Τμήμα Κοινοβουλευτικού ΕλέγχουΑθήνα, 16 Δεκεμβρίου 2008
ΘΕΜΑ: «Απάντηση στην υπ’ αρίθμ. 10419 από 21.11.2008 Ερώτηση του Βουλευτού κ. Ανδρέα Λοβέρδου».
Οι τουρκικές αρχές εξέπεμψαν, την πρώτη πρωινή ώρα της 14ης Νοεμβρίου (ώρα Ελλάδος 00:12), σήμα (NAVTEX) προειδοποίησης των ναυτιλλομένων, που κινούνταν σε περιοχή διεθνών υδάτων νοτίως & νότιο-ανατολικά του Καστελλορίζου, περί της επικείμενης διεξαγωγής γεωφυσικών ερευνών από το Νορβηγικό ερευνητικό σκάφος «M/VMALENEOSTERVOLD». Ειδικότερα, σύμφωνα με το σήμα, οι έρευνες αυτές επρόκειτο να ξεκινήσουν εντός ολίγων ωρών (06:00 ώρα Ελλάδος). Παράλληλα, εξεπέμφθη από τις τουρκικές αρχές και ανάλογο σήμα προειδοποίησης των υποβρυχίων για την ίδια περιοχή.
Το γεγονός της έκδοσης αυτών των σημάτων λίγο πριν την έναρξη των εργασιών είναι όλως ασύνηθες για τέτοιου είδους έρευνες, που εκ της φύσης τους προετοιμάζονται και προγραμματίζονται εκ των προτέρων, και καθιστά προφανή την απόπειρα της Τουρκίας να προκαταλάβει εξελίξεις. Ενδεικτικό είναι και το γεγονός ότι το Νορβηγικό ερευνητικό σκάφος εντοπίσθηκε, πριν ακόμη προσεγγίσει την περιοχή, να συνοδεύεται από τουρκική φρεγάτα.
Δεδομένου ότι η περιοχή των ερευνών επικάλυπτε τμήμα της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, το Υπουργείο Εξωτερικών, σε επικοινωνία και συντονισμό με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, κινήθηκε άμεσα και προέβη πάραυτα σε σειρά ενεργειών προς ματαίωση της διεξαγωγής των παρανόμων, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, αυτών ερευνών.
Ήδη και προτού το Νορβηγικό πλοίο εισέλθει στην περιοχή, όπου επρόκειτο να διεξάγει τις έρευνες, του είχε εκπεμφθεί, βάσει οδηγιών, από παραπλέον σκάφος του Πολεμικού Ναυτικού μήνυμα να απόσχει από κάθε ερευνητική δραστηριότητα επί ελληνικής υφαλοκρηπίδας, σεβόμενο τις προβλέψεις του δικαίου της θάλασσας.
Παράλληλα, πραγματοποιήθηκαν έντονα διαβήματα προς το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών, αλλά και τον Νορβηγό Πρέσβυ στην Αθήνα, επισημαίνοντας τις προβλέψεις του διεθνούς δικαίου και ειδικότερα της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Οι παραστάσεις προς τη Νορβηγική και την Τουρκική πλευρά, τόσο στην Αθήνα όσο και σε Άγκυρα και Όσλο, επανελήφθησαν το επόμενο πρωί (15ης Νοεμβρίου), όταν το Νορβηγικό πλοίο, που είχε εγκαταλείψει την κρίσιμη περιοχή την προηγουμένη, επανήλθε, συνοδεία της Τουρκικής φρεγάτας, η οποία και προσπάθησε επανειλημμένως να παρενοχλήσει το ελληνικό παραπλέον πλοίο. Υπενθυμίζω και την τηλεφωνική μου επικοινωνία με το Νορβηγό ομόλογό μου, ο οποίος επανέλαβε τη διαβεβαίωση των Νορβηγικών αρχών για σύσταση προς τη Νορβηγική πλοιοκτήτρια εταιρία να σεβασθεί το διεθνές δίκαιο και να απόσχει από ενέργειες που, επιπρόσθετα, συμβάλλουν στη δημιουργία έντασης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Το Νορβηγικό ερευνητικό σκάφος, το οποίο είχε, την ίδια μέρα, απαντήσει θετικά σε μήνυμα να απόσχει από τη διεξαγωγή ερευνών επί ελληνικής υφαλοκρηπίδας, που του είχε και πάλι εκπέμψει το παραπλέον ελληνικό πλοίο, ολοκλήρωσε την οριστική αποχώρησή του την επόμενη μέρα (16η Νοεμβρίου).
Για το συμβάν ενημερώσαμε και τους εταίρους μας στην Ε.Ε, υπογραμμίζοντας το γεγονός ότι η τουρκική συμπεριφορά παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, και ειδικότερα τις ανειλημμένες δεσμεύσεις της Τουρκίας στο πλαίσιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων ιδίως όσον αφορά την αρχή των σχέσεων καλής γειτονίας.
Υπενθυμίζουμε ότι το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, τόσο το συμβατικό όσο και το εθιμικό, είναι σαφές ως προς τα δικαιώματα του παράκτιου κράτους επί της υφαλοκρηπίδας του, καθώς και ως προς την αναγνώριση υφαλοκρηπίδας στα νησιά. Τα δικαιώματα αυτά, σύμφωνα με το δίκαιο της θάλασσας, ενυπάρχουν αυτοδικαίως, ανεξαρτήτως πράξεων οριοθέτησης.
Ειδικότερα, όσον αφορά τα στοιχεία των ορίων ελληνικής δικαιοδοσίας εντός της περιοχής που όριζε το τουρκικό σήμα, αυτά προσδιορίζονται με βάση την αρχή της μέσης γραμμής, που αποτελεί τη βασική αρχή του διεθνούς δικαίου περί οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών. Την αρχή αυτή ακολουθεί η συντριπτική πλειοψηφία των μελών της διεθνούς κοινότητας, αλλά και μη κυβερνητικοί φορείς (επιστημονικοί, ερευνητικοί κ.ά.) στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων και μελετών τους.
Σταθερή εθνική μας θέση είναι ότι το ζήτημα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας μπορεί και πρέπει να επιλυθεί ειρηνικά, επί τη βάσει των αρχών του διεθνούς δικαίου, προς αμοιβαίο όφελος των δύο χωρών.
Η ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΝΤΟΡΑ ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ