Μόλις ολοκληρώσαμε ένα σημαντικό Συμβούλιο. Το πρώτο Συμβούλιο υπό την νέα προεδρία. Μας δόθηκε η ευκαιρία να κάνουμε μια σε βάθος κουβέντα σε επίπεδο 27, ενώ είχα και μια πολύ χρήσιμη συζήτηση με τον σουηδό ομόλογό μου, η οποία ελπίζω ότι θα συμβάλει σε αρμονική συνεργασία για το ερχόμενο εξάμηνο.
Η Σουηδία ανέλαβε το τιμόνι της Ένωσης σε κρίσιμη περίοδο. Κρίσιμη σε παγκόσμιο επίπεδο: οικονομική κρίση, κλιματική αλλαγή, γεωπολιτική αστάθεια είναι τα τρία χαρακτηριστικά που καθορίζουν το περιβάλλον στο οποίο η Σουηδία θα ασκήσει την προεδρία της.
Κρίσιμη και σε εθνικό επίπεδο, καθώς αυτό το εξάμηνο θα ληφθούν σημαντικές αποφάσεις από την Ένωση για τον περίγυρό μας. Ο φάκελος της διεύρυνσης είναι ψηλά στην ατζέντα της προεδρίας και φυσικά η Ελλάδα έχει στο θέμα ουσιαστικό ρόλο και λόγο.
Η προεδρία σήμερα παρουσίασε τις προτεραιότητές της. Θα σταθώ και θα υπογραμμίσω δύο σημεία:
1. Η κλιματική αλλαγή:
Το Δεκέμβριο, στο πλαίσιο του ΟΗΕ, θα πραγματοποιηθεί η σύνοδος της Κοπεγχάγης για την κλιματική αλλαγή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Και πρέπει να τον διατηρήσει. Η Ένωση έχει θέσει στόχους για την ίδια, δίνοντας το παράδειγμα και καθορίζοντας το σημείο που πρέπει να τεθεί ο πήχης. Σημαντικά όμως θέματα, όπως το ζήτημα της χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, παραμένουν ανοικτά. Η σουηδική προεδρία χρειάζεται χώρο και ευελιξία κινήσεων για να μπορέσει να διαπραγματευθεί. Η Ελλάδα τη στηρίζει. Ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου, οπότε θα ληφθούν οι σημαντικές αποφάσεις, η Ελλάδα ενθαρρύνει τη σουηδική προεδρία να προβεί σε εντατικές διαβουλεύσεις με τους υπόλοιπους σημαντικούς παίκτες όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ινδία. Σκοπός να διαμορφώσουμε τις ευρύτερες δυνατές συναινέσεις που θα επιτρέψουν την υιοθέτηση μιας ουσιαστικής, αντιπροσωπευτικής και φιλόδοξης συμφωνίας στην Κοπεγχάγη. Εφαρμογή των δεσμεύσεών μας θα σημάνει αποφασιστική στροφή της ευρωπαϊκής οικονομίας προς ένα πράσινο αναπτυξιακό μοντέλο, που μπορεί να δώσει τις απαντήσεις που χρειάζεται η Ευρώπη για την αντιμετώπιση της διεθνούς οικονομικής κρίσης.
2. Λαθρομετανάστευση και καθεστώς παροχής ασύλου:
Η συμπερίληψη του θέματος αυτού στις προτεραιότητες της σουηδικής προεδρίας καταδεικνύει ότι η εκστρατεία ευαισθητοποίησης που έκανε η Ελλάδα από κοινού με τους νότιους εταίρους μας αποδίδει καρπούς. Το σύνολο των μελών της Ένωσης πλέον αναγνωρίζουν ότι το ζήτημα έχει ευρωπαϊκές διαστάσεις που ξεπερνούν τα εθνικά σύνορα. Αναγνωρίζουν ότι επιτυχημένη αντιμετώπιση των προκλήσεων που εγείρει το φαινόμενο της λαθρομετανάστευσης απαιτεί κοινοτικό συντονισμό και δράση. Η Ελλάδα έχει ήδη παρουσιάσει τις απόψεις και τις ιδέες της στη σουηδική προεδρία. Θα συνεχίσουμε να το κάνουμε, ενόψει και της υιοθέτησης του Προγράμματος της Στοκχόλμης, ώστε η Ένωση να αποκτήσει μια ουσιαστική, συνεκτική πολιτική με έμφαση στην πρόληψη, αλλά και το σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Μια πολιτική:
– που θα περιλαμβάνει ενίσχυση και επέκταση των υφιστάμενων δομών όπως η FRONTEX,
– που θα ενισχύει το συμβατικό – διμερές και κοινοτικό – πλαίσιο συνεργασίας με την υπογραφή και την εφαρμογή συμφωνιών επανεισδοχής με χώρες προέλευσης και διέλευσης, καθώς και την αναθεώρηση του κανονισμού Δουβλίνο ΙΙ, και
– που θα επιμερίζει το βάρος της διαχείρισης της λαθρομετανάστευσης και των αιτημάτων ασύλου ψευδών ή αληθινών μεταξύ όλων των εταίρων.
Θέλω τώρα να στραφώ στα ζητήματα που σχετίζονται με τη διεύρυνση.
Όπως γνωρίζετε, συζητήσαμε την αίτηση ένταξης της Ισλανδίας. Μια αίτηση που φανερώνει ότι η Ένωση εξακολουθεί να είναι πόλος έλξης και σταθερότητας σε χαλεπούς καιρούς. Η Ελλάδα υποστηρίζει τη διαδικασία της διεύρυνσης, την οποία θεωρούμε μια από τις πλέον επιτυχημένες πολιτικές της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό στηρίζουμε και την υποψηφιότητα της Ισλανδίας. Βάσει των αρχών που έχουμε υιοθετήσει, η εν λόγω υποψηφιότητα θα πρέπει να αξιολογηθεί βάσει των επιδόσεων της ίδιας της υποψήφιας και χωρίς να επηρεάζει το ρυθμό εξέλιξης υφιστάμενων ενταξιακών διαδικασιών και άλλων αιτήσεων. Είμαστε ικανοποιημένοι διότι οι θέσεις αυτές αποτυπώνονται στα συμπεράσματα του Συμβουλίου.
Το κρισιμότερο θέμα του φακέλου της διεύρυνσης που θα διαχειρισθεί η σουηδική προεδρία είναι η τουρκική υποψηφιότητα. Βάσει των συμφωνηθέντων, το Δεκέμβριο θα κριθεί η εφαρμογή, εκ μέρους της Τουρκίας, του Πρωτοκόλλου της Άγκυρας. Μέχρι στιγμής η Τουρκία δεν έχει τηρήσει τις δεσμεύσεις της. Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας εδράζονται σε αρχές και σε ένα ξεκάθαρο διαπραγματευτικό πλαίσιο το οποίο ρητά ορίζει την υποχρέωση σεβασμού των σχέσεων καλής γειτονίας και την ειρηνική επίλυση των διαφορών. Τις τελευταίες εβδομάδες η Τουρκία ακολουθεί μια προκλητική πολιτική αμφισβητήσεων που έφτασε στο σημείο διαδοχικών υπερπτήσεων τουρκικών στρατιωτικών αεροσκαφών πάνω από ελληνικό έδαφος, αλλά και στην απόπειρα δέσμευσης τμημάτων ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Η πολιτική αυτή είναι απαράδεκτη.
Σήμερα, ενημέρωσα τους ομολόγους μου διεξοδικά για την τουρκική συμπεριφορά. Καθώς το ορόσημο του Δεκεμβρίου πλησιάζει, οι υπόλοιπες κυβερνήσεις των μελών της Ένωσης πρέπει να έχουν σαφή εικόνα της κατάστασης, ώστε από κοινού να λάβουμε τις αποφάσεις μας. Συμμόρφωση α λα καρτ δεν μπορεί να υπάρξει. Επιλεκτική εφαρμογή των συμφωνηθέντων δεν μπορεί να γίνει δεκτή. Εάν η Τουρκία επιθυμεί, όπως διακηρύττει, να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρέπει να τιμήσει την υπογραφή της. Η Ελλάδα είναι ο πιο ειλικρινής υποστηρικτής της τουρκικής ένταξης. Θέλω όμως για άλλη μια φορά να ξεκαθαρίσω ότι όσο σταθερή είναι η υποστήριξή μας για την πλήρη ένταξη της Τουρκίας στην Ευρώπη, εξίσου σταθερή είναι και η θέση μας για την ανάγκη σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου, των σχέσεων καλής γειτνίασης και των αρχών και αξιών στις οποίες βασίζεται η Ένωση. Εκπτώσεις σε αυτή τη βασική μας θέση δεν θα γίνουν.