Κυρίες και κύριοι

Φίλες και φίλοι,

Με μεγάλη μου χαρά σας καλωσορίζω στην Ελλάδα και την Αθήνα. Η παρουσία τόσo πολλών και νέων ανθρώπων μας δίνει την χαρά της φιλοξενίας και την ελπίδα της συνέχειας.

Πραγματικά είναι πολύ ενθαρρυντικό, στις μέρες μας, νέοι άνθρωποι να δραστηριοποιούνται ενεργά στον κοινωνικό και πολιτικό χώρο. Να δραστηριοποιούνται για το καλό του τόπου τους αλλά και του κόσμου.

Η ενασχόληση αυτή είναι το πρώτο βήμα για την διαμόρφωση ολοκληρωμένης και εμπεριστατωμένης άποψης για τα πράγματα. Είναι πολύ βασικό να γνωρίζουμε τι έχουμε και πού θέλουμε να πάμε. Τι χρειάζεται να αλλάξουμε και πώς θα μπορούσαμε να επιτύχουμε τους στόχους μας. Η γνώση είναι, επομένως, βάση για την ουσιαστική συμμετοχή των νέων στην διαμόρφωση και την άσκηση πολιτικής.

Μια τέτοια συμμετοχή όμως δεν μπορεί να είναι θεωρητική και «εξ αποστάσεως». Αντιθέτως, η ποιότητα και η διάρκειά της στον χρόνο εξαρτώνται από την ενεργή και ανεμπόδιστη δραστηριοποίηση των νέων παντού: στην οικονομική, επιστημονική, κοινωνική και πολιτική ζωή του τόπου τους.

Φίλες και Φίλοι,

Σήμερα, δεν αρκεί η κλασσική επιδίωξη και ευχή της συμμετοχής των νέων ανθρώπων στην άσκηση πολιτικής. Δεν αρκεί να δίνουμε έμφαση στην υλοποίηση μεμονωμένων προγραμμάτων που απλώς εξασφαλίζουν μεμονωμένες ευκαιρίες συμμετοχής. Θα πρέπει να αλλάξουμε την σημερινή πραγματικότητα κατά τρόπο ώστε, η συμμετοχή αυτή να είναι καθολική και αυτονόητη σε όλα τα επίπεδα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δίνουμε στους ανθρώπους ευρύτητα επιλογών: στην εκπαίδευση, την απασχόληση, την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας, την πολιτική ενασχόληση και την κοινωνική δραστηριοποίηση. Να προσφέρουμε όχι έναν, αλλά περισσότερους δρόμους, περισσότερες κατευθύνσεις συμμετοχής.

Σίγουρα δεν είναι μια υπόθεση εύκολη, ούτε και υπάρχουν μαγικές λύσεις. Ζούμε, κατ’ αρχάς, σε μια εποχή κόπωσης των πολιτών από την πολιτική και απαξίωσης των πολιτικών προσώπων. Η άποψη ότι δεν υπάρχουν διαφορετικές θέσεις και προτάσεις αλλά μονόδρομοι κερδίζει έδαφος συνεχώς. Όπως επίσης και η άποψη ότι η πολιτική έχει περιοριστεί στην απλή διαχείριση θεμάτων της καθημερινότητας. Στην πραγματικότητα, όμως πρόκειται περί στρέβλωσης.

Η στρέβλωση αυτή ενισχύεται συχνά –και εν μέρει δικαιολογείται- από τον «απρόσωπο» χαρακτήρα της «γραφειοκρατίας των Βρυξελλών». Ενισχύεται επίσης και από την πολιτική των κυβερνήσεων να παρουσιάζουν την ανάγκη για δύσκολες και επίπονες μεταρρυθμίσεις στις χώρες τους ως «άνωθεν» επιταγή. Έτσι, οι πολίτες καταλήγουν να πιστεύουν πως δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ των πολιτικών που εφαρμόζονται και των κομμάτων που τις εξαγγέλλουν. Ότι η δική τους συμμετοχή δεν έχει νόημα, αφού οι βασικοί άξονες και οι κατευθύνσεις είναι προκαθορισμένα. Ότι, στην ουσία, το υπάρχον πολιτικό σύστημα δεν τους εκπροσωπεί και δεν τους εκφράζει.

Φίλες και Φίλοι,

Είναι σαφές, ότι έχουμε ανάγκη από νέο πολιτικό λόγο αλλά κυρίως από νέες προτάσεις και ουσιαστικότερες πολιτικές: στην οικονομία, την επιχειρηματικότητα και την περιφερειακή ανάπτυξη, την εκπαίδευση, την έρευνα και την ενθάρρυνση της καινοτομίας, την συμμετοχική δημοκρατία. Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τη νεολαία, η απογοήτευση που καταγράφεται εντός των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι ανησυχητική και δεν αφήνει περιθώρια εφησυχασμού.

Η έρευνα «Youth in Europe 2003» έδειξε λιγότερη αισιοδοξία στους νέους εντός, παρά εκτός, της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Την άποψη πως «η Ευρωπαϊκή Ένωση σημαίνει ένα καλύτερο μέλλον για τους νέους ανθρώπους» την συμμερίζονταν περισσότερο οι νέοι στις υποψήφιες τότε χώρες. Συγκριτικά λιγότερο αισιόδοξοι δήλωσαν οι νέοι των χωρών που ήταν ήδη μέλη. Κατά παράδοξο τρόπο, οι τελευταίοι είχαν τη δυνατότητα πρόσβασης σε προγράμματα και ευκαιρίες που οι πρώτοι δεν είχαν ακόμα. Κι όμως, αυτοί ακριβώς οι νέοι είχαν και τις χαμηλότερες προσδοκίες.

Φίλες και φίλοι,

Ο φόβος των πολέμων παγκόσμιας εμβέλειας στην Ευρώπη έχει πια εκλείψει. Αυτός ο φόβος ήταν που έφερε τη Γαλλία και τη Γερμανία κοντά, παραμερίζοντας έχθρες και διεκδικήσεις του παρελθόντος και δημιουργώντας τον πυρήνα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Τότε, πολλοί πίστεψαν ότι το εγχείρημα αυτό δεν θα είχε μέλλον. Ευτυχώς, διαψεύστηκαν. Από την Ένωση Χάλυβα και Άνθρακα, φτάσαμε σταδιακά στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα.

Οι νεότερες γενιές, όμως, έχουν ανάγκη από νέες βεβαιότητες. Πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε και να δράσουμε αναλόγως, χωρίς, ωστόσο, να παραβλέπουμε τι έχουμε πετύχει μέχρι σήμερα. Θα πρέπει να αντλήσουμε δύναμη από το όραμα των θεμελιωτών της Ευρωπαϊκής πλέον Ένωσης. Αυτό το όραμα μεταμόρφωσε την Ευρώπη των εθνικών συγκρούσεων σε μια τεράστια και, σε μεγάλο βαθμό, ευημερούσα κοινωνία Ευρωπαίων πολιτών.

Παρά τις δυσκολίες που δημιουργούν η αποστασιοποίηση από την κοινωνία και τα προβλήματά της, υπάρχει και μια άλλη θεώρηση των πραγμάτων: αυτή της πρόκλησης που έχουμε απέναντί μας. Να δώσουμε κίνητρα στους νέους να συμμετέχουν, με αισιοδοξία και με τρόπο ουσιαστικό, στην άσκηση πολιτικής και, κατ’ επέκταση στην διαμόρφωση της νέας Ευρώπης.

Ο διάλογος για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει αρχίσει και φαίνεται ότι είναι πιο ανοικτός και πιο ειλικρινής από ποτέ. Έχουμε πλέον την ευκαιρία να δούμε συνολικά την Ευρώπη και, μαζί μ’ αυτή και την σχέση της με τους νέους πολίτες της. Έχουμε την ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουμε την πολιτική κατεύθυνση και τους επιμέρους στόχους μας.

Φίλες και φίλοι,

Η συμμετοχή των νέων ανθρώπων στον διάλογο και την διαμόρφωση της νέας Ευρώπης δεν είναι δεδομένη. Για να κατακτήσουν οι νέοι την θέση που αξίζουν στην κοινωνία και την πολιτική του αύριο, πρέπει να τους κερδίσουμε, να τους κατακτήσουμε εμείς σήμερα. Να μην τους θεωρήσουμε δεδομένους.

Αντιθέτως, πρέπει να δουλέψουμε με όλες τις κατηγορίες νέων, αρχίζοντας –και αυτό ίσως ακουστεί παράδοξο- απ’ αυτούς που είναι ήδη σε εγρήγορση. Δεν έχουμε την πολυτέλεια αποκλεισμών και αποθαρρύνσεων. Χρειάζεται να λάβουμε καθοριστικές αποφάσεις και να εφαρμόσουμε νέες και τολμηρές πολιτικές.

Η γνώση, μέσα από την εκπαίδευση και την πρόσβαση στην πληροφορία, παραμένει η βάση του ενδιαφέροντός μας. Όμως χρειάζεται να πάρουμε καθοριστικές αποφάσεις για την κατεύθυνση της εκπαίδευσης στην Ε.Ε. στο άμεσο μέλλον.

-Να σκεφτούμε ελεύθερα πώς εννοούμε και θέλουμε αυτή την εκπαίδευση.

-Να τολμήσουμε να θέσουμε και να απαντήσουμε ερωτήματα: Για παράδειγμα, πόση εξειδίκευση θέλουμε για τα εκπαιδευτικά συστήματά μας; Πόσο στενή σύνδεση με την αγορά εργασίας επιζητούμε για τα πανεπιστήμιά μας;

-Να βρούμε τρόπους πώς η εκπαίδευση στο σχολικό σύστημα και η δια βίου εκπαίδευση δεν θα οδηγούν στην ανεργία και την υπο-απασχόληση.

-Να σκεφτούμε πώς η ανταγωνιστικότητα και η πρόοδος σε ατομικό επίπεδο δεν θα εγκλωβίζουν τους νέους στον μικρόκοσμό τους. Αντιθέτως, να δούμε πώς θα απελευθερώνονται δυνάμεις για συμμετοχική δράση και συλλογική ευημερία.

-Να αποτρέψουμε την εμφάνιση νέων αποκλεισμών, όπως αυτούς που γεννά ο ψηφιακός αναλφαβητισμός και η δυσχερής πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες.

-Να ενθαρρύνουμε ακόμα περισσότερο την έρευνα σε πεδία όπως οι ιατρικές επιστήμες, η ενέργεια και το περιβάλλον, η υψηλή τεχνολογία. Κατ΄αυτό τον τρόπο, θα μπορέσει η Ευρώπη να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης. Θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό από τρίτες χώρες με φτηνό εργατικό δυναμικό και πρώτες ύλες.

-Να ενθαρρύνουμε ακόμα περισσότερο την επιχειρηματικότητα των νέων. Πρέπει να πάψουμε να βλέπουμε τους νέους μόνο ως ομάδα που χρειάζεται προστασία. Θα πρέπει να τους αντιμετωπίσουμε ως το ενεργό δυναμικό της κοινωνίας μας. Αυτό που φέρνει την καινοτομία και τα νέα δεδομένα στην αγορά.

-Να προάγουμε την κινητικότητα των νέων στην Ευρώπη και την αναγνώριση και άλλων μορφών εκπαίδευσης, όπως λ.χ. η άτυπη εκπαίδευση. Η τελευταία μπορεί να προσφέρει σημαντικές δεξιότητες και εφόδια για την ατομική ανάπτυξη και εξέλιξη. Να ενθαρρύνει την κοινωνία των νέων πολιτών και την εμπέδωση του κοινού Ευρωπαϊκού χώρου και της κοινής Ευρωπαϊκής ταυτότητας.

-Να προωθήσουμε την ενσωμάτωση της δεύτερης και τρίτης γενιάς μεταναστών, μέσα από ενεργητικές πολιτικές που θα αποτρέπουν φαινόμενα αποκλεισμού και ρατσισμού.

Κυρίες και κύριοι,
Στην χώρα μου τις τελευταίες ημέρες ζήσαμε ίσως την πιο απαίσια εμφάνιση ενός λανθάνοντος ρατσισμού. Ρατσισμού ενάντια σε μια γυναίκα, ρατσισμού ενάντια σε μια μετανάστρια. Και πρέπει να το δούμε, να το αναγνωρίσουμε και να το καταδικάσουμε. Δεν έχει νόημα να κρύψουμε για άλλη μια φορά, το κεφάλι μας στην άμμο.

-Να προχωρήσουμε στην δημιουργία ενός «ευρωπαϊκού χώρου τυπικών προσόντων». Μπορούμε να ξεκινήσουμε από την δημιουργία κοινού ευρωπαϊκού πλαισίου βασικών προσόντων και υποδείγματος βιογραφικού σημειώματος.

-Να προωθήσουμε ανοικτά, αξιοκρατικά και διαφανή συστήματα επαγγελματικής σταδιοδρομίας και εξέλιξης.

Φίλες και φίλοι,

Σήμερα προβληματιζόμαστε περισσότερο για το μέγεθος της Ε.Ε. Θεωρώ όμως ότι θα έπρεπε να μας απασχολεί περισσότερο η συνοχή της. Χωρίς την συμμετοχή των νέων γενιών, στον διάλογο και την διαμόρφωση αυτής της Ευρώπης, δεν μπορούμε να επιτύχουμε συνοχή. Ούτε μπορούμε να εξασφαλίσουμε συνέχεια. Έτσι, δεν υποθηκεύουμε απλώς το μέλλον. Κινδυνεύουμε να χάσουμε και όλα όσα με κόπο και φαντασία έχουν δημιουργηθεί μέχρι σήμερα, κάνοντας ένα μεγάλο πισωγύρισμα.

Εύχομαι, από καρδιάς, οι εργασίες αυτής της συνάντησης, που φέρνει νέους της Ευρώπης και διεθνείς Μη Κυβερνητικούς Οργανισμούς, να έχουν επιτυχία και συνέχεια. Εύχομαι επίσης η παραμονή σας στην χώρα μας να είναι παραγωγική, δημιουργική και ευχάριστη. Σας προτρέπω να απολαύστε όσο περισσότερο μπορείτε την μετα-ολυμπιακή Αθήνα. Είναι μια σύγχρονη και φιλόξενη μητρόπολη, που κάποια στιγμή θα θέλετε να ξαναδείτε με περισσότερο χρόνο στη διάθεσή σας