«Αν δεν συναινέσουν τα Σκόπια, μας υποχρεώνουν σε βέτο»
Το βέτο στην ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ είναι η μόνη επιλογή της Ελλάδας στην περίπτωση που τα Σκόπια συνεχίσουν την αδιάλλακτη στάση τους στο ζήτημα της ονομασίας, ξεκαθαρίζει η υπουργός Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη στη συνέντευξη που παραχωρεί στη «ΧτΚ».
Στον Παναγιώτη Τζένο.
Πρόσφατα ξεκαθαρίσατε στις Βρυξέλλες ότι η Ελλάδα δεν θα αποδεχθεί πρόσκληση των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ αν δεν βρεθεί κοινή λύση για το όνομα. Εάν μέχρι τη σύνοδο του Βουκουρεστίου δεν υπάρξει αμοιβαία αποδεκτή λύση θα επιμείνουμε στο βέτο;
Η ελληνική κυβέρνηση έχει μια καθαρή θέση. Στο άτυπο συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, πριν από μερικές μέρες, ήμουν σαφέστατη προς όλους τους συμμάχους: Όσο δεν επιτυγχάνεται αμοιβαία αποδεκτή λύση η Ελλάδα δεν μπορεί να συναινέσει στην αποστολή πρόσκλησης για ένταξη της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ. Αυτή είναι η θέση μας και ισχύει και για τον Απρίλιο.
Η θέση της Ελλάδας είναι μια ονομασία για όλες τις χρήσεις. Πιστεύετε ότι κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης μπορεί να υπάρξει υποχώρηση από τη θέση μας αυτή, υπό την προϋπόθεση ότι η γειτονική χώρα θα επιδείξει καλή πρόθεση;
Η Ελλάδα έχει μια ξεκάθαρη στρατηγική. Προσήλθαμε σ΄αυτή τη διαπραγμάτευση με εποικοδομητική διάθεση και ανοικτό μυαλό. Ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής και εγώ παρουσιάσαμε τόσο στη Βουλή των Ελλήνων όσο και στις κυβερνήσεις όλων των εταίρων και συμμάχων, μια σταθερή και συνεπή γραμμή: σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό για όλες τις χρήσεις. Θέλουμε μια λύση για το θέμα της ονομασίας η οποία να είναι αμοιβαία αποδεκτή, βιώσιμη και λειτουργική η οποία θα εφαρμοσθεί μετά από απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Μια λύση η οποία θα συμβάλει στη σταθερότητα και στην ασφάλειατης ευρύτερης περιοχής, οι οποίες πρωτίστως υπηρετούνται από σχέσεις καλής γειτονίας και από την αποφυγή προκλήσεων. Αυτό είναι το καθαρό πλαίσιο της πολιτικής μας και η διαπραγμάτευση κινείται εντός αυτού.
Προχθές συναντηθήκατε με τον Πρωθυπουργό Γκρούεφσκι μετά από αμερικανική παρέμβαση. Αν και δεν υπήρξε αποτέλεσμα θεωρείτε ότι είχε νόημα αυτή η συνάντηση που δημιουργεί μια παράλληλη διαδικασία μ΄αυτή του Νίμιτς.
Kαμιά παράλληλη διαδικασία δεν δημιουργείται. Το πλαίσιο μέσα στο οποίο γίνεται η διαπραγμάτευση είναι δεδομένο: είναι υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών και με τις υπηρεσίες του ειδικού απεσταλμένου του Γενικού Γραμματέα, κ. Μάθιου Νίμιτς. Σε αυτό το πλαίσιο συνεχίζουμε τις προσπάθειες για την εξεύρεση μιας κοινά αποδεκτής λύσης. Θα σας θυμίσω απλώς ότι ο ίδιος ο διαπραγματευτής ζήτησε από τις ΗΠΑ και τις ευρωπαϊκές χώρες να συμβάλλουν για να υπάρξει λύση. Σ΄ αυτό το πλαίσιο υπήρξε η συνάντηση μου στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΕΛΚ με τον πρωθυπουργό της ΠΓΔΜ. Η Ελλάδα έχει σαφείςκαι ισχυρές θέσεις Η Ελλάδα επιθυμεί να υπάρξει λύση στο πλαίσιο της πολιτικής που έχουμε παρουσιάσει με σαφήνεια προς όλες τις πλευρές. . Γι΄αυτό και δεν έχουμε κανένα λόγο να αποφεύγουμε συναντήσεις ή πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην επίλυση του ζητήματος
Πόσο πιστεύετε ότι η κυβερνητική κρίση στα Σκόπια θα επηρεάσει την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων;
Είναι πολύ πρόωρο να προχωρήσουμε σε εκτιμήσεις. Δεν πρόκειται να μπω στη σεναριολογία. Θέλω όμως να σημειώσω ότι οι εσωτερικές εξελίξεις δεν μπορούν να λειτουργήσουν ή να αξιοποιηθούν ως δικαιολογία υπεκφυγή ή πρόφαση για αντιπαραγωγική στάση των Σκοπίων. Σε κάθε περίπτωση, επιθυμία της Ελλάδας είναι να έχει απέναντί της στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μια ισχυρή, σταθερή κυβέρνηση που θα έχει την ικανότητα να κάνει τα θαρραλέα βήματα που απαιτούνται προκειμένου να συναντηθούμε σε μια αμοιβαία αποδεκτή λύση.
Πολλά ακούγονται και λέγονται για τις ιστορικές ευθύνες και τις παραλείψεις των προηγουμένων κυβερνήσεων στην υπόθεση του ονόματος, που ίσως μας επέτρεπαν να είχαμε κλείσει το θέμα σε ανύποπτο χρόνο. Μήπως τελικά σήμερα θα αναγκαστούμε σε έναν επώδυνο συμβιβασμό;
Επιτρέψτε μου να σας πω ότι αυτή την ώρα της σκληρής διαπραγμάτευσης δεν κοιτώ το παρελθόν. Δεν διαπραγματευόμαστε με όρους παρελθόντος. Η μεγάλη τομή που έκανε αυτή η κυβέρνηση ήταν ότι προσέγγισε το πρόβλημα αυτό με όρους μέλλοντος. Κοιτάξαμε μπροστά και διαμορφώσαμε επιχειρήματα και θέσεις που αφορούν το μέλλον. Ξεφύγαμε από τις λογικές του λαϊκισμού, τις αντιπαραθέσεις και τους διχασμούς του χθες. Η επιλογή άσκησης του αναφαίρετου δικαιώματος της αρνησικυρίαςπου έχει η Ελλάδα ως παλαιό μέλος του ΝΑΤΟ, οικοδομήθηκε από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας εδώ και πολλούς μήνες, βήμα-βήμα, μεθοδικά και οργανωμένα. Ήταν το αποτέλεσμα ενός ολοκληρωμένου και συγκροτημένου εθνικού σχεδιασμού που έκανε η κυβέρνηση.Σχεδιασμός, ο οποίος επεδίωξε από την πρώτη στιγμή, η υπόθεση των Σκοπίων να μην γίνει αντικείμενο εσωτερικών μικροπολιτικών αντιπαραθέσεων και να υπάρξει μια ευρύτερη εθνική συμφωνία και συναίνεση. Σας έδωσα πλήρως το πλαίσιο της πολιτικής μας. Επιδιώκουμε λύση χωρίς νικητές και ηττημένους. Έστω και τώρα ελπίζω ότι η πολιτική ηγεσία της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας θα αποκωδικοποιήσει σωστά το θετικό αλλά και αποφασιστικό μήνυμά μας.
Νιώθετε ότι σαν υπουργός Εξωτερικών πληρώνετε αμαρτίες των προκατόχων σας στην κατάσταση που παραλάβατε και διαχειρίζεστε σήμερα το Σκοπιανό; Συγκεκριμένα επικεντρώνετε στον κύριο Σαμαρά λάθη και παραλείψεις μιας περιόδου που το Σκοπιανό ξέφυγε από τον διπλωματικό μας έλεγχο;
Βρισκόμαστε σε μια δύσκολη και σκληρή διαπραγμάτευση.Η στόχευση μας είναι συγκεκριμένη και βασική μου επιδίωξη είναι η αποτελεσματικήπροάσπιση των εθνικών μας συμφερόντων. Δεν πρόκειται να ασχοληθώ με θέματα που ανήκουν πλέον στην ιστορία.
Από τις μαρτυρίες διπλωματών προκύπτει η παραδοχή από πλευράς Γκλιγκόρωφ που υπήρξε ο πρώτος ηγέτης των Σκοπίων ότι η εθνική καταγωγή τους είναι σλαβική και ότι η ιστορία τους σαν κράτος αρχίζει από τον 7ο αιώνα. Γιατί αυτή η διατύπωση δεν έχει αξιοποιηθεί στο έπακρο από την ελληνική πλευρά με αποτέλεσμα σήμερα να επιχειρούν να οικειοποιηθούν τη Μακεδονία και την ιστορία της;
Σ’ αυτή τη διαπραγμάτευση έχουμε αξιοποιήσει όλες τις δυνατότητες, τις πληροφορίες, τις εμπειρίες που έχει η διπλωματική υπηρεσία, αλλά και άλλοι επιστημονικοί φορείς που έχουν εμπλακεί σ΄αυτή την υπόθεση. Στόχος μας είναι μέσα από τη διαδικασία διαπραγμάτευσης που γίνεται από τον κ. Νίμιτς σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΟΗΕ, να εδραιώσουμε τις σχέσεις καλής γειτονίας, να αποκλείσουμε το σύνολο των αλυτρωτικών πρακτικών που καλλιεργούν εθνικισμούς και εντάσεις, να δημιουργήσουμε συνθήκες σταθερότητας και ανάπτυξης στην περιοχή.
Ορισμένοι από την αντιπολίτευση σας κατηγορούν ότι μιλάτε για σύνθετη ονομασία αλλά στην ουσία αποδέχεστε τη διπλή ονομασία. Πόσο κάθετα απορρίπτει η ελληνική κυβέρνηση αυτή την κατηγορία και ποιο είναι το κόκκινο σημείο πέραν του οποίου δεν προτίθεται να προχωρήσει η ελληνική διπλωματία;
Η κυβέρνηση, ο Πρωθυπουργός, εγώ ως Υπουργός Εξωτερικών έχουμε κρυστάλλινες, σταθερές, αδιαμφισβήτητες θέσεις.Δεν υπάρχει καμιά σκιά. Αντιλαμβάνομαι ότι κάποιοι προσπαθούν να καλλιεργήσουν σκοπίμως μια σύγχυση για να αντλήσουν πρόσκαιρα μικροπολιτικά οφέλη, αλλά δεν τους βγαίνει. Είναι σημαντικό να επισημάνουμε ότι από ελάχιστες εξαιρέσεις που λειτουργούν με αυτή τη λογική, ο πολιτικός κόσμος, οι πολιτικές δυνάμεις στέκονται με αίσθημα ευθύνης και ωριμότητα απέναντι στις εξελίξεις.
Ο κύριος Μητσοτάκης σε πρόσφατη τηλεοπτική εκπομπή δήλωσε ότι ήταν αποφασισμένος επί πρωθυπουργίας του να λύσει το πρόβλημα της ονομασίας των Σκοπίων, αν δεν προέβαλαν την απειλή ότι θα τον ρίξουν από την κυβέρνηση ο κ Έβερτ και η ομάδα περί αυτόν, που κινήθηκε ορμώμενη από τις επιθυμίες του αείμνηστου προέδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Καραμανλή. Εσείς πιστεύετε ότι η σημερινή κυβέρνηση μπορεί να αντιμετωπίσει παρόμοιους κινδύνους αν επιτύχει μια συμφωνία που θα περιέχει και το στοιχείο του συμβιβασμού;
Θα σας επαναλάβω δύο στοιχεία τα οποία ήδη τα έχω τονίσει: Πρώτον, Κοιτάμε στο μέλλον, διαπραγματευόμαστε με όρους μέλλοντος. Δεύτερον, έχουμε καθαρή γραμμή, ρεαλιστική, συγκροτημένη που στηρίζεται σε ισχυρά επιχειρήματα.
Με αφορμή και την ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου, θεωρείτε ότι η περιοχή μας πυρακτώνεται σε βαθμό που να κινδυνεύουν τα συμφέροντα της χώρας μας και ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος μας στη νέα εποχή;
Η Ελλάδα με μεγάλη προσοχή παρακολουθεί και μελετά τις εξελίξεις στην περιοχή. Η ανεξαρτητοποίηση του Κοσόβου δημιουργεί μια πολύ σύνθετη κατάσταση. Η μονομερής ανακήρυξη της ανεξαρτησίας δημιουργεί πολύ μεγάλο διεθνή προβληματισμό. Τον συμμεριζόμαστε. Από την άλλη μεριά, είναι επίσης βέβαιο ότι η σταθερότητα στην περιοχή απαιτεί εξαιρετικά λεπτούς χειρισμούς. Χρειάζεται με ρεαλισμό, με αυτοσυγκράτηση, αλλά και βασισμένοι στην πολιτική αρχών που ασκεί η ελληνική εξωτερική πολιτική και να πάρουμε τις αποφάσεις μας λαμβάνοντας υπόψητα ιδιαίτερα συμφέροντα της χώρας μας στην περιοχή. Η Ελλάδα είναι παρούσα στην περιοχή, ως δύναμη σταθερότητας και ανάπτυξης. Έχει καλές σχέσεις με όλες τις χώρες της περιοχής και εργάζεται για την ειρήνη και την ασφάλεια της.