Κύριε Πρόεδρε,
Εξοχότητες,
Κυρίες και κύριοι,
Θα ήθελα να ευχαριστήσω τις λιθουανικές αρχές για τη διοργάνωση της 18ης Ετήσιας Συνόδου της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΟΑΣΕ. Αυτή η πρωτοβουλία αναδεικνύει τον ηγετικό ρόλο που ήδη διαδραματίζει η Λιθουανία στους κόλπους του ΟΑΣΕ και την εξαιρετική προετοιμασία της χώρας, των ηγετών της και της κοινωνίας της ενόψει της ανάληψης της Προεδρίας του Οργανισμού το 2011.
Είναι μεγάλη μου χαρά που βρίσκομαι σήμερα εδώ. Ο ΟΑΣΕ πάντα επωφελούνταν από τις ιδέες που παρήγαγε η Κοινοβουλευτική Συνέλευση. Ιδίως όταν οι καιροί είναι χαλεποί, η ανταλλαγή νέων ιδεών είναι ζωτικής σημασίας για την καλή κατάσταση του Οργανισμού και για την ώθηση των συμμετεχόντων κρατών να οδεύσουν προς νέες κατευθύνσεις.
Ως μέλος του Κοινοβουλίου της Ελληνικής Δημοκρατίας, τρέφω ιδιαίτερη εκτίμηση για τον ρόλο της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης και την προστιθέμενη αξία που προσφέρει στον Οργανισμό. Διατηρώ στενούς δεσμούς με όλα τα μέλη της ελληνικής αντιπροσωπείας στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Οργανισμού και συνεργάζομαι στενά με τον Παναγιώτη Σκανδαλάκη, τον Προσωπικό μου Απεσταλμένο σχετικά με ζητήματα εκλογών, με τον Πέτρο Ευθυμίου, ο οποίος είναι Πρόεδρος της Δεύτερης Επιτροπής της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης, καθώς και με τον Φινλανδό Αντιπρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης, Kimmo Kiljunen, τον οποίο διόρισα στη θέση του Εκπροσώπου της Ελληνικής Προεδρίας για τους μηχανισμούς παρακολούθησης των εκλογών, ο οποίος είναι υπόλογος προσωπικά σε μένα.
Οι εκθέσεις που παρουσιάζονται στην Ετήσια Σύνοδο και τα θέματα που καλύπτονται από τα πρόσθετα σημεία της ημερήσιας Διάταξης επισημαίνουν τη συλλογική ιδιαιτερότητα της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης. Οι εκθέσεις για την επισιτιστική ασφάλεια και την οικονομική κρίση, τα ζητήματα ενεργειακής ασφάλειας, το Αφγανιστάν και η ελευθερία έκφρασης προτείνουν νέες οπτικές γωνίες για σημαντικά ζητήματα. Αυτό το έργο είναι χρήσιμο.
Στην παρουσίασή μου, θα ήθελα να θίξω τρία ζητήματα για τα οποία η Ελληνική Προεδρία αφιερώνει χρόνο και ενέργεια. Πρώτον, την ανάγκη επίτευξης προόδου ως προς την οικονομική και περιβαλλοντική διάσταση του ΟΑΣΕ. Δεύτερον, το ζήτημα της οικοδόμησης βιώσιμης σταθερότητας και ασφάλειας στη Γεωργία. Τρίτον, τη διαδικασία εκκίνησης ενός νέου διαλόγου υψηλού επιπέδου σχετικά με την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Εξοχότητες,
Κυρίες και Κύριοι,
Καταρχάς, ως προς την δεύτερη διάσταση του ΟΑΣΕ. Στις παρούσες συνθήκες, πιστεύω ότι είναι καίριας σημασίας τα συμμετέχοντα κράτη να αξιοποιήσουν όσο περισσότερο μπορούν τις δεσμεύσεις του ΟΑΣΕ σχετικά με την οικονομική και περιβαλλοντική διάσταση και να συνειδητοποιήσουμε όλοι μας τις δυνατότητες του Οργανισμού ως προς την αξιολόγηση και τον μετριασμό των επιπτώσεων των οικονομικών προκλήσεων.
Η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση επιδρά σε ολόκληρη την επικράτεια του ΟΑΣΕ. Δείχνει διαφορετικά πρόσωπα σε διαφορετικές περιοχές κάθε φορά, αλλά γίνεται αισθητή παντού. Όπου ο ΟΑΣΕ έχει την εντολή και τα εργαλεία για να αναλάβει δράση, η Ελλάδα είναι έτοιμη να κινητοποιηθεί. Πιστεύω ότι εναπόκειται σε όλα τα μέλη τη οικογένειας του ΟΑΣΕ να παρακολουθήσουν προσεκτικά τις συνέπειες της κρίσης καθώς αυτή εκτυλίσσεται κατά τη διάρκεια του χρόνου. Ιδιαίτερα ανησυχητικό κατά τη γνώμη μου είναι ότι η κρίση μπορεί να οδηγήσει σε νέες μορφές αστάθειας στους κόλπους των κοινωνιών μας.
Ένα ζήτημα που πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα είναι η επικίνδυνη διάδραση της οικονομικής κρίσης με τα ολοένα αυξανόμενα προβλήματα ασφάλειας. Η κατάσταση μπορεί να οξυνθεί περαιτέρω καθώς ορισμένα συμμετέχοντα κράτη θα αδυνατούν πλέον να καλύψουν τις ενεργειακές τους ανάγκες. Επισημαίνω το παράδειγμα αυτό γιατί η εμπειρία μου δείχνει ότι οι ενεργειακές κρίσεις είναι γενικά προβλέψιμες.
Ο ΟΑΣΕ και η Ελληνική Προεδρία αναλαμβάνουν δράση για να αντιμετωπίσουν κάποιες από τις προκλήσεις αυτές.
Αναφορικά με την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, η Ελληνική Προεδρία ξεκίνησε στις αρχές της χρονιάς υπενθυμίζοντας στα συμμετέχοντα κράτη τις δεσμεύσεις επί των οποίων συμφώνησαν στο Στρατηγικό Έγγραφο του ΟΑΣΕ για την Οικονομική και την Περιβαλλοντική Διάσταση που υιοθετήθηκε στο Μάαστριχτ το 2003. Το Έγγραφο του Μάαστριχτ αποτελεί μια αφετηρία για την έναρξη ενός διαλόγου σε επίπεδο ομάδων εργασίας σχετικά με τα περίπλοκα αυτά ζητήματα.
Υπό αυτό το πρίσμα, η Συνδιάσκεψη της Προεδρίας σχετικά με την «Ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας στην περιοχή του ΟΑΣΕ» που θα διεξαχθεί την ερχόμενη εβδομάδα στη Μπρατισλάβα είναι σημαντική. Προσβλέπω στην ανασκόπηση των αποτελεσμάτων μαζί σας στα τέλη του χρόνου.
Όπως γνωρίζετε, το Οικονομικό και Περιβαλλοντικό Φόρουμ του ΟΑΣΕ έλαβε χώρα στην Αθήνα τον Μάιο με θέμα τη διαχείριση της μετανάστευσης και το συσχετισμό της με τις οικονομικές, κοινωνικές, και περιβαλλοντικές πολιτικές προς όφελος της σταθερότητας και της ασφάλειας στην περιοχή του ΟΑΣΕ.
Άλλη μια σημαντική πρόκληση αφορά τα ζητήματα που εγείρονται από τις ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές. Τέτοιου είδους κινήσεις παρουσιάζουν προκλήσεις και για τις τρεις διαστάσεις. Αφορούν τα συμμετέχοντα κράτη, τα συστήματα διαχείρισης των συνόρων τους, το δικαστικό τους σώμα. Και βέβαια ας μην ξεχνάμε ότι αυτά τα ζητήματα αφορούν επίσης και τους ιδιώτες. Αφετηρία μας πρέπει να παραμείνει η προστασία της εγγενούς αξιοπρέπειας του κάθε ατόμου. Ενόψει του Φόρουμ στην Αθήνα, τα συμμετέχοντα κράτη εξέτασαν τις διατομεακές πτυχές του φαινομένου της μετανάστευσης. Χαίρομαι που έχει ξεκινήσει ένας διάλογος που κατατείνει στην επίτευξη αποτελεσμάτων.
Εξοχότητες,
Κυρίες και κύριοι,
Από τις αρχές του έτους, η Ελληνική Προεδρία κατέβαλε εργώδεις προσπάθειες για την εδραίωση της σταθερότητας και της ασφάλειας στη Γεωργία. Οι προσπάθειές μας αυτές έχουν διάφορες πτυχές.
Καταρχάς, η Ελλάδα δεσμεύτηκε να συνεχίσει τις προσπάθειες της προηγούμενης Προεδρίας για την οικοδόμηση συναίνεσης σχετικά με τη συνέχιση της αποστολής του ΟΑΣΕ στη Γεωργία. Η υιοθέτηση της Απόφασης του Μόνιμου Συμβουλίου του ΟΑΣΕ τον Φεβρουάριο σχετικά με την παράταση της εντολής των στρατιωτικών παρατηρητών του ΟΑΣΕ μέχρι τις 30 Ιουνίου οδήγησε σε έναν νέο κύκλο εντατικών διαβουλεύσεων και έδωσε ελπίδα ότι μπορεί να είναι εφικτή η επίτευξη περαιτέρω προόδου.
Δυστυχώς, παρά τις ακούραστες προσπάθειές μας, δεν μπόρεσε να επιτευχθεί συναίνεση. Κατά συνέπεια, δόθηκε τέλος σε μια από τις μεγαλύτερες επιτόπιες αποστολές του ΟΑΣΕ στην περιοχή και μάλιστα παρά την σαφή ανάγκη – που έχουν αναγνωρίσει πολλά συμμετέχοντα κράτη – για παρουσία του Οργανισμού προκειμένου να συμβάλει στην ασφάλεια και τη σταθερότητα της περιοχής.
Επιτρέψτε μου να επισημάνω κάτι αυτονόητο: δεν έχουμε παραιτηθεί. Εάν το επιθυμούν οι πλευρές, η Ελλάδα είναι έτοιμη να συνεχίσει να διευκολύνει τις διαβουλεύσεις σχετικά με μια ολοκληρωμένη παρουσία του ΟΑΣΕ στη Γεωργία. Η εμπειρία του ΟΑΣΕ, η ποικιλία των εργαλείων στη διάθεσή του, τα συμμετέχοντα κράτη του Οργανισμού και η ολοκληρωμένη του προσέγγιση ως προς την ασφάλεια είναι ασύγκριτα πλεονεκτήματα για τη διεθνή κοινότητα. Για τους άμεσα θιγόμενους από τη σύρραξη, αυτά τα πλεονεκτήματα που προσφέρει ο Οργανισμός είναι πολύτιμα. Τα ίδια ισχύουν και για τον ρόλο της αποστολής των Ηνωμένων Εθνών, της οποίας έχει λήξει η εντολή.
Το τέλος της αποστολής στη Γεωργία δεν σημαίνει όμως και το τέλος του ΟΑΣΕ στη Γεωργία. Ο ΟΑΣΕ παραμένει ενεργός επί τόπου σε μια προσπάθεια να προωθήσει τη συλλογική ασφάλεια μέσω του έργου του Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, του Ύπατου Αρμοστή για τις Εθνικές Μειονότητες, του Εκπροσώπου για την Ελευθερία των ΜΜΕ, του Γραφείου του Συντονιστή για τις Οικονομικές και Περιβαλλοντικές Δραστηριότητες, καθώς και των θεματικών ενοτήτων της Γραμματείας.
Εν τω μεταξύ, κι αυτή είναι η δεύτερη πτυχή της δραστηριότητας αυτής, παραμένουμε προσηλωμένοι στις Διαβουλεύσεις της Γενεύης, των οποίων συμπροεδρεύει ο ΟΑΣΕ μαζί με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μέχρι σήμερα έχουν διεξαχθεί πέντε γύροι διαπραγματεύσεων και ο έκτος αναμένεται να ξεκινήσει σήμερα. Ξεκινώντας από τη Γενεύη, οι Μηχανισμοί Πρόληψης και Αντιμετώπισης Συμβάντων έχουν χρησιμοποιηθεί επί τόπου δύο φορές. Πρόκειται για θετικά βήματα, και το κοινό μέτωπο του ΟΗΕ, της ΕΕ και του ΟΑΣΕ στη Γενεύη έχει ιδιαίτερη σημασία. Αλλά θα πρέπει να είμαστε ειλικρινείς, εναπόκειται σε μας να κάνουμε όλη τη σκληρή δουλειά. Είμαστε έτοιμοι να την αναλάβουμε.
Σχετικά με αυτό, η Ελληνική Προεδρία προσπάθησε να αποκαταστήσει την αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των κοινοτήτων. Προς τούτο, ευχαριστώ ιδιαίτερα τον Προσωπικό μου Απεσταλμένο, Πρέσβυ κ. Χριστόπουλο, για την προσήλωσή του. Χαίρομαι που το έργο αυτό αποφέρει ήδη καρπούς για την παροχή φυσικού αερίου και το ζήτημα των υδάτινων πόρων, και σχετικά με την Νότια Οσσετία. Έχουμε ξεκινήσει μια διαδικασία που είναι σημαντική για τη ζωή και το βιος των ανθρώπων της περιοχής.
Εξοχότητες,
Κυρίες και κύριοι,
Έφτασα στο Βίλνιους απευθείας από την Κέρκυρα, όπου οι Υπουργοί Εξωτερικών του Οργανισμού συναντήθηκαν για τη διεξαγωγή ενός διαλόγου για το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφάλειας.
Η Άτυπη Υπουργική Σύνοδος της Κέρκυρας συνέχισε τη διαδικασία που ξεκίνησε με την Υπουργική Σύνοδο του Ελσίνκι, η οποία μεταφέρθηκε έπειτα στη Βιέννη κατά τη διάρκεια της Χειμερινής Συνόδου της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΟΑΣΕ.
Η συζήτηση στην Κέρκυρα ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα και κάλυψε βασικές αρχές διάδρασης μεταξύ των κρατών, την υλοποίηση των δεσμεύσεων ως προς τις τρεις διαστάσεις, καθώς και απτά ζητήματα που επηρεάζουν την ασφάλεια της Ευρώπης και την ασφάλεια στην Ευρώπη.
Οι Υπουργοί δεν επεσήμαναν μόνο τη σημασία της συλλογικής και αδιαίρετης ασφάλειας αλλά και την ενσάρκωσή της στην πράξη, δηλαδή την υλοποίησή των δεσμεύσεων ως προς αυτή. Συμφώνησαν επίσης ότι θα πρέπει να υπάρξει απτή δράση για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και του πνεύματος συνεργατικής ασφάλειας. Οι συζητήσεις ανέδειξαν και την αδιάλειπτη σημασία των υφιστάμενων θεσμών για την ασφάλεια και την ανάγκη μεγιστοποίησης της δυνατότητάς τους να αντιμετωπίσουν τις σύγχρονες προκλήσεις.
Η Άτυπη Σύνοδος μας επέτρεψε να ξεκινήσουμε τη Διαδικασία της Κέρκυρας, η οποία έχει τρεις στόχους: Πρώτον, να διατηρήσει και να βελτιώσει τις υφιστάμενες υποδομές, δεύτερον να ενισχύσει την συνεργατική ασφάλεια σε ολόκληρη την επικράτεια του ΟΑΣΕ και τρίτον, να πετύχει τη μέγιστη υλοποίηση των υφιστάμενων δεσμεύσεων, συμπεριλαμβανομένης της επίλυσης συγκρούσεων και του ελέγχου των εξοπλισμών.
Ο ΟΑΣΕ είναι το φυσικό βήμα για μια τέτοια διαδικασία χάρη στα συμμετέχοντα κράτη του, την έννοια της συλλογικής ασφάλειας και την πλούσια εμπειρία του ως βήμα διαπραγματεύσεων και ως παράγοντας επί τόπου. Από την Κέρκυρα, η στόχευσή μας πλέον στρέφεται προς την Αθήνα και την εκκίνηση ενός πιο δομημένου διαλόγου. Δεν τρέφω αυταπάτες ότι θα είναι εύκολο να το πετύχουμε. Γνωρίζω όμως ότι είναι αναγκαίο.
Εξοχότητες,
Κυρίες και κύριοι,
Συμπερασματικά, θα ήθελα να αναφερθώ σε κάτι που είπε ο Γενικός Γραμματέας χτες.
Οι προκλήσεις των καιρών αναδεικνύουν τις ευθύνες που βαρύνουν από κοινού όλα τα μέλη της οικογένειας του ΟΑΣΕ. Οι δομές που συγκροτούν τον ΟΑΣΕ δημιουργήθηκαν με μοναδικό στόχο να παρακολουθήσουν την υλοποίηση των δεσμεύσεων από τα συμμετέχοντα κράτη και την κατάρτιση νέων δεσμεύσεων ως απάντηση σε νέες ανάγκες.
Αυτός είναι ο κοινός μας λόγος ύπαρξης. Μόνο βάση σε αυτό το θεμέλιο μπορούμε να πορευτούμε προς τα εμπρός, προωθώντας μεγαλύτερη ασφάλεια σε μια περιοχή τόσο ποικιλόμορφη και τόσο διαφορετική όπως αυτή του ΟΑΣΕ. Αυτή η ευθύνη εκτείνεται από τις επιτόπιες αποστολές στους θεσμούς και την Κοινοβουλευτική Συνέλευση, συμπεριλαμβανομένης της πρακτικής της παρακολούθησης των εκλογών.
Προσωπικά, είμαι αφοσιωμένη στη διατήρηση των υψηλότερων δυνατών προδιαγραφών για τις δράσεις του ΟΑΣΕ ως προς την παρακολούθηση της εκλογικής διαδικασίας. Φέτος διεξήχθησαν και θα διεξαχθούν σημαντικές εκλογές στην περιοχή του ΟΑΣΕ, και είναι σημαντικό η παρακολούθηση των εκλογών να παραμείνει εμβληματική δραστηριότητα του Οργανισμού. Είναι περιττό να πω ότι η συνεργασία μεταξύ του Γραφείου για τους Δημοκρατικούς Θεσμούς και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης παραμένει ζωτικό στοιχείο προκειμένου να επιτύχουμε.
Σας ευχαριστώ πολύ.