«Να βάλουμε τέλος στον κύκλο της βίας»
Συνέντευξη στον Στρατή Τριλίκη
Η Ελλάδα έχει περιθώρια ανάληψης διπλωματικής πρωτοβουλίας ή θα περιοριστεί στις συντεταγμένες δράσεις που αποφασίστηκαν στην σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ;
Την περασμένη εβδομάδα στο Παρίσι, οι «27» λάβαμε ομόφωνη απόφαση για τις τρεις προτεραιότητες ώστε να βγούμε από τη σημερινή κρίση. Χωρίς διάθεση υπερβολής θέλω να επισημάνω ότι ο κοινός παρονομαστής των αποφάσεων αυτών είναι σαν να γράφτηκε από την Ελλάδα.
Είναι ουσιαστικά το περιεχόμενο της δικής μας ανακοίνωσης μόλις ξέσπασε η κρίση: Άμεση εκεχειρία, διάνοιξη ανθρωπιστικών διαδρόμων, άμεση παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, διάσωση και συνέχιση της ειρηνευτικής διαδικασίας. Κι αυτό το επισημαίνω για να καταδείξω ότι η Ελλάδα εκφράζει στην Ευρώπη και στον κόσμο τη φωνή της μετριοπάθειας, της ανθρωπιάς, της συναίνεσης, αλλά και την αποφασιστικότητας, όταν το απαιτούν οι περιστάσεις. Την πολιτική μας αυτή θα τη συνεχίσουμε, γιατί δυστυχώς η κρίση δεν έχει ακόμα φτάσει στο τέλος της. Θα καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να βάλουμε τέλος σε αυτόν τον κύκλο βίας. Στη διαδικασία αυτή θα συνεργασθούμε στενά με όλους τους εταίρους μας.
Ποια θα πρέπει να είναι η στάση της ΕΕ; Διπλωματία των ίσων αποστάσεων και των ειρηνευτικών προτροπών ή πολιτική στάση με ενεργή ανάμειξη στην κρίση;
Αυτό που χρειάζεται είναι διπλωματία ιεράρχησης προτεραιοτήτων και αποτελεσμάτων. Είμαστε στο μέσον μιας πολύ σοβαρής κρίσης και πιεστικής υποχρέωσης για παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Είναι λάθος να υποβαθμίζουμε τις ειρηνευτικές προτάσεις, όπως αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχουν πολιτική βαρύτητα. Ασκούν, σε συνδυασμό και με άλλες αποφάσεις τις διεθνούς κοινότητας, πολιτική πίεση στους εμπλεκόμενους, προκειμένου να οδηγηθούμε σε έξοδο από το φαύλο κύκλο της βίας. Αυτή είναι η πρώτη προτεραιότητα.
Το να έχουμε την ΕΕ, το Κουαρτέτο και το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να ζητούν άμεση κατάπαυση του πυρός με μια φωνή είναι σημαντική πολιτική πράξη. Τέτοιες άμεσες αντιδράσεις δεν είναι κάτι που συνέβαινε συχνά στο παρελθόν. Δυστυχώς, στη διεθνή πολιτική, δεν είναι και κάτι που μπορεί να θεωρείται δεδομένο.
Επιπλέον, η ΕΕ εξέφρασε την ετοιμότητά της να αναπτύξει εκ νέου τη συνοριακή δύναμή της στη Ράφα, σε συνεννόηση με την Αίγυπτο, την Παλαιστινιακή Αρχή και το Ισραήλ, ώστε να αποκατασταθεί η επικοινωνία με τη Γάζα. Θα έχει κυρίαρχο ρόλο στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, αλλά και στην ειρηνευτική διαδικασία στο πλαίσιο που έθεσε η Ανάπολις.
Φαίνεται να υπάρχει ρήγμα στις τάξεις των χωρών μελών της ΕΕ.
Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή ήταν πάντα και παραμένει εξαιρετικά πολύπλοκη. Πολλά και διαφορετικά συμφέροντα συγκεντρώνονται σε αυτή την περιοχή. Συγκρούονται ή διασυνδέονται. Δεν μπορεί όλοι να έχουν την ίδια ανάγνωση και ερμηνεία μιας τόσο σύνθετης πραγματικότητας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντέδρασε γρήγορα και παρά τις αποκλίνουσες προσεγγίσεις, κατέληξε ομόφωνα σε προτεραιότητες προς την έξοδο από την κρίση. Η πρώτη όμως ευθύνη για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο ανήκει στα άμεσα εμπλεκόμενα μέρη.
Σας ανησυχεί το ενδεχόμενο εξάπλωσης της κρίσης και έξω από τα σύνορα της Γάζας;
Είναι ένα εφιαλτικό σενάριο. Εν μέσω διεθνούς οικονομικής κρίσης, μια γενικευμένη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή μπορεί να έχει έναν ευρύτερο, πολύ αρνητικό αντίκτυπο. Γι’ αυτό όμως είμαστε εδώ. Για να αποτρέψουμε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Τις κρίσιμες αυτές ώρες είναι απαραίτητη η επίδειξη αυτοσυγκράτησης από όλους. Βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής με μεγάλες αλλαγές στο διεθνές στερέωμα. Το διεθνές σύστημα μετεξελίσσεται και αυτό προκαλεί αστάθεια. Χρειάζεται προσοχή και ψυχραιμία. Η Ελλάδα, ως φορέας σταθερότητας και ανάπτυξης στην ευρύτερη περιοχή της, αλλά και από τη θέση της Προεδρίας του ΟΑΣΕ για το 2009, θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν για την προστασία της ειρήνης στον κόσμο μας.
Πέρα από τις αποστολές ανθρωπιστικής βοήθεια, εξετάζετε το ενδεχόμενο μετάβασής σας στην περιοχή, είτε αυτόνομα είτε κάτω από Ευρωπαϊκή ομπρέλα;
Ήδη ξεκίνησε η αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα από τη χώρα μας με επιτυχία. Την προσπάθεια στον ανθρωπιστικό τομέα θα τη συνεχίσουμε.
Όσον αφορά στο ενδεχόμενο μετάβασής μου στην περιοχή, τέτοιες επισκέψεις, τέτοια ταξίδια, σε τέτοιες στιγμές, δεν πρέπει να γίνονται για το θεαθήναι. Πρέπει να έχουν έστω και μια μικρή, αλλά ουσιαστική συμβολή υπέρ της σταθερότητας και της ειρήνης. Όλες οι πρωτοβουλίες που έχουμε λάβει έχουν έναν σκοπό: λύση στη βάση δύο κυρίαρχων κρατών, του Ισραήλ και της Παλαιστίνης, που θα ζουν πλάι-πλάι σε ειρήνη και ασφάλεια. Η Ελλάδα είναι έντιμος συνομιλητής τόσο του Ισραήλ όσο και των Αράβων. Το έδειξε η θητεία μας στο Συμβούλιο Ασφαλείας, όπου καταφέραμε για πρώτη φορά μετά από 20 χρόνια τη σύγκλησή του για το Μεσανατολικό σε επίπεδο Υπουργών Εξωτερικών. Το έδειξε η ενεργή συμμετοχή μας στη διαδικασία της Ανάπολις. Η Ελλάδα ήταν και θα συνεχίσει να είναι παρούσα.