Ομιλία της Δημάρχου Αθηναίων Ντόρας Μπακογιάννη
Η Δήμαρχος Αθηναίων Ντόρα Μπακογιάννη παρουσίασε σήμερα στην αρμόδια Διακομματική Επιτροπή της Βουλής τις δράσεις του Δήμου Αθηναίων για τα άτομα με αναπηρίες.
Ακολουθεί η ομιλία της Δημάρχου Αθηναίων:
«Κυρίες και κύριοι Βουλευτές,
Η αναβάθμιση της ποιότητας ζωής στην πόλη, για όλους τους δημότες και κατοίκους της Αθήνας, είναι ένα από τα πρώτα, κύρια και συνεχή ενδιαφέροντα της δημοτικής αρχής. Πώς πρακτικώς αντιλαμβανόμαστε την αναβάθμιση αυτή; • Με την παροχή βελτιωμένων και νέων υπηρεσιών για τους πολίτες, • την υλοποίηση προγραμμάτων που συνδυάζουν την αστική ανάπλαση υποβαθμισμένων περιοχών με την κοινωνική υποστήριξη ευάλωτων ομάδων • δράσεις για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού και • υποδομές φιλικές προς τον πολίτη και το περιβάλλον Όπως γίνεται φανερό, η φιλοσοφία αυτή διαπνέει το σύνολο του προγράμματος του Δήμου Αθηναίων, τεχνικό, κοινωνικό, αθλητικό και πολιτιστικό και, αφορά όλους τους πολίτες αδιακρίτως, συμπεριλαμβανομένων και των ατόμων με αναπηρία. Στον μέγιστο, λοιπόν, δυνατό βαθμό, γίνεται προσπάθεια να ενσωματώσουμε τις πολιτικές για τα ΑμεΑ στο γενικότερο πρόγραμμα του Δήμου Αθηναίων. Επιτρέψτε μου να αναφερθώ σε ορισμένα, ενδεικτικά μέτρα που πήραμε στο Δήμο Αθηναίων. Στο σχεδιασμό για την ανακατασκευή μεγάλου αριθμού πεζοδρομίων στην πόλη, για πρώτη φορά σε αυτή την κλίμακα, ενσωματώθηκε από τις τεχνικές υπηρεσίες -και διαπιστώθηκε από τους πολίτες στην πράξη- η αρχή της προσβασιμότητας. Σε περισσότερα από 750 τετραγωνικά χιλιόμετρα νέων πεζοδρομίων, σε 450 δρόμους, τοποθετήθηκαν αντιολισθητικές πλάκες, οδηγός τυφλών και κατασκευάστηκαν περισσότερες από 7.000 ράμπες σε όλη την πόλη.
Το γεγονός αυτό, συνδυαζόμενο με τον εκσυγχρονισμό στα μέσα μαζικής μεταφοράς που έγιναν φιλικότερα για όλους τους πολίτες και τα άτομα με αναπηρία, δημιούργησε τις βάσεις για περισσότερη και μεγαλύτερη αυτονομία στην κυκλοφορία των κινητικά αναπήρων στην πόλη. Η προσβασιμότητα αποτελεί βασική αρχή και δέσμευση του Δήμου και της Πολιτείας γενικότερα, απέναντι στους κινητικά ανάπηρους συμπολίτες μας. Συνδέεται δε με βασικά δικαιώματά τους όπως η ισότιμη κοινωνική συμμετοχή, η πρόσβαση σε υπηρεσίες και αγαθά, η αυτάρκεια και η αυτονομία τους. Στο πλαίσιο αυτό, δημιουργήθηκαν και λειτουργούν τα 7 δημοτικά Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών στα ισάριθμα Δημοτικά Διαμερίσματα.
Τα ΚΕΠ, κατά μια έννοια, «πολλαπλασιάζουν» την αξία της προσβασιμότητάς τους διότι περιορίζουν τις μετακινήσεις και ελαχιστοποιούν τον κόπο και τον χρόνο στην διεκπεραίωση υποθέσεων των πολιτών με το κράτος. Το Δημαρχιακό Μέγαρο, στην πλατεία Κοτζιά, έγινε επίσης προσβάσιμο. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τον συμβολισμό του κτιρίου, την λειτουργία υπηρεσιών εντός του, την ιστορία και, τον αριθμό των σημαντικών, βελτιωτικών επεμβάσεων και ανακαινίσεων που προηγήθηκαν, η εξασφάλιση προσβασιμότητας έγινε με αρκετή -και αδικαιολόγητη – καθυστέρηση. Σε σχέση με την προσβασιμότητα και τον τρόπο που η δημοτική αρχή την προβάλλει και την προάγει, υπάρχει ένα δεύτερο σημείο που θα ήθελα να τονίσω. Η προσβασιμότητα συνδέεται άμεσα και, με τρόπο που είναι εμπορικά επωφελής, για τις επιχειρήσεις. Αναφέρομαι ιδιαίτερα στις επιχειρήσεις μαζικής εστίασης και φιλοξενίας στην πόλη. Σε έναν οδηγό καλών πρακτικών για επιχειρηματίες της πόλης –ο οποίος εκδόθηκε και διανεμήθηκε από τον Δήμο Αθηναίων με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων- δίνουμε το κίνητρο της προβολής για τις επιχειρήσεις και τους επιχειρηματίες που λαμβάνουν υπ’ όψιν τους την προσβασιμότητα και τις ανάγκες των ΑμεΑ.
Το βασικό επιχείρημα είναι ότι πρόκειται για συμπολίτες μας που έχουν ανάγκη ψυχαγωγίας και οι οποίοι είναι καταναλωτής όπως όλοι μας. Παράλληλα, μέσω και των περιπτέρων μας για την ενημέρωση των επισκεπτών της Αθήνας, στην διάρκεια της Ολυμπιάδας και της Παραολυμπιάδας, διατέθηκε οδηγός με προσβάσιμες επιχειρήσεις για την διευκόλυνση των ΑμεΑ και των συνοδών τους. Ήταν μια έμμεση επιβράβευση και διαφήμιση κάποιων επιχειρήσεων που φρόντισαν να πληρούν τις απαιτούμενες προδιαγραφές. Παρά, βεβαίως, το πλαίσιο αρχών και δικαιωμάτων για την ισότιμη συμμετοχή των ΑμεΑ στην κοινωνία, υπάρχουν, στην πράξη, πολλοί περιορισμοί, σε ό,τι αφορά τα τεχνικά ζητήματα. Η Αθήνα είναι μια πόλη παλιά με κτίρια αρκετών δεκαετιών. Είναι επίσης μια πόλη σεισμογενής η οποία, δοκιμάζει την αντοχή και την στατική επάρκεια των κτιρίων της με συχνή περιοδικότητα. Το γεγονός αυτό, δεν μας επιτρέπει να έχουμε τα αποτελέσματα που θα επιθυμούσαμε. Όμως η προσπάθεια δεν θα πρέπει να εγκαταλείπεται. Εκτός άλλωστε από το καθαρά τεχνικό κομμάτι, υπάρχει και αυτό που ονομάζουμε παιδεία και σεβασμό προς τον συνάνθρωπο και συμπολίτη. Είναι –και το δηλώνω μετά λύπης- ένα πρόσθετο, «κοινωνικό» εμπόδιο για τα άτομα με κινητική αναπηρία. Το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αντικοινωνική στάθμευση. Κυρίες και Κύριοι
Ένα δεύτερο παράδειγμα ενσωμάτωσης πολιτικών για τα ΑμεΑ στον γενικότερο σχεδιασμό και τις υπηρεσίες του Δήμου είναι η νέα, δημοτική αστυνομία. Το γενικότερο πλαίσιο αναδιάρθρωσης και αναβάθμισης της Δημοτικής Αστυνομίας προβλέπει αυξημένες αρμοδιότητες για το σώμα οι οποίες, πέρα από το κομμάτι της ευταξίας, έχουν έναν χαρακτήρα προληπτικό και κοινωνικό. Σύσσωμη η δημοτική αρχή της πόλης έχει αναγνωρίσει ότι η αντικοινωνική στάθμευση δεν προσβάλλει μόνο τα άτομα με κινητική αναπηρία αλλά συνολικά την πόλη και τους κατοίκους της. Είναι πολιτική μας δέσμευση και δεν χωράει καμία έκπτωση. Οι δημοτικοί αστυνόμοι έχουν ρητές εντολές να είναι αυστηροί απέναντι σε όσους παρκάρουν μπροστά, πάνω ή πίσω από ράμπες αναπήρων. Η Δημοτική Αστυνομία έχει αναλάβει ενεργό δράση, ενημερώνοντας τους πολίτες, κάνοντας συστάσεις και, δίνοντας πρόστιμα σε όσους φέρονται με ασυνέπεια και ανευθυνότητα. Χαρακτηριστικά θα σας αναφέρω ότι από την 1η Ιουλίου μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί περισσότερες από 81.000 παραβάσεις για παράνομη στάθμευση στις ειδικές ράμπες. Σε όλες τις περιπτώσεις, η Δημοτική Αστυνομία επέβαλε πρόστιμα ενώ, σε αρκετές από αυτές, η ποινή ήταν η αφαίρεση των πινακίδων κυκλοφορίας.
Στο ίδιο πάντα πλαίσιο, στα προγράμματα που υλοποιεί ο Δήμος Αθηναίων για την απασχόληση, εκμεταλλευόμενος την δυνατότητα χρηματοδότησης από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους, τα ΑμεΑ αναγνωρίζονται ως μια από τις ομάδες στόχου που χρειάζονται υποστήριξη και ενθάρρυνση. Σήμερα πλέον, τα προγράμματα αυτά δεν αφορούν αποκλειστικά και μεμονωμένα σε δράσεις συμβουλευτικής, ενδυνάμωσης και επαγγελματικού προσανατολισμού. Εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο για τον ανασχεδιασμό της πόλης που συνδυάζει την αστική ανάπλαση υποβαθμισμένων περιοχών με την στήριξη ευάλωτων κοινωνικά ομάδων. Ήδη είναι σε εξέλιξη τέσσερα τέτοια προγράμματα στο 1ο, 2ο, 3ο και 4ο Δημοτικό Διαμέρισμα. Στην περιοχή του 4ου Δημοτικού Διαμερίσματος, μάλιστα, στον χώρο του πρώην Βουστασίου, προβλέπεται, μέσα στο επόμενο εξάμηνο, η έναρξη της λειτουργίας του Πολυδύναμου Κέντρου. Κέντρου που θα εξυπηρετεί τους κατοίκους της περιοχής αλλά θα παρέχει και εξειδικευμένες υπηρεσίες για τα ΑμεΑ.
Μένοντας λίγο ακόμα στο μοντέλο της ενσωμάτωσης πολιτικών για τα ΑμεΑ στον βασικό κορμό παροχής υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση και την μέριμνα του πολίτη, θα αναφέρω σύντομα τα εξής ακόμα παραδείγματα: • Πέρα από τους ηλικιωμένους, μοναχικούς και με οικονομικά προβλήματα, συμπολίτες μας, το «Πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπίτι» έχει εντάξει και εξυπηρετεί ΑμεΑ που στερούνται υποστηρικτικού οικογενειακού περιβάλλοντος και οικονομικών πόρων. • Ανάμεσα στις περιπτώσεις απαλλαγής οικογενειών, από την υποχρέωση οικονομικής συμμετοχής στους παιδικούς σταθμούς του Δήμου Αθηναίων, είναι και οι οικογένειες με μέλος ΑμεΑ. • Στις κατασκηνώσεις του Δήμου Αθηναίων, στον Άγιο Ανδρέα, τα ΑΜΕΑ εντάσσονται στο γενικότερο πρόγραμμα φιλοξενίας ατόμων, παιδιών και φορέων. Κυρίες και Κύριοι βουλευτές Ακόμα και όταν κρίνεται απαραίτητη η δημιουργία και η λειτουργία ειδικών γραφείων και προγραμμάτων, εντός του Δήμου, για την παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών προς τα ΑΜΕΑ, οι δομές αυτές δεν είναι ούτε μεμονωμένες αλλά ούτε εκτός πλαισίου Δήμου. Αντιθέτως, λειτουργούν με τρόπο συμπληρωματικό.
Το Γραφείο του Δήμου Αθηναίων για τα άτομα με αναπηρία, της Διεύθυνσης Κοινωνικής Μέριμνας του Δήμου Αθηναίων, παρέχει πληροφορίες, καθοδήγηση και συμβουλές σε άτομα με αναπηρία και την ευρύτερη οικογένειά τους. Έχει επίσης συσταθεί ηλεκτρονική βάση δεδομένων, με στοιχεία φορέων, προκειμένου να γίνεται καλύτερη ενημέρωση, διασύνδεση και παραπομπή περιστατικών.
Επίσης, στον Οργανισμό Νεολαίας και Άθλησης του Δήμου Αθηναίων έχει συσταθεί και λειτουργεί, από το 2004, Γραφείο Ειδικού Αθλητισμού για την υλοποίηση σχετικών προγραμμάτων, την διάδοση του αθλητισμού στα άτομα με αναπηρία και την δημιουργική χρήση του ελεύθερου χρόνου τους. Ακόμα και η παιδική χαρά που δημιουργήθηκε και λειτουργεί στην Ακαδημία Πλάτωνος και, η οποία περιλαμβάνει ειδικά όργανα, μπορεί να εξυπηρετήσει και παιδιά που δεν είναι ΑΜΕΑ.
Επιπροσθέτως, ο Δήμος Αθηναίων υποστηρίζει δράσεις συλλόγων και φορέων ΑμεΑ για την δημιουργική απασχόληση των μελών τους, την απόκτηση δεξιοτήτων και την ευαισθητοποίηση των συμπολιτών μας. Σε μια προσπάθεια να εντείνουμε την ευαισθητοποίηση αυτή, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις ιδιαίτερες ανάγκες των παιδιών με προβλήματα όρασης, προσεγγίσαμε ορισμένους εκδοτικούς οίκους. Ζητήσαμε να εκχωρήσουν τα πνευματικά δικαιώματα από βιβλία που εκδίδουν, με παιδικά παραμύθια, προκειμένου αυτά να μεταφερθούν σε μορφή Braille, να εκτυπωθούν και να δοθούν σε παιδιά με προβλήματα όρασης. Το παρήγορο ήταν ότι βρήκαμε μεγάλη ανταπόκριση. Είναι απίστευτα ελάχιστες οι επιλογές ανάγνωσης βιβλίων για τα άτομα με προβλήματα όρασης και ιδίως τα μικρά παιδιά.
Προσωπικά το θεωρώ ανεπίτρεπτο.
Για να είναι σε θέση ο Δήμος να ανταποκριθεί στις αυξημένες, οικονομικές, απαιτήσεις όλων των παραπάνω δράσεων και προγραμμάτων, αξιοποιεί τους διαθέσιμους πόρους του, τις δυνατότητες εθνικών και ευρωπαϊκών προγραμμάτων και την ιδιωτική πρωτοβουλία. Ήδη, από το 2005, το 30% του δημοτικού προϋπολογισμού πηγαίνει σε δράσεις για την κοινωνική μέριμνα και αλληλεγγύη. Συμπερασματικά και ανακεφαλαιώνοντας, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι η Δημοτική Αρχή κινείται σε τρεις βασικούς άξονες: α) τον εκσυγχρονισμό και τη συμπλήρωση των τεχνικών υποδομών, β) τον σχεδιασμό πολιτικών και δράσεων για την ισότιμη κοινωνική συμμετοχή και γ) την παροχή κοινωνικής υποστήριξης και εξειδικευμένων υπηρεσιών Θεωρούμε ότι το μοντέλο ενσωμάτωσης των πολιτικών για τα ΑΜΕΑ στο σύνολο του τεχνικού και κοινωνικού προγράμματος του Δήμου Αθηναίων και, η εξισορρόπηση μεταξύ της παροχής γενικών και ειδικών υπηρεσιών, σε συνδυασμό με την διασφάλιση επαρκών οικονομικών πόρων, μπορεί να έχει εφαρμογή και αποτέλεσμα σε εθνικό επίπεδο. Ο Δήμος Αθηναίων βρίσκεται διαρκώς σε διάλογο και συνεργασία με φορείς και ενώσεις που εκπροσωπούν τα άτομα με αναπηρίες, προκειμένου να καταρτίσει πολιτικές και να εισαγάγει πρακτικές που θα συμβάλλουν στην ενθάρρυνση της κοινωνικής συμμετοχής των μελών τους. Η επικοινωνία αυτή αφορά τόσο στο διοικητικό όσο και στο πολιτικό επίπεδο. Υπάρχουν πολλά πεδία που χρειάζονται, σε εθνικό επίπεδο, συζήτηση, επανεξέταση και αναδιάρθρωση. Θα αναφέρω το πιο χαρακτηριστικό που είναι η διαδικασία προσδιορισμού και «επιβεβαίωσης» της αναπηρίας. Είναι συχνά απαξιωτικός ο τρόπος που τα ΑμεΑ καλούνται να «πιστοποίησουν» την αναπηρία τους. Είναι επίσης εξαιρετικά ανεύθυνο και, συνιστά μεγάλη υποκρισία, από την πλευρά ορισμένων, να «οικειοποιούνται» την αναπηρία με σκοπό να τύχουν παροχών τις οποίες, όχι μόνο δεν δικαιούνται αλλά στερούν από ανθρώπους που τις έχουν ανάγκη. Κυρίες και Κύριοι βουλευτές Η ισότιμη συμμετοχή των ΑμεΑ στην κοινωνία δεν είναι ζήτημα καλών προθέσεων και παραχωρήσεων. Είναι ζήτημα αρχών και δικαιωμάτων. Αν αυτό γίνει συνείδηση σε όλους μας θα έχουμε κάνει ένα βήμα περισσότερο. Χρειάζονται ακόμα πολλά να γίνουν και να βελτιωθούν. Οι Παραολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας έδειξαν ότι η χώρα μας αλλά και τα άτομα με αναπηρία κρύβουν πολλή δύναμη. Αυτό το μήνυμα πρέπει να το διαδίδουμε συνεχώς, φροντίζοντας παράλληλα να το ενδυναμώνουμε. Είναι στο χέρι μας να αποδείξουμε ότι οι πολιτικές εξαγγελίες και τα έργα, εν’ όψει της Παραολυμπιάδας, δεν ήταν ένα πυροτέχνημα αλλά μια συνειδητή αλλαγή της κοινωνίας και του πολιτικού μας κόσμου. Είναι –νομίζω- καθήκον της Πολιτείας και μέλημα της παρούσας Διακομματικής Επιτροπής να διαφυλάξει και να εμπλουτίσει την παρακαταθήκη των Παραολυμπιακών Αγώνων, αφήνοντας πίσω της την εποχή της απλής και κενής ρητορικής δίχως πολιτικό έργο. Όσο η ανάμνηση της χρυσής εποχής της Παραολυμπιάδας θα ξεθωριάζει στο χρόνο, τόσο το ενδιαφέρον, οι πολιτικές και τα έργα μας θα πρέπει να μας πηγαίνουν μπροστά ως κοινωνία και πολιτεία, απαλλαγμένους από τις αγκυλώσεις και νοοτροπίες του παρελθόντος.»