«Η συζήτηση για τα γλυπτά του Παρθενώνα, είναι μια συζήτηση η οποία δεν ξεκίνησε τα τελευταία 10 χρόνια .Ξεκίνησε αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως ορισμένοι θα θυμούνται. Ήταν η εποχή που οι Εγγλέζοι και οι Έλληνες είχαν πολεμήσει από κοινού στο ίδιο μέτωπο, ήταν η εποχή που είχαν νικήσει και οι δύο λαοί είχαν έρθει πολύ κοντά ο ένας στον άλλον. Τότε για πρώτη φορά άρχισε να γίνεται η συζήτηση για την επιστροφή των μαρμάρων στην Ελλάδα.
Από τότε ακούστηκαν πολλά επιχειρήματα, ένθεν κακείθεν. Εγώ κατανοώ απολύτως, ότι υπάρχει ένας πολύ μεγάλος προβληματισμός, κυρίως των μεγάλων μουσείων. Αυτά τα μεγάλα μουσεία – στην περίπτωση που θα υπάρξει ανταπόκριση στο αίτημα της Ελλάδος για επιστροφή των Ελγινείων – φοβούνται ότι θα δημιουργηθεί μια αρχή η οποία γι’ αυτά θα ήταν μια κακή αρχή. Κι αυτό για τον πολύ απλό λόγο ότι θα έσπευδε κάποια στιγμή και η Αιγυπτιακή κυβέρνηση, θα έσπευδαν και άλλες κυβερνήσεις, οι οποίες έχουν πολλές αρχαιότητες στο εξωτερικό να προβάλουν ανάλογα αιτήματα. Ο προβληματισμός που αυτά τα μουσεία έχουν, είναι ότι θα αδειάσουν από σημαντικά μνημεία. Σέβομαι λοιπόν, τον προβληματισμό αυτό.
Αναρωτιέμαι όμως μήπως πρέπει να βάλουμε τη συζήτηση για τα γλυπτά του Παρθενώνα σε μία διαφορετική βάση. Εμείς οι Έλληνες είμαστε θεματοφύλακες μιας διεθνούς πολιτιστικής κληρονομιάς. Δεν μας ανήκει ο Παρθενώνας και δεν μας ανήκουν τα αρχαία της Αθήνας. Ανήκουν σε όλους εκείνους οι οποίοι πιστεύουν στις αρχές, στις αξίες αυτού του πολιτισμού που ο Παρθενώνας συμβολίζει. Και πιστεύω ότι με την επιστροφή των γλυπτών , με την ολοκλήρωση δηλαδή αυτού του μνημείου, με την ουσιαστική ανάδειξη αυτού του μνημείου, κερδισμένη δεν θα είναι μόνον η Ελλάδα. Θα είναι βεβαίως η Ελλάδα, αλλά θα είναι κυρίως, όλοι εκείνοι οι λαοί, οι οποίοι έχουν μεγαλώσει, με αυτές τις αρχές και αυτές τις αξίες. Δεν είναι τα Ελγίνεια ένα μεμονωμένο κομμάτι αρχαίων. Δεν είναι η Νίκη της Σαμοθράκης. Δεν είναι η Αφροδίτη της Μήλου. Είναι τελείως διαφορετικό πράγμα, διότι αποτελούν κομμάτι ενός μνημείου.
Είμαστε τυχεροί στην πόλη των Αθηνών. Είμαστε τυχεροί διότι δεν υπάρχουν πολλές πόλεις στον κόσμο που να μπορούν να έχουν ατόφια μνημεία του 5ου αιώνα, όπου να μπορεί κανένας να περπατήσει και να βιώσει την ιστορία τόσο κοντά, όσο στην Αθήνα. Είμαστε προνομιούχοι γι΄ αυτό. Δεν είμαστε πολύ περήφανοι για τον τρόπο με τον οποίο μεταχειριστήκαμε αυτά τα μνημεία. Μπορούσαμε ενδεχομένως να είχαμε κάνει καλύτερη δουλειά. Γίνεται όμως μια πολύ σημαντική δουλειά τα τελευταία 20 χρόνια. Μια πολύ σημαντική δουλειά σοβαρής αναστύλωσης, σεβασμού των μνημείων, μια προσπάθεια που νομίζω έχει επιβραβευθεί διεθνώς πλέον, από ανθρώπους που είναι ειδικοί.
Δεν θέλω να θίξω το Βρετανικό Μουσείο, αλλά δεν ήταν ανάλογη η προσπάθεια την οποία έκανε το Βρετανικό Μουσείο για τη συντήρηση των μαρμάρων. Υπήρξε δριμύτατη κριτική από τους ειδικούς για τον τρόπο με τον οποίο συντηρήθηκαν τα μάρμαρα, σε αντίθεση με τη λογική η οποία επικράτησε όλα τα τελευταία χρόνια, με το περίφημο επιχείρημα ότι «ευτυχώς που έσωσε ο Έλγιν τα μάρμαρα». Τελικώς αποδεικνύεται ότι δεν ήταν ακριβώς έτσι τα πράγματα. Τα μάρμαρα μπορούσαν να είχαν συντηρηθεί πολύ καλύτερα απ΄ ότι έχουν συντηρηθεί σήμερα.
Εν πάση περιπτώσει η συζήτηση η οποία γίνεται σήμερα είναι μια συζήτηση άκρως επωφελής. Στην Ελλάδα δεν κάναμε μόνον τον Παρθενώνα, δεν κάναμε μόνο τα γλυπτά του Παρθενώνα. Δημιουργήσαμε και τις προϋποθέσεις του διαλόγου. Και εύχομαι αυτός ο διάλογος ο οποίος συνεχίζεται σήμερα με το Συνέδριό σας να έχει κάθε επιτυχία. Εύχομαι δε, όλοι εκείνοι στη Μεγάλη Βρετανία που δίνουν τη μάχη, να επιστραφούν τα γλυπτά του Παρθενώνα στην Ελλάδα, να πετύχουν το στόχο τους και να δικαιωθούν.
Εγώ αν και δεν έχω αρμοδιότητα θα κάνω την πρόταση αυτή ως Δήμαρχος Αθηναίων:Να δώσουμε από την Ελλάδα, από το Εθνικό Μουσείο, αντικείμενα αξίας στο Βρετανικό Μουσείο. Να μην αφήσουμε το Βρετανικό Μουσείο παντελώς ακάλυπτο. Ο υπουργός Πολιτισμού Ευάγγελος Βενιζέλος έκανε μια πρόταση ζητώντας να μας δώσουν τα γλυπτά, έστω και δανεικά για ένα χρονικό διάστημα. Εγώ δεν έχω αντίρρηση βεβαίως να τα πάρουμε έστω και δανεικά, αλλά προτιμώ να τα πάρουμε ουσιαστικά πολιτικά. Πρέπει κάποια στιγμή να ληφθούν αποφάσεις. Και πιστεύω ότι και στη Μεγάλη Βρετανία είναι ώριμο το κλίμα, απ΄ ότι διαβάζουμε τουλάχιστον στις δημοσκοπήσεις, για να ληφθούν αυτές οι αποφάσεις. Και η Ελλάδα, έχει τη δυνατότητα και είναι και πλούσια αρκετά, για να μπορέσει να δώσει στο Βρετανικό Μουσείο ορισμένα κομμάτια τα οποία θα μπορέσουν ενδεχομένως, όχι να ισορροπήσουν πλήρως τα γλυπτά , αλλά να μην αφήσουν ακάλυπτο το Βρετανικό Μουσείο στις ανάγκες τις οποίες έχει, πράγμα το οποίο θα επιτρέψει και τη συνέχιση της προβολής των ελληνικών αντικειμένων εκεί.
Κυρίες και κύριοι, οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας, είναι για μας τους Έλληνες και για μας τους Αθηναίους μια πάρα πολύ σοβαρή υπόθεση. Κάνουμε μια τεράστια προσπάθεια για να τελειώσουμε με την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας, έστω στο πρώτο στάδιο. Κάνουμε μια τεράστια προσπάθεια για να τελειώσουμε το αρχαιολογικό Μουσείο της Ακροπόλεως. Κάνουμε μια τεράστια προσπάθεια με θυσίες των Ελλήνων φορολογουμένων. Πιστεύουμε ότι μας αξίζει η ολοκλήρωση αυτής της προσπάθειας με την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα.»