Η Υπουργός Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη παρουσίασε σήμερα στη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά το βιβλίο του Λεωνίδα Κύρκου «Στιγμές ΙΙ». Για το βιβλίο μίλησαν επίσης ο Κώστας Σκανδαλίδης, ο Σπύρος Λυκούδης καιο Παναγιώτης Φασούλας.
Ακολουθεί η ομιλία της Ντόρας Μπακογιάννη.
«Με ιδιαίτερη χαρά βρίσκομαι σήμερα εδώ για την παρουσίαση του δεύτερου τόμου του βιβλίου «Στιγμές», την συνέχεια ενός έργου που αγαπήθηκε πολύ.
Ομολογώ, δε, ότι με μεγάλη συγκίνηση, διότι βρίσκομαι στο πλευρό ενός παλαιού και αγαπητού φίλου. Του πολιτικού, του αγωνιστή, πάνω απ’ όλα, του ανθρώπου Λεωνίδα Κύρκου. Για την νεότερη γενιά πολιτικών, ανεξαρτήτως κομματικής προέλευσης ή ιδεολογικού στίγματος, ο Λεωνίδας Κύρκος είναι ένας δάσκαλος. Όποτε μιλάει ή γράφει, αξίζει να ακούμε με προσοχή. Δεν είναι τυχαίο ότι οι θέσεις του προκαλούν γόνιμες συζητήσεις, προβληματίζουν, και κυρίως, ανοίγουν νέους δρόμους. Είτε συμφωνείς μαζί του, είτε διαφωνείς. Αναμφισβήτητα, ο λόγος του φέρει ξεχωριστό ειδικό βάρος.
Η ικανότητά του αυτή δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της εμπειρίας που απόκτησε μετά από τόσα χρόνια συμμετοχής στο δημόσιο βίο του τόπου, μέσα από πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες για τη δημοκρατία.Συνδέεται, κυρίως, με το γεγονός ότι ο Λεωνίδας Κύρκος αντιτάχθηκε σθεναρά στα πολιτικά δόγματα.
Και αυτό, Κυρίες και Κύριοι, είναι το πρώτο μάθημα που μας έχει παραδώσει με συνέπεια ο κ. Κύρκος.
Ο οραματιστής της αριστεράς έκανε μια σαφή επιλογή: επέλεξε την ιδεολογική σύνθεση και όχι την ιδεολογική σύγχυση. Ανέπτυξε το πολιτικό του αισθητήριο, κρίνοντας και συγκρίνοντας απόψεις και θέσεις από όλο το εύρος του πολιτικού φάσματος. Πάντοτε επίκαιρος, με σαφή κατανόηση της ιστορικής συγκυρίας και αντιλαμβανόμενος το πνεύμα της εποχής.
Προβάλλοντας, την ανάγκη απαλλαγής του πολιτικού από το δογματισμό και τις αγκυλώσεις του στείρου πολιτικού ανταγωνισμού, ο Λεωνίδας Κύρκος συγκρότησε μια νέα στάση πολιτικής ζωής. Ανέτρεψε στερεότυπα δεκαετιών και συνέβαλε ουσιαστικά, στα χρόνια της μεταπολίτευσης, στην ωρίμανση της πολιτικής μας συμπεριφοράς. Ο Λεωνίδας Κύρκος, ως πολιτικός και ως ηγέτης πολιτικού χώρου, λειτουργούσε κατεξοχήν συλλογικά.Επιδίωκε πάντοτε το διάλογο και τη συνεννόηση. Δημιουργούσε συμμαχίες και ήξερε να χτίζεισυνεργασίες.Αυτό του επέτρεψε να είναι από τους λίγους πολιτικούς που μπόρεσαν να διαβούν το Ρουβίκωνα: μπόρεσε να συνομιλήσει, να αντιπαρατεθεί με επιχειρήματα,με την άλλη πλευρά.Γι’ αυτό υπήρξε άλλωστε ο πρωτεργάτης της γεφύρωσης του χάσματος μεταξύ της αριστερής και δεξιάς πολιτικής σκέψης στη χώρα μας.
Αυτή η ικανότητα του Κύρκου να διαλέγεται του έδωσε τη δυνατότητα, σε μια εποχή που κυριαρχούσαν οι πλειοψηφίες, να μιλάει ως ηγέτης της ανανεωτικής αριστεράς για την ανάγκη συνεργασίας. Τις τελευταίες εβδομάδες, παρακολουθώ ότι πολύς λόγος γίνεται για τις συνεργασίες του μέλλοντος, ιδιαίτερα στην αντιπολίτευση, και θα με ενδιέφερε πολύ να ακούσω τη γνώμη του Λεωνίδα Κύρκου. Είναι λογικό να γίνεται μια τέτοια συζήτηση αυτή τη στιγμή, αλλά πρέπει κάποια στιγμή να συνεννοηθούμε όταν μιλάμε για συνεργασίες, για τι συνεργασίες μιλάμε, για ποια βάση συνεργασιών, για το τι πραγματικά επιδιώκουμε, για το που συμφωνούμε σε τελική ανάλυση και που διαφωνούμε.
Να θυμίσω όμως το αυτονόητο: οι συνεργασίες δεν είναι σημαίες ευκαιρίας. Δεν είναι σωσίβιο πολιτικών ηγεσιών μετά ή πριν από ενδεχόμενες εκλογικές αποτυχίες. Οι συνεργασίες πρέπει να βασίζονται πάνω στην ουσία της πολιτικής την οποία τελικώς ο λαός θέλει από την οποιαδήποτε κυβέρνηση του αύριο και απαιτούν κοινό σημείο αφετηρίας, κοινή πολιτική βάση, χρειάζεται δηλαδή ουσιαστική πολιτική σύγκλιση.
Ο Λεωνίδας Κύρκος βρισκόταν πάντοτε στην πρωτοπορία της πολιτικής παραγωγής θέσεων, προτάσεων και ιδεών. Διέθετε, και διαθέτει φυσικά, ακμαία πολιτική σκέψη. Ισχυρό πολιτικό ένστικτο. Αντιλαμβανόταν τα μηνύματα των καιρών και πρόσφερε τις υπηρεσίες του στην ελληνική πολιτική με τρόπο έντιμο και ουσιαστικό.
Αγαπούσε και αγαπά το λαό και γι’ αυτό αποστρεφόταν το λαϊκισμό, ως μέσο άντλησης ευκαιριακών πολιτικών οφελών.
Αυτό ήταν και το δεύτερο μάθημα που μας πρόσφερε. Έπαιρνε τις γενναίες αποφάσεις του, παραβλέποντας το πολιτικό κόστος, το οποίο θεωρούσε αμελητέο μπροστά στις ωφέλειες των πολιτικών του επιλογών.
Μιλούσε τη γλώσσα της αλήθειας. Δε διαστρέβλωνε την πραγματικότητα για να γίνει αρεστός και ακολουθούσε με συνέπεια τη στάση του απέναντι στην πολιτική. Ακόμα και όταν βρισκόταν στην μειοψηφία. Γιατί στην πολιτική κανείς δεν πρέπει να είναι αρεστός αλλά πρέπει να είναι χρήσιμος.
Ως Υπουργός των Εξωτερικών δεν μπορώ να μην παρατηρήσω ότι η πολιτική οξυδέρκεια και η πολιτική γενναιότητα του Λεωνίδα Κύρκου δοκιμάστηκε με επιτυχία και στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής. Χαρακτηριστική για τη διορατικότητα και τη σύνεσή της υπήρξε η από το 1993 δημόσια εκτίμησή του ότι τη λύση του προβλήματος της ονομασίας των Σκοπίων θα προσφέρει μια «σύνθετη ονομασία». Μια πρόταση που συνιστά τη μοναδική λύση για την οριστική διευθέτηση του προβλήματος σήμερα. Επέμεινε δε από τότε στην ανάγκη ενός έντιμου συμβιβασμού. Δυστυχώς παρασυρθήκαμε τότε από τις σειρήνες του εθνικισμού με τις γνωστές συνέπειες.
Κατά τον Λεωνίδα Κύρκο, και αυτό προκύπτει ξεκάθαρα από το βιβλίο, πολιτική είναι οι άνθρωποι. Η καθημερινότητά τους. Οι δυσκολίες και οι ελπίδες τους. Οι αφηγήσεις. Οι συγκινήσεις και οι κατακτήσεις τους.
Αυτό ήταν το τρίτο μάθημα που με επιμέλεια φρόντισε να μας διδάξει.
Ήταν πολιτικός με ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό. θεωρούσε ότι η πολιτική έχει νόημα μόνο όταν μπορεί να σκύψει στα προβλήματα του πολίτη. Η εξουσία δεν είναι αυτοσκοπός και η καρέκλα δεν είναι πανάκεια. Η πολιτική εξουσία που ανατίθεται μέσω της λαϊκής εντολής είναι έργο φιλότιμου εργάτη και όχι αλαζονικού ηγέτη. Ο άνθρωπος, ο πολίτης, και όχι ο πολιτικός, είναι κατά τον Λεωνίδα Κύρκο ο πρωταγωνιστής αυτού που ονομάζουμε πολιτική. Αυτός είναι ο δημιουργός και ο αποδέκτης της. Με αυτόν τον τρόπο, ο οραματιστής πολιτικός της αριστεράς αφαιρεί από την πολιτική τις όποιες ιδεοληψίες της έχουν στρεβλά αποδοθεί. Τη φέρνει στην πραγματική, τη φυσιολογική της κατάσταση, ταγμένη στην υπηρεσία του πολίτη και μόνο. Αποστρέφεται την πολιτική των κλειστών αιθουσών. Ασκεί την πολιτική στο σπίτι, στην αγορά, στη γειτονιά, στους επαγγελματικούς χώρους, εκεί όπου χτυπά η καρδιά του Έλληνα.
Οι θέσεις του αυτές είναι για άλλη μια φορά επίκαιρες.
Έχουμε υποχρέωση να βρίσκουμε λύσεις στα προβλήματα των πολιτών. Έχουμε καθήκον να βρισκόμαστε στο πλευρό τους, κοντά τους. Να τους ακούσουμε, όπως στωικά άκουσε ο Λεωνίδας Κύρκος τον αγρότη της Μεσσαράς και έμαθε για το μόχθο του. Παρά την αρχική του άγνοια, όπως σημειώνει ο συγγραφέας, «μέσα από ατέλειωτες περιοδείες, γνώρισε τη σκληρή και βασανισμένη ζωή του αγρότη, την αγάπη για τη γη του, τον ατέλειωτο μόχθο του – και το απέραντο χρέος της πολιτείας απέναντί του.» Τέτοια στάση κρατάμε και εμείς σήμερα απέναντι στους πολίτες παίρνοντας τα μαθήματά του.
Ολοκληρώνοντας την παρέμβασή μου θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά το Λεωνίδα Κύρκο για τα πολύτιμα μαθήματα που φρόντισε να μας παραδώσει σε όλους εμάς που είμαστε μια γενιά πιο μικρή από το Λεωνίδα αλλά τυχερή αρκετά για να παρακολουθήσουμε τη δική του πορεία και να κατανοήσουμε τα μηνύματά του. Θα κλείσω με μια τελευταία παρατήρηση. Ο Κύρκος ήταν εξαιρετικός ρήτορας, και σκληρός αντίπαλος τόσο στη Βουλή όσο και στο μπαλκόνι. Εφευρετικός πολιτικός, θέλω όμως να πω κλείνοντας ότι αυτός ο σκληρός αντίπαλος για την δική μου παράταξη έχει τον σεβασμό όλων των μελών της παράταξης αυτής.»