Κυρίες και κύριοι,
Ευχαριστώ το Ελληνοβρετανικό Εμπορικό Επιμελητήριο και τον Πρόεδρό του για την εξαιρετική αυτή ευκαιρία που μου δίνουν να μιλήσω για τις νέες προοπτικές στις ελληνοβρετανικές οικονομικές σχέσεις.
Ευχαριστώ επίσης θερμά όλους εσάς, που με τιμάτε με την παρουσία σας.
Είναι άγνωστο πόσο μακριά πάνε οι σχέσεις της Ελλάδος με τη Βρετανία. Έντονα πιθανολογείται ότι ο πρώτος Έλληνας επισκέπτης της Βρετανίας ήταν ο Πυθέας ο Μασσαλιώτης. Αναζητούσε αυτό που και οι Βρετανοί, σε πολύ μεταγενέστερους αιώνες, αναζήτησαν: πολύτιμες πρώτες ύλες. Στην περίπτωση αυτή κασσίτερο. Ιδού λοιπόν που οι ελληνοβρετανικές σχέσεις ήδη από τις απαρχές τους περιελάμβαναν την οικονομική παράμετρο!
Όλοι γνωρίζουμε επίσης για τους γενναίους Βρετανούς Βαράγγους που πολεμούσαν για τους Βυζαντινούς Αυτοκράτορες. Για τους πρώτους Άγγλους περιηγητές που έκαναν γνωστή στον κόσμο τη δυστυχία της Ελλάδας στα σκοτεινά χρόνια της τουρκοκρατίας. Για το πλήθος των Φιλελλήνων που άλλαξαν το πνευματικό κλίμα στη Βρετανία και το πολιτικό κλίμα όταν εκδηλώθηκε η ελληνική επανάσταση. Καθοριστική ήταν επίσης, ως γνωστόν, η συμβολή της Βρετανίας, όπως και της Γαλλίας και της Ρωσίας, στην εξασφάλιση της ελληνικής ανεξαρτησίας.
Έκτοτε, η Μεγάλη Βρετανία και το σύγχρονο ελληνικό κράτος ακολουθούν μαζί μια πορεία που περιλαμβάνει μεγάλα πολιτικά, στρατιωτικά και διπλωματικά γεγονότα.
Φίλες και φίλοι,
Όπως ήταν φυσικό η στενή αυτή ελληνοβρετανική σχέση είχε από την αρχή και πολυεπίπεδες οικονομικές διαστάσεις. Άλλωστε, όπως είχε πει και ο Jeremy Bentham, «Οι πόλεμοι και οι τρικυμίες είναι καλά για να τα διαβάζουμε, αλλά η ειρήνη και η νηνεμία είναι καλύτερες για να τις απολαμβάνουμε»!
Φίλες και φίλοι,
Στη συνέχεια θα παρουσιάσω τις δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης των μεταξύ μας οικονομικών σχέσεων.
Θα ξεκινήσω από την παρουσίαση των πρόσφατων εξελίξεων στην ελληνική οικονομία, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή. Στα Βαλκάνια ιδίως, αλλά και πέρα απ’ αυτά, ανοίγονται τώρα πολλές δυνατότητες συνεργειών και συνεργασιών μεταξύ των επιχειρήσεων των δύο χωρών μας.
Τα τελευταία χρόνια η ελληνική οικονομία έχει σημειώσει ρυθμό ανάπτυξης γύρω στο 4%, που είναι από τους μεγαλύτερους στην ευρωζώνη.
Θα με ρωτήσετε τι κινεί την ανάπτυξη αυτή; Κυρίως οι δαπάνες για τα μεγάλα έργα υποδομών, που χρηματοδοτούνται με ευρωπαϊκά κονδύλια, μέσω παραχωρήσεων και συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα και μέσω του εθνικού προϋπολογισμού επενδύσεων. Υπάρχει επίσης έντονη κατασκευαστική δραστηριότητα στον τομέα της κατοικίας, λόγω και της ευκολίας λήψης στεγαστικών δανείων.
Ο τουρισμός επίσης ωφελήθηκε ιδιαίτερα από την τεράστια θετική δημοσιότητα που ακολούθησε την επιτυχία των Ολυμπιακών αγώνων.
Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των επενδύσεων παίζει επίσης η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και η κατασκευή, εδώ στην Ελλάδα, νέων μονάδων, ιδίως στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν γίνει πολύ πιο εξωστρεφείς. Υπάρχει ήδη εκτεταμένη παρουσία τόσο προς βορράν, στα Βαλκάνια, όσο και στην Τουρκία, με την οποία επίσης, τα τελευταία χρόνια, αναπτύσσονται ιδιαίτερα οι μεταξύ μας οικονομικές σχέσεις.
Στο σύνολο της περιοχής, υπάρχει σοβαρή αύξηση του εμπορίου και μεγάλες ελληνικές επενδύσεις, οι οποίες φτάνουν συνολικά τα 14 δις Ευρώ. Η παρουσία αυτή καλύπτει πλήθος παραγωγικών δραστηριοτήτων όπως είναι οι τηλεπικοινωνίες, οι βιομηχανίες τροφίμων και ποτών, τσιμέντου και άλλες. Τέλος, μεγάλη ανάπτυξη παρουσιάζουν και οι συμβουλευτικές υπηρεσίες, όπως και ο χρηματοπιστωτικός τομέας. Οι ελληνικές τράπεζες έχουν αναδειχθεί σε περιφερειακή δύναμη με πάνω από 1.200 υποκαταστήματα στην ευρύτερη περιοχή και με μερίδιο αγοράς που υπερβαίνει το 20%.
Αλλά, φίλες και φίλοι, ταυτόχρονα αναπτύσσεται τον τελευταίο καιρό και η δραστηριότητα ελληνικών επιχειρήσεων στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Η εικόνα της Ελλάδας εκεί είναι εξαιρετικά θετική και υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για ανάπτυξη κάθε είδους επιχειρηματικών συνεργασιών.
Η εξωστρέφεια αυτή έχει οδηγήσει τις ελληνικές εξαγωγές σε πρωτοφανή αύξηση 20%, ήδη κατά το πρώτο οκτάμηνο της φετινής χρονιάς. Έχει επίσης οδηγήσει στη διεθνοποίηση πολλών μεγάλων ελληνικών επιχειρήσεων. Σε σειρά κλάδων, όπως ο χρηματοπιστωτικός, οι τηλεπικοινωνίες, οι μεγάλες βιομηχανικές μονάδες κτλ. οι επιχειρήσεις μας δραστηριοποιούνται πλέον ως περιφερειακές, ή ακόμα και ως παγκόσμιες επιχειρήσεις.
Αυτό επιφέρει βέβαια ριζική αλλαγή στη νοοτροπία, στις επιχειρηματικές πρακτικές αλλά και στην εθνικότητα του ανθρώπινου δυναμικού το οποίο αξιοποιούν.
Κυρίες και κύριοι,
Στο εσωτερικό της χώρας το μακροοικονομικό περιβάλλον έχει σταθεροποιηθεί. Έχουμε μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος φέτος κάτω του 3% του ΑΕΠ. Προχωρούν μεταρρυθμίσεις, οι οποίες βελτιώνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον και καθιστούν την Ελλάδα ελκυστικότερο επενδυτικό προορισμό.
Τα δύο τελευταία χρόνια έχει ξεκινήσει μια σοβαρή σταδιακή μείωση των φορολογικών συντελεστών. Έχει ψηφιστεί νέος αναπτυξιακός νόμος που προσφέρει σοβαρά κίνητρα για επενδύσεις. Έχουν προχωρήσει μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και προετοιμάζονται άλλες στο πτωχευτικό δίκαιο και σχετικά με την απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών.
Φίλες και φίλοι,
Οι ελληνοβρετανικές οικονομικές σχέσεις βρίσκονται σήμερα σε ικανοποιητικό επίπεδο. Αυτό ανταποκρίνεται στην καλή πορεία των δύο οικονομιών τα τελευταία χρόνια. Στα πλεονεκτήματα που η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση προσφέρει στην ανάπτυξη των συναλλαγών μεταξύ των δύο χωρών. Τέλος, οφείλεται, φυσικά, και στους παραδοσιακά φιλικούς δεσμούς μεταξύ των δύο χωρών.
Ο συνολικός όγκος του εμπορίου μεταξύ Ελλάδος και Μεγάλης Βρετανίας ξεπέρασε τα 2,6 δις. ευρώ το 2005. Σημαντικός αριθμός βρετανικών επιχειρήσεων δραστηριοποιείται στην Ελλάδα σε τομείς όπως οι κατασκευές, οι τηλεπικοινωνίες και η βιομηχανία. Υπάρχει επίσης αξιόλογη ελληνική παρουσία στη Μεγάλη Βρετανία, σε τομείς όπως ο χρηματοπιστωτικός, η μεταποίηση και η κτηματομεσιτική αγορά. Η ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα διατηρεί την έδρα της στο Λονδίνο, ενώ η Ελλάδα παραμένει ένας από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς για τους βρετανούς ταξιδιώτες.
Τέλος μεγάλος αριθμός νέων Ελλήνων σπουδάζει στα βρετανικά πανεπιστήμια και πολλοί από αυτούς συνεχίζουν τη σταδιοδρομία τους –τουλάχιστον στα πρώτα τους χρόνια- σε βρετανικές επιχειρήσεις.
Παρά το καλό επίπεδο των μεταξύ μας σχέσεων υπάρχουν σήμερα σημαντικές δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης της ελληνοβρετανικής οικονομικής συνεργασίας. Δυνατότητες που προσφέρει το νέο διεθνές περιβάλλον, οι εξελίξεις στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής και ο δυναμισμός των δύο οικονομιών.
Ας επικεντρωθούμε λίγο στις νέες αυτές δυνατότητες και στις νέες επενδυτικές ευκαιρίες που παρουσιάζονται στην Ελλάδα, ιδίως στο πεδίο των έργων υποδομής.
Η ελληνική οικονομία είναι η μοναδική στην περιοχή με σημαντική εμπειρία στα έργα παραχώρησης. Τρία τέτοια έργα ευρωπαϊκού επιπέδου –το νέο αεροδρόμιο των Αθηνών, η γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου και η Αττική Οδός ολοκληρώθηκαν με επιτυχία τα τελευταία χρόνια. Σήμερα δημιουργούνται καινούργιες δυνατότητες για σημαντικό αριθμό μεγάλων και μικρών έργων παραχωρήσεων ή συμπράξεων δημοσίου-ιδιωτικού τομέα, πεδίο στο οποίο υπάρχει άλλωστε πολύ σημαντική βρετανική εμπειρία.
Ακόμα μεγαλύτερες επενδυτικές δυνατότητες παρουσιάζονται, φίλες και φίλοι, με την προοπτική αξιοποίησης της Ελλάδος ως βάσης για τη δραστηριοποίηση βρετανικών εταιρειών στην ευρύτερη περιοχή.
Η Νοτιοανατολική Ευρώπη είναι σήμερα μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες και δυναμικότερες περιοχές της παγκόσμιας οικονομίας.
Ήδη, με την είσοδο της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2007, δημιουργείται στα Βαλκάνια ένας νέος ενιαίος οικονομικός χώρος, 40 εκατομμυρίων κατοίκων.
Παράλληλα, με την πορεία και των χωρών των δυτικών Βαλκανίων προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση, προωθείται με γρήγορα βήματα η επέκταση του ενιαίου οικονομικού αυτού χώρου και στην ευρύτερη περιοχή. Κάναμε σημαντικά βήματα, όπως η συμφωνία για τη ζώνη ελευθέρου εμπορίου που αναμένεται να υπογραφεί στους επόμενους μήνες και η οποία καλύπτει όλα τα Δυτικά Βαλκάνια. Την Ενεργειακή Συνθήκη (Energy Charter) μεταξύ των 25 κρατών της ΕΕ και 9 γειτονικών μας χωρών. Με αυτή εναρμονίζονται οι εθνικές νομοθεσίες για την ενέργεια με εκείνη που ισχύει στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κυρίες και κύριοι,
Παρά τον ικανοποιητικό για τα ευρωπαϊκά δεδομένα ρυθμό ανάπτυξης της περιοχής, που ξεπερνά το 5%., η δυναμική της ανάπτυξης κάθε άλλο παρά έχει εξαντληθεί. Η περιοχή αυτή τώρα μόλις απογειώνεται. Έχει αποκατασταθεί πλέον η πολιτική ηρεμία και η σταθερότητα. Προχωρούν ταχύτατα οι μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιούν τα κράτη στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής τους προοπτικής. Ξεκινούν τεράστια έργα υποδομής, κυρίως στις μεταφορές, που χρηματοδοτούνται με σημαντικά κεφάλαια από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Επίσης η περιοχή αναπτύσσεται και στον τομέα της ενέργειας. Οι ειδικοί υπολογίζουν ότι η ζήτηση για επενδύσεις στον τομέα της παραγωγής ενέργειας θα είναι ύψους πολλών –ίσως δεκάδων- δισεκατομμυρίων Ευρώ την επόμενη εικοσαετία. Ας μην ξεχνάμε επίσης τα μεγάλα έργα μεταφοράς ενέργειας. Τα έργα αυτά πρόκειται να συνδέσουν τη Νότια και Κεντρική Ευρώπη με τις περιοχές παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου στην περιοχή της Κασπίας, στην Μέση Ανατολή και τη Βόρειο Αφρική.
Δύο τουλάχιστον από αυτά –ο αγωγός πετρελαίου Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης και ο αγωγός φυσικού αερίου, που ξεκινά από το Μπακού και θα φτάσει μέσω Τουρκίας και Ελλάδος στην Ιταλία, αφορούν άμεσα τη χώρα μας.
Υπάρχουν και άλλα σχέδια που προωθούνται παράλληλα βορειότερα. Τέλος, σχεδιάζονται και οι κάθετοι αγωγοί που θα μεταφέρουν αέριο και πετρέλαιο στις χώρες των δυτικών Βαλκανίων.
Δημιουργούνται έτσι, κυρίες και κύριοι, σοβαρές επενδυτικές και οικονομικές ευκαιρίες για τις βρετανικές επιχειρήσεις οι οποίες θα επιλέξουν την Ελλάδα ως χώρα βάσης για τη δραστηριοποίησή τους στην ευρύτερη αυτή και δυναμικά αναπτυσσόμενη περιοχή.
Οι επιχειρήσεις αυτές μπορούν να αξιοποιήσουν μια σειρά από συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει η χώρα μας:
· την ασφάλεια, που δοκιμάσθηκε και πέτυχε κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι Αγώνες, παρά τις αντίθετες προβλέψεις, σημείωσαν μοναδική επιτυχία,
· την πολιτική, οικονομική και νομισματική σταθερότητα της Ελλάδος. Αυτή συνδυάζεται τώρα και με χαμηλή φορολογία, με την υπό εξέλιξη μείωση των φορολογικών συντελεστών και με επενδυτικά κίνητρα, μέσω του νέου αναπτυξιακού νόμου,
· τις σύγχρονες υποδομές, που συνεχώς βελτιώνονται, με την αξιοποίηση της αυτοχρηματοδότησης,
· το εξειδικευμένο, πολύγλωσσο, ανθρώπινο δυναμικό. Όπως είπε και ο John Stuart Mill, φίλες και φίλοι, «η αξία κάθε κράτους είναι τελικά η αξία των ανθρώπων που το αποτελούν». Σε ένα άλλο απόφθεγμά του μάλιστα υπογραμμίζει ότι «μικροί άνθρωποι δεν δημιουργούν μεγάλα έργα».
Μερικά ακόμα πλεονεκτήματα της Ελλάδας είναι:
· το σημαντικότατο και αξιόπιστο δίκτυο ελληνικών επιχειρήσεων και τραπεζών στις γειτονικές χώρες.
· οι δυνατότητες που προσφέρονται για κοινές δράσεις και επενδύσεις στην Τουρκία και τη Μέση Ανατολή. Οι ελληνικές διεθνοποιημένες επιχειρήσεις έχουν όλο και εντονότερη παρουσία εκεί. Αξιοποιούν τη βελτίωση των ελληνοτουρκικών οικονομικών σχέσεων και την άριστη εικόνα της Ελλάδας στον αραβικό κόσμο. Αυτή η εικόνα επιβεβαιώθηκε και με την επιτυχία του πρώτου αραβοελληνικού φόρουμ που έγινε τον περασμένο Σεπτέμβριο στην Αθήνα.
Κυρίες και κύριοι,
Πέρα από τις νέες δυνατότητες που υπάρχουν πλέον, ας μην ξεχνάμε και τους τομείς όπου από πολύ παλιά είχαμε άριστες οικονομικές σχέσεις: δηλαδή το εμπόριο και τον τουρισμό.
Το ύψος των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ Ελλάδος και Μεγάλης Βρετανίας έφτασε το 2005 στα 2,6 δις. ευρώ. Έχει λοιπόν σημειωθεί σοβαρή βελτίωση σε σχέση με το 2002, ιδίως σε ό,τι αφορά στις ελληνικές εξαγωγές. Στη διάρκεια της τελευταίας τετραετίας αυτές σημείωσαν αύξηση κατά 38%.
Στον τουρισμό ο συνολικός αριθμός των Βρετανών που επισκέπτονται την Ελλάδα είναι πολύ σημαντικός. Φτάνει κατ’ έτος τα 3 εκ. επισκέπτες. Δυστυχώς, στο σύνολο της βρετανικής αγοράς οι εξελίξεις το 2005 και το 2006 ήταν αρνητικές. Υπήρξε μια γενική επιδείνωση, η οποία είχε επιπτώσεις τόσο στις ανταγωνίστριές μας χώρες όσο και στις αφίξεις στην Ελλάδα. Η επιδείνωση αυτή συνδέεται με την φθίνουσα πορεία του παραδοσιακού έτοιμου πακέτου, το μερίδιο του οποίου έπεσε από άνω του 85% πριν μερικά χρόνια στο 65% σήμερα. Οι Βρετανοί στρέφονται πλέον στα προσωπικά πακέτα και αξιοποιούν όλο και περισσότερο το διαδίκτυο για να τα διαμορφώσουν.
Αντίθετα στον συνεδριακό τουρισμό από τη Μ. Βρετανία οι μεταολυμπιακές εξελίξεις είναι εξαιρετικές. Η Ελλάδα ανέβηκε από την 18η στην 6η θέση και η Αθήνα από την 32η στην 3η θέση. Αυτό το γεγονός μου δίνει όπως είναι φυσικό και προσωπική ικανοποίηση, αφού δικαιώνεται από αυτή την άποψη η ολυμπιακή και μεταολυμπιακή προσπάθεια της Αθήνας.
Η επιτυχία αυτή δείχνει επιπλέον και τις δυνατότητες που υπάρχουν για την ανάπτυξη νέων μορφών τουρισμού που θα στηρίζονται στην ποιότητα και την εξειδίκευση. Θα αξιοποιούν τους στενούς δεσμούς των χωρών μας και την αγάπη των Βρετανών για την Ελλάδα. Σημαντική προοπτική παρουσιάζει επίσης και η αγορά παραθεριστικών κατοικιών για μόνιμη ή μακρά διαμονή Βρετανών στην Ελλάδα.
Φίλες και φίλοι,
Οι ελληνικές και οι βρετανικές επιχειρήσεις, χτίζοντας πάνω σ’ αυτά τα γερά και ιστορικά θεμέλια, έχουν κάθε δυνατότητα να αξιοποιήσουν το νέο περιβάλλον που δημιουργείται.
Μπορούν να συνεργαστούν αποτελεσματικά και να ξεκινήσουν μια νέα εποχή. Μια νέα εποχή όχι μόνο για τις οικονομικές μας σχέσεις, αλλά και για την ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής.
Εύχομαι λοιπόν στις επιχειρήσεις και των δύο χωρών επιτυχίες και κέρδη, από την μεταξύ τους συνεργασία.
Από την πλευρά μας θα συνεχίσουμε την προσπάθεια για να βελτιώσουμε το πλαίσιο αυτής της συνεργασίας. Θα προχωρήσουμε αταλάντευτα στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.
Στο σημερινό μεταβαλλόμενο κόσμο ισχύει, περισσότερο παρά ποτέ, η φράση του Ουίνστον Τσώρτσιλ: «To improve is to change. To be perfect is to have changed a lot».
Έχουμε ασφαλώς πολύ δρόμο για να γίνουμε τέλειοι.
Η Ελλάδα όμως αλλάζει και θα συνεχίσει να αλλάζει όλο και περισσότερο στα χρόνια που έρχονται.
Ελλάδα και Βρετανία μπορούν να ανανεώσουν κι αυτές μια πανάρχαιη ιστορική και οικονομική σχέση.
Οι επιχειρηματίες και τα επιμελητήρια που τους εκπροσωπούν και τους διευκολύνουν, έχουν σημαντικό ρόλο να παίξουν.
Σας ευχαριστώ.