Φίλες και φίλοι,
Είναι πραγματικά μεγάλη η χαρά μου που βρίσκομαι σήμερα μαζί σας. Κοντά σε πρόσωπα οικεία από την θητεία μας στο Δήμο Αθηναίων, όπως είναι τα μέλη του Συλλόγου Φίλων του Ιδρύματος Αστέγων. Κοντά σε πρόσωπα φιλικά όπως είστε όλες και όλοι εσείς. Κοιτάζω γύρω μου σε αυτήν την αίθουσα και βλέπω πρόσωπα αγαπημένα με τα οποία μαζί ζήσαμε πολλά. Μοιραστήκαμε αγωνίες και ελπίδες. Αγωνιστήκαμε μαζί.Δίπλα – δίπλα. Και ένα πράγμα είναι σίγουρο – βάζαμε πάντα τα δυνατά μας.
Αγαπητοί φίλοι,
Η φτώχεια, που απειλεί τη δομή και τη συνοχή των κοινωνιών, είναι ένα σύνθετο και πολυδιάστατο φαινόμενο.
Κατ’ αρχήν, δεν έχει να κάνει μόνο με τη στέρηση και την ανεπάρκεια του εισοδήματος. Έχει να κάνει με τη στέρηση δυνατοτήτων. Δυνατοτήτων για την εκπαίδευση, για την υγεία, για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, για την κοινωνική και πολιτική συμμετοχή.
Υπάρχουν, επίσης, παράγοντες που επιβαρύνουν σημαντικά τη φτώχεια. Η ανεργία, η υπανάπτυξη, η περιβαλλοντική υποβάθμιση, η διαφθορά, τα ανελεύθερα και υπό κατάρρευση καθεστώτα είναι μερικοί μόνο από αυτούς.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η αντιμετώπιση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού αποτελούν, τα τελευταία χρόνια, την υπ’ αριθμόν ένα πρόκληση για τη διεθνή κοινότητα, για την ανθρωπότητα στο σύνολό της.
Τα διεθνή στατιστικά στοιχεία που έρχονται στη δημοσιότητα δεν μπορούν να αφήσουν κανέναν αδιάφορο:
Η φτώχεια είναι η πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως. 2,8 δισεκατομμύρια συνάνθρωποί μας διαβιούν με λιγότερα από 2 δολάρια ημερησίως. 30.000 παιδιά πεθαίνουν κάθε μέρα από ασθένειες που είναι ιάσιμες. 840 εκατομμύρια άνθρωποι καθημερινά υποσιτίζονται.
Δεν μιλάμε απλώς για αριθμούς και στατιστικές. Μιλάμε για μια σκληρή πραγματικότητα που υπάρχει παντού. Μιλάμε για μια πρόκληση για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Δυστυχώς δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ακόμα ότι πρόκειται για ένα πρόβλημα που αφορά μόνον τις χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου. Αυτό είναι μεγάλη πλάνη. Ασφαλώς στον αναπτυσσόμενο κόσμο το πρόβλημα της απόλυτης φτώχειας εμφανίζεται με ιδιαίτερα οξύ τρόπο. Σε καμία περίπτωση όμως δεν αφήνει ανέγγιχτο τον αναπτυγμένο κόσμο.
Η περιθωριοποίηση, η αδυναμία πρόσβασης στην εκπαίδευση, την εργασία ή τις υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής πρόνοιας, είναι προβλήματα που αντιμετωπίζουν και οι σύγχρονες αναπτυγμένες κοινωνίες.
Η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός βρίσκονται έξω από την πόρτα μας.
Το γεγονός ότι το ένα δέκατο των κατοίκων των μεγάλων ευρωπαϊκών μητροπόλεων ζει κάτω από το όριο της φτώχειας αποδεικνύει ότι τέτοιες τεράστιες προκλήσεις δεν γνωρίζουν σύνορα και στεγανά. Τις συνέπειες του κοινωνικού αποκλεισμού και της περιθωριοποίησης τις υφίστανται σε μεγαλύτερο βαθμό οι γυναίκες. Είναι χαρακτηριστικό ότι αν και οι γυναίκες, παγκοσμίως, αποτελούμε το 40% του εργατικού δυναμικού, απολαμβάνουμε μόλις το 25% του παραγόμενου παγκόσμιου εισοδήματος.
Και αυτό αποτυπώνεται και στην Ελλάδα. Οι Ελληνίδες υφίστανται σήμερα τις συνέπειες του κοινωνικού αποκλεισμού. Μία στις δύο δεν έχει καθόλου πρόσβαση στην απασχόληση και παραμένει εκτός αγοράς εργασίας. Την ίδια στιγμή,στις γυναίκες ο δείκτης ανεργίας είναι πολύ υψηλότερος σε σχέση με τους άνδρες: 13,3% έναντι 5,4% σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για το 2007.
Με δυο λόγια: οι πολλές και διαφορετικές διαστάσεις που λαμβάνει σήμερα το πρόβλημα της φτώχειας το καθιστούν ένα ζήτημα που αφορά όλα τα κράτη, όλες τις τοπικές κοινωνίες, όλους τους πολίτες.
Κυρίες και κύριοι,
Η εποχή και οι ανάγκες μάς καλούν να δούμε μπροστά.
Ζούμε σε μια εποχή στην οποία η αβεβαιότητα και η ανασφάλεια αυξάνονται διεθνώς. Οι σύγχρονες κοινωνίες βρίσκονται αντιμέτωπες με την μεγαλύτερη διεθνή οικονομική κρίση που αντιμετώπισε μεταπολεμικά ο κόσμος.
Οι εξελίξεις είναι δυσμενείς και υπολογίζεται ότι για την επόμενη διετία, το 2009 και το 2010, τα κράτη και οι κοινωνίες θα βρεθούν αντιμέτωπα με τις επιπτώσεις της κρίσης αυτής.
Σύμφωνα με επίσημες προβλέψεις, η νέα οικονομική πραγματικότητα που θα διαμορφωθεί θα χαρακτηρίζεται από χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης.
Εύκολες απαντήσεις για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού δεν υπήρξαν ποτέ.
Και δεν θα υπάρξουν και στο μέλλον.Διεθνείς οργανισμοί, με πρώτο τον ΟΗΕ, κυβερνήσεις, μη κυβερνητικές οργανώσεις και φορείς πολιτών, εκπονούν μακροχρόνια σχέδιαδράσης, χαράσσουν πολιτικές συνεργασίας και διαθέτουν σημαντικούς πόρους για την υλοποίηση τους.
Για να μπορέσει αυτή η πολιτική δράση να είναι αποτελεσματική απαιτούνται πρωτοβουλίες σε τρία παράλληλα επίπεδα:
Πρώτον, σε διεθνές επίπεδο, με την ενίσχυση τηςδιεθνούς συνεργασίας και την ενίσχυση των αναπτυξιακών δράσεων και της ανθρωπιστικής βοήθειας στα κράτη και τις κοινωνίες που απειλούνται ακόμη από την πείνα και την εξαθλίωση.
Δεύτερον, σε εθνικό επίπεδο, μέσα από την εκπόνηση συγκροτημένων εθνικών προγραμμάτων με στόχο τη χάραξη μιας αποτελεσματικής πολιτικής για την κοινωνική συνοχή και την καταπολέμηση των ανισοτήτων στα κράτη.
Τέλος, σε τρίτο επίπεδο, με την ανάμειξη των τοπικών κοινωνιών και τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών.
Φίλες και φίλοι,
Η εξάλειψη της παγκόσμιας φτώχειας έχει τεθεί ψηλά στους στόχους της παγκόσμιας κοινότητας. Ο δυτικός και πλουσιότερος κόσμος, με πρώτη την Ευρωπαϊκή Ένωση – τον μεγαλύτερο δωρητή, παγκοσμίως, αναπτυξιακής και ανθρωπιστικής βοήθειας -συνεισφέρουν στην άμβλυνση του χάσματος ανάμεσα σε αυτές και στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Η Ελλάδα είναι παρούσα σε αυτό το διεθνές προσκλητήριο.
Με την εξωτερική της πολιτική,δρα ως αξιόπιστος πόλος σταθερότητας και ανάπτυξης για ολόκληρο τον γεωγραφικό της περίγυρο και συμβάλλει ενεργά στην παγκόσμια προσπάθεια για την καταπολέμηση της φτώχειας και της υπανάπτυξης στον πλανήτη μας.
Διαθέτουμε ένα σημαντικό ποσοστό του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος κάθε χρόνο, κυρίως μέσω της αρμόδιας Υπηρεσίας του Υπουργείου Εξωτερικών, για την αναπτυξιακή συνεργασία και βοήθεια.
Χρηματοδοτούμε αναπτυξιακά προγράμματα σε χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου ενώ, παράλληλα, είμαστε παρόντες εκεί όπου συμβαίνουν φυσικές καταστροφές, συγκρούσεις ή άλλες αιτίες που καταστρέφουν τις υποδομές και δημιουργούν οξύτατα προβλήματα στις τοπικές κοινωνίες.
Το έργο που γίνεται έχει σημασία.
Επιτρέψτε μου να αναφερθώ ενδεικτικά σε κάποιους αριθμούς:
Στο πλαίσιο της αναπτυξιακής συνεργασίας, η Ελλάδα διέθεσε, το 2007, περισσότερα από 500 εκατομμύρια δολάρια.
Θυμίζω την περίπτωση της κρίσης του Λιβάνου, όπου η Ελλάδα ήταν η πρώτη χώρα που απέστειλε ανθρωπιστική βοήθεια στην περιοχή, διαθέτοντας 97 τόνους τροφίμων και συνολική ανθρωπιστική και αναπτυξιακή βοήθεια ύψους 7,5 εκ. Ευρώ.
Τα τελευταία 2 χρόνια η Ελλάδα διέθεσε 1,2 εκ Ευρώ για φάρμακα, τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης στον Παλαιστινιακό λαό, τόσο στη Λωρίδα της Γάζας, όσο και σε γειτονικές χώρες.
Για την καταπολέμηση του AIDS – ας μην ξεχνάμε ότι σήμερα είναι η παγκόσμια ημέρα για την καταπολέμηση αυτής της παγκόσμιας μάστιγας -έχουμε διαθέσει 1 εκατομμύριο ευρώ για το 2008.
Επίσης, μέσω του Παγκόσμιου Προγράμματος Σίτισης, διαθέτουμε περισσότερα από 6 εκατομμύρια Ευρώ.
Κατά κύριο λόγο, τα ποσά αυτά καλύπτουν επισιτιστικές ανάγκες στην υποσαχάρια Αφρική.
Τέλος, μια σειρά από έργα κοινωνικής υποδομής, που γίνονται από την Ελλάδα στις χώρες αυτές, μαρτυρούν την έμπρακτη αρωγή της Ελλάδας στην αναπτυξιακή προσπάθεια των λαών που έχουν πραγματική ανάγκη για διεθνή συνδρομή.
Κυρίες και κύριοι,
Παράλληλα με τις διεθνείς πρωτοβουλίες, για να υπάρξει αποτελεσματική δράση απαιτείται η συγκρότηση εθνικού σχεδίου δράσης για την αντιμετώπιση της φτώχειας και του αποκλεισμού.
Σχέδιο το οποίο στηρίζεται πάνω στους ρυθμούς ανάπτυξης και στην αντιμετώπιση των περιφερειακών και κοινωνικών ανισοτήτων.
Το αντίδοτο στη φτώχεια είναι η ανάπτυξη.
Είναι η απασχόληση, η επιχειρηματική δραστηριότητα και οι επενδύσεις.
Με αυτή τη λογική η κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή, από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε την ευθύνη της διακυβέρνησης του τόπου, χάραξε μια συγκροτημένη και αποτελεσματική αναπτυξιακή πολιτική. Πήρε μέτρα και ανέλαβε δράση.
Μέτρα ουσίας που στοχεύουν και θωρακίζουν τη συνοχή της ελληνικής κοινωνίας.
Μέτρα που δίνουν προτεραιότητα σε ενεργητικές πολιτικές.
Για να αντιμετωπίσουμε την ανασφάλεια και την αβεβαιότητα που γεννά η συγκυρία χρειάζονται επιθετικές πολιτικές.
Με συγκεκριμένους στόχους και συγκροτημένο σχέδιο για την κοινωνική ενσωμάτωση.
Πολιτικές που δεν θα ιδρυματοποιούν και δεν θα αποσύρουν τους ανθρώπους μακριά από την αγορά εργασίας και θα τους βάζουν στο περιθώριο. Αντιθέτως, θα στοχεύουν στη δημιουργία θέσεων εργασίας, θα δίνουν ευκαιρίες στους νέους και στις γυναίκες, όχι μόνο να κερδίσουν μια χαμηλά αμειβόμενη θέση εργασίας, αλλά να παραμείνουν στην αγορά και να εξελιχτούν.
Πολιτικές που θα στηρίζουν την οικογένεια την ώρα που έχει ανάγκη. Όταν μεγαλώνουν τα παιδιά, όταν υπάρχει ηλικιωμένο και ανήμπορο μέλος, όταν το βάρος πέφτει σε έναν.
Στο πλαίσιο αυτό προχωρούμε στη δημιουργία και λειτουργία του Εθνικού Ταμείου Κοινωνικής Συνοχής, του γνωστού ταμείου κατά της φτώχειας,με συγκεκριμένα μέτρα ανακούφισης των συμπολιτών μας που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη.
Κάνουμε την αρχή με το επίδομα θέρμανσης σε ανέργους και χαμηλοσυνταξιούχους.
Προχωρήσαμε στην αύξηση των συντάξεων του ΟΓΑ και του ΕΚΑΣ και στη στήριξη της τρίτεκνης και πολύτεκνης οικογένειας.
Προωθούμε τα προγράμματα απόκτησης δεξιοτήτων και εργασιακής εμπειρίας, για τους ανέργους για να άρουμε τους αποκλεισμούς από την αγορά εργασίας.
Στηρίζουμε τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας και προσφέρουν τις περισσότερες θέσεις απασχόλησης.
Παράλληλα αντιμετωπίζουμε με ψυχραιμία και σύνεση τις εξελίξεις που δημιουργεί η πρωτοφανής διεθνής οικονομική κρίση. Με μέτρα άμεσα και αποτελεσματικά, δημιουργούμε κλίμα εμπιστοσύνης στην αγορά και στην κοινωνία.
Εγγυηθήκαμε από την πρώτη στιγμή τις καταθέσεις όλων των Ελλήνων, αποκλείοντας τη δημιουργία κλίματος πανικού.
Λάβαμε μέτρα για την προστασία των δανειοληπτών, απαγορεύοντας τον πλειστηριασμό ακινήτων σε τιμές χαμηλότερες της αντικειμενικής.
Το μίγμα της πολιτικής με τη δημιουργία του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την κοινωνική ενσωμάτωση αντικατοπτρίζει μια σημαντική στροφή: Από τη στήριξη των εισοδημάτων και άλλα παρόμοια μέτρα προς τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κοινωνικά ευάλωτων ομάδων. Στην Ελλάδα περισσότερα πλέον άτομα στηρίζονται στο κοινωνικό δίχτυ προστασίας που η πολιτεία προσπαθεί να απλώσει προστατευτικά γι’ αυτούς.
Θα κλείσω την αναφορά μου στο εθνικό επίπεδο, λέγοντας ότι ως κράτος και ως κοινωνία οι Έλληνες μπορούμε να είμαστε περήφανοι. Παρότι όλοι γνωρίζουμε ότι τα μέσα είναι περιορισμένα στον τόπο αυτό, δεν ζήσαμε ποτέ ακραία φαινόμενα.
Φαινόμενα που είδαμε ακόμα και σε μεγάλες δυτικές χώρες όπως, να πεθαίνουν χιλιάδες άνθρωποιμόνοιμέσα στα σπίτια τους από τον καύσωνα ήστο δρόμο από το ψύχος.
Και αυτό γιατί και στις δημόσιες υπηρεσίες με όλα τα προβλήματα, υπάρχουν αντανακλαστικά, αλλά γιατί η μεγάλη δύναμη αυτής της κοινωνίας είναι η ανθρωπιά, είναι το ενδιαφέρον, είναι ότι οι άνθρωποι νοιάζονται.
Νοιαζόμαστε για τοδιπλανό μας, νοιαζόμαστε για το συνάνθρωπο μας που κοιμάται στο δρόμο, νοιαζόμαστε για το μετανάστη, νοιαζόμαστε για τον άνεργο.
Φίλες και φίλοι,
Αυτό είναι το μεγάλο κεφάλαιο της ανθρωπιάς και της αλληλεγγύης που έχει η ελληνική κοινωνία και που αποτελεί το θεμέλιο λίθο για την ανάπτυξη αποτελεσματικών δράσεων στην τοπική κοινωνία και στην κοινωνία των πολιτών.Υπάρχει συνείδηση, υπάρχει αίσθημα ευθύνης, υπάρχει διάθεση συμμετοχής και δράσης.
Αυτό είναι το μεγάλο κεφάλαιο που μπορούν να αξιοποιήσουν η τοπική αυτοδιοίκηση, οι εθελοντικές οργανώσεις, αλλά και οι επιχειρήσεις.
Είχα την ευκαιρία, κατά την διάρκεια της θητείας μου στη Δημαρχία της Αθήνας νατο διαπιστώσω στην πράξη. Όπωςείχα επίσης τη δυνατότητα να διαπιστώσωπ όσο καθοριστικά μπορεί να συμβάλει η τοπική αυτοδιοίκηση στην προώθηση της ανάπτυξης και της κοινωνικής συνοχής, τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο.
Να ζήσω από κοντά, πόσα πολλά μπορούν πραγματικά να κάνουν οι φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης για την άρση των συνεπειών του κοινωνικού αποκλεισμού και για την βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και της ποιότητας ζωής των πολιτών μέσα στην πόλη.
Τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους είναι, φυσικά, η άμεση και καθημερινή επαφή με τους πολίτες ως ο κοντινότερος σε αυτούς φορέας διακυβέρνησης, και η καλή γνώση των ειδικών τοπικών αναγκών και προβλημάτων.
Τα μέσα που δυστυχώς σε μεγάλο βαθμό τους λείπουν είναι οι επαρκείς οικονομικοί πόροι και οι διευρυμένες αρμοδιότητες σε αυτούς τους τομείς.
Αισθάνομαι πραγματικά υπερήφανη για το έργο που έγινε, αλλά και που γίνεται σήμερα,στο Δήμο της Αθήνας, με την καθοδήγηση του Δημάρχου, του Νικήτα Κακλαμάνη, στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής και της αναβάθμισης των υπηρεσιών πρόνοιας. Αναλαμβάνονται δράσεις και πρωτοβουλίες που επικεντρώνονται σε ειδικές ομάδες πληθυσμού – τους αστέγους, τα παιδιά, τους μετανάστες, τους αποκλεισμένους από τον κοινωνικό ιστό της πόλης. Οι δράσεις αυτές ενισχύουν την κοινωνική συνοχή, επεκτείνουν το δίκτυο αλληλεγγύης και αναδεικνύουν το ανθρώπινο πρόσωπο της πόλης μας.
Παράδειγμα τέτοιας δράσης αποτελούν το Ίδρυμα Αστέγων και το Κέντρο Υποδοχής και Σίτισης Αστέγων του Δήμου, στο οποίο εξυπηρετούνται καθημερινώς εκατοντάδες άστεγοι της πόλης μας. Με ικανοποίηση παρακολουθούμε αυτό το έργο να εξελίσσεται.Μεγάλος μας στόχος συνεχίζει να είναιη δημιουργία του κέντρου φιλοξενίας που θα παρέχει υπηρεσίες φροντίδας όλη την ημέρα στους αστέγους της πόλης. Όλα αυτά τα χρόνια, σ΄ αυτό τον τομέα έγινε σημαντική δουλειά την οποία πρώτοι απ΄ όλους εσείς αγκαλιάσατε και στηρίξατε,με τη δράση και τις πρωτοβουλίες σας μέσα από το Σύλλογο των Φίλων του Ιδρύματος.
Εσείς αποδεικνύετε ότι υπάρχει κοινωνική ευθύνη.
Είστε το ζωντανό παράδειγμα ότι η κοινωνία των πολιτών είναι παρούσα, ενεργή και αποτελεσματική.
Οι πολίτες, αν θέλουν, μπορούν να αναλάβουν δράση, να συμβάλλουν, ώστε ο κόσμος να γίνει πιο ανθρώπινος. Υπάρχουν τομείς στους οποίους η κοινωνία των πολιτών έχει πρωτοπορήσει, όπως είναι η ευαισθητοποίηση στα θέματα του περιβάλλοντος. Οι δράσεις εθελοντικών οργανώσεων και αυθόρμητων κινητοποιήσεων, μέσα από το διαδίκτυο και τους bloggers, έχουν αποτέλεσμα. Απτό παράδειγμα συνιστούν οι χιλιάδες δενδροφυτεύσεις που γίνονται στα βουνά της Αττικής αλλά και την περιφέρεια. Πιστεύω ότι αυτό το πρότυπο δράσης μπορεί να ακολουθηθεί και στο δύσκολο χώρο αντιμετώπισης της φτώχειας και του αποκλεισμού.
Όπως επίσης πιστεύω ότι με τη δική σας δράση, οφείλουμε να ευαισθητοποιήσουμε την επιχειρηματική κοινότητα, ώστε, μέσα από προγράμματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, να συμβάλλει με τη σειρά της στη στήριξη αυτής της προσπάθειας. Γνωρίζω ότι υπήρξαν εταιρείες και επιχειρηματίες που ανταποκρίθηκαν στο προσκλητήριο του συλλόγου σας και του ιδρύματος. Οι ελληνικές επιχειρήσεις, αυτή τη δύσκολη ώρα για τη κοινωνική συνοχή, έχουν καθήκον, μέσα από τις δράσεις εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, να σταθούν αρωγοί και συμμέτοχοι στο δύσκολο έργο που γίνεται για την αντιμετώπιση της φτώχειας.
Κυρίες και Κύριοι,
Η ελληνική κοινωνία, οι Ελληνίδες και οι Έλληνες έχουν αποδείξει ότι έχουν αντανακλαστικά.Δεν θα αφήσουμε την οικονομική κρίση να μετατραπεί σε κοινωνική κρίση και πολύ περισσότερο να πλήξει τις ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού μας.
Αυτή την κρίση είναι βέβαιο ότι μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε και να την ξεπεράσουμε. Υπάρχει σχέδιο που αξιοποιεί τις δυνατότητες που έχουμε ως οικονομία. Υπάρχει το μεγάλο κεφάλαιο της κοινωνίας μας που είναι η ανθρωπιά και το πνεύμα αλληλεγγύης. Υπάρχει το ενδιαφέρον για το συνάνθρωπό μας. Αυτή είναι η δύναμη μας. Η έμπνευσή μας είναι η δική σας ανιδιοτελής συμβολή και η συμμετοχή σε αυτό το δύσκολο έργο.
Σας ευχαριστώ.