Ο κόσμος το 2009: Η χρονιά της Ευρώπης;

Κυρίες και κύριοι,

Είναι ιδιαίτερη χαρά μου που βρίσκομαι σήμερα εδώ και θα ήθελα να ευχαριστήσω το European Policy Centre για την πρόσκληση να μιλήσω σε ένα τόσο εκλεκτό κοινό. Από την ίδρυσή του το 1997, το Κέντρο είναι γνωστό για το εξαιρετικό έργο του, το οποίο, διαπιστώνω με ιδιαίτερη ικανοποίηση ότι συνεχίζει και σήμερα.

Σας απευθύνω τη σημερινή ομιλία μου σε μια ιδιαίτερα ταραχώδη συγκυρία. Διανύουμε έναν δύσκολο χειμώνα. Οι πληγές που άνοιξε η οικονομική κρίση είναι βαθιές και οι μεγάλες δυσκολίες αισθητές στην ευρωπαϊκή ήπειρο και σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η γεύση που μας άφησε το 2008 εξαιτίας της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης ήταν πικρή, ενώ το 2009 – με τον πόλεμο να μαίνεται στη Γάζα – γέννησε μια νέα σειρά ερωτημάτων. Το καλοκαίρι του 2008, ο πόλεμος στον Καύκασο ξύπνησε και πάλι τις φριχτές μνήμες του παρελθόντος. Το ξεκίνημα της καινούργιας χρονιάς επισκιάστηκε από τα γεγονότα στη Λωρίδα της Γάζας και το μεγάλο πρόβλημα με την παροχή ενέργειας λόγω της διένεξης Ρωσίας – Ουκρανίας σ’ αυτό το ζήτημα.

Προσωπικά, ως πολιτικός – και δη ως πολιτικός στην Ελλάδα – είμαι έμφυτα αισιόδοξη. Γι’αυτό θα ήθελα να δηλώσω – έχοντας πλήρη επίγνωση των όσων δηλώνω – ότι κάθε κρίση μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία, εφόσον τα εμπλεκόμενα μέρη επιδείξουν όραμα και δέσμευση για το ξεπέρασμά της.

Ένα είναι σίγουρο: Εμείς οι Ευρωπαίοι έχουμε μακρύ και δύσκολο δρόμο μπροστά μας. Είτε στη Βιέννη είτε στο Ταλίν, στο Ελσίνκι ή στην Αθήνα – αντιμετωπίζουμε μακρά σειρά κοινών απειλών και προκλήσεων.

Έχοντας αυτό κατά νου, θά ήθελα σήμερα να σας μιλήσω για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σε δύο επίπεδα. Πρώτον, στους κόλπους του ΟΑΣΕ, την Προεδρία του οποίου είχε την τιμή να αναλάβει για το 2009 η Ελλάδα. Και δεύτερον, της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Κυρίες και κύριοι,

Η Ελλάδα αναλαμβάνει την Προεδρία του ΟΑΣΕ σε μια συγκυρία κατά την οποία η επίτευξη ασφάλειας στην περιοχή μας γίνεται όλο και πιο περίπλοκη.

Σε καιρούς που οι ραγδαίες, απρόβλεπτες αλλαγές φαίνονται να είναι η μοναδική σταθερά στις διεθνείς σχέσεις.

Υπό τις συνθήκες αυτές, πιστεύω ότι ο ΟΑΣΕ παραμένει ένα ζωτικό σημείο αναφοράς εντός του πλαισίου του ΟΗΕ. Ο ΟΑΣΕ είναι ο μοναδικός περιφερειακός θεσμός που ενσωματώνει τον ευρύτερο ευρωατλαντικό χώρο και την ευρωασιατική περιοχή. Επίσης, πηγάζει από μια μοναδική, φιλόδοξη έννοια της ασφάλειας, βασισμένη σε κοινές αξίες, και δεσμεύσεις καθώς και τη θεμελιώδη αξία του σεβασμού της αξιοπρέπειας του ατόμου.

Η ισχύς του ΟΑΣΕ έγκειται και στην ικανότητά του να προσαρμόζεται στις συνεχώς μεταβαλλόμενες ανάγκες της Ευρώπης και τις προκλήσεις που κάθε φορά αντιμετωπίζει. Για περισσότερο από τριάντα χρόνια, ο ΟΑΣΕ έχει σταθεί στο πλευρό των λαών της περιοχής στην προσπάθειά τους να κάνουν πραγματικότητα ένα όραμα σταθερότητας, δημοκρατίας, και ανάπτυξης για όλους.

Όντας στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής για την ασφάλεια, ο ΟΑΣΕ κατέχει μοναδική θέση προκειμένου να δράσει ως παράγων σταθερότητας στις σχέσεις στο εσωτερικό ενός κράτους και μεταξύ διαφορετικών κρατών. Μια διαρκής ειρήνη δεν μπορεί να θεμελιωθεί πάνω σε υπολογισμούς μηδενικού αθροίσματος. Η συμμετοχή όλων και ο συναινετικός χαρακτήρας της λήψης αποφάσεων στους κόλπους του ΟΑΣΕ μπορούν να γίνουν τα ισχυρότερά μας εφόδια εάν συνοδεύονται από σταθερή πολιτική βούληση. Η Ελλάδα έχει δεσμευτεί να δράσει ως «ειλικρινής μεσολαβητής» το 2009, προκειμένου να αντιμετωπίσει κάποιες από τις διενέξεις που ξέσπασαν μεταξύ των συμμετεχόντων κρατών τα τελευταία χρόνια. Η ευρύτητα, η διαφάνεια και η βούληση για επίτευξη συμβιβασμών θα καθοδηγήσουν τις προσπάθειές μας.

Οι τρεις αρχές που θα καθοδηγήσουν την Ελληνική Προεδρία είναι οι εξής:

1. Η επιδίωξη συνεργασίας μεταξύ όλων των συμμετεχόντων κρατών για την προώθηση της συνεταιρικής, αδιαίρετης και σφαιρικής ασφάλειας.

2. Η επιδίωξη μιας στρατηγικής για τον σχεδιασμό πιο αποτελεσματικών τρόπων υλοποίησης των κοινών μας στόχων για την εγγύηση της σταθερότητας, της ασφάλειας και της συνεργασίας στην περιοχή του ΟΑΣΕ.

3. Το μέλημα για συμμετρία των προσπαθειών για την αντιμετώπιση ασύμμετρων απειλών και παλαιών προκλήσεων.

Χρειαζόμαστε ο ένας τον άλλο περισσότερο από ποτέ, και γι’αυτό, ως ελληνική Προεδρία, δίνουμε την υπόσχεση για τη σφυρηλάτηση ισχυρότερων δεσμών μεταξύ μας.

Κυρίες και κύριοι,

Αντιμέτωπη με διεθνείς προκλήσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει να τα βρει με τον εαυτό της. Είναι πολύ εύκολο να κατηγορούμε την ελίτ των Βρυξελλών ή τις εθνικές φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις για την αποτυχία τους να κατανοήσουν τα προβλήματα του μέσου Ευρωπαίου, ή τις 862.000 των Ιρλανδών που καταψήφισαν τη Συνθήκη της Λισαβόνας γιατί δήθεν κρατούν την Ευρώπη όμηρο. Τίποτα από αυτά δεν είναι αλήθεια.

Τα τελευταία χρόνια είδαμε ένα ανησυχητικό κύμα υφέρποντος αλλά και έντονου ευρωσκεπτικισμού. Δεν πρόκειται για τον ευρωσκεπτικισμό του παρελθόντος. Πηγή όλων είναι η παραπλανητική φράση «είμαστε όλοι υπέρ της Ευρώπης». Η οποία ακολουθείται πάντα από ένα ηχηρό και βροντερό «αλλά»: «Ναι, αλλά … υπέρ μιας διαφορετικής Ευρώπης. Μιας πιο κοινωνικής, πιο δημοκρατικής, πιο διαφανούς Ευρώπης, που βρίσκεται πιο κοντά στους πολίτες της. Μιας λιγότερο γραφειοκρατικής, λιγότερο νεοφιλελεύθερης, λιγότερο συγκεντρωτικής Ευρώπης». Τέτοιοι αφορισμοί, οι οποίοι υποστηρίζονται από ισχυρά εδραιωμένα συμφέροντα με σημαντικές διασυνδέσεις στο χώρο των επιχειρήσεων ή και του λαϊκισμού ορισμένων ΜΜΕ, υπονομεύουν την λαϊκή υποστήριξη στο ευρωπαϊκό εγχείρημα.

Με φόντο τη γήρανση του πληθυσμού, οι κοινωνίες μας γίνονται ολοένα και πιο εσωστρεφείς και απαισιόδοξες. Το μεγαλύτερο κακό όλων, η κόπωση και η έλλειψη ιστορικής μνήμης, φαίνεται να έχει πάρει τη θέση της ελπίδας και του οράματος βάσει του οποίου οικοδομήθηκε η επιτυχημένη Ευρώπη του σήμερα και πραγματοποιήθηκαν μοναδικά επιτεύγματα, όπως το κοινό νόμισμα, η κοινή αγορά, ο ενιαίος χώρος Σένγκεν χωρίς συνοριακούς ελέγχους, και δημιουργήθηκε μια ζώνη ειρήνης και ελευθερίας.

Δυστυχώς, τα επιτυχημένα αυτά παραδείγματα θεωρούνται δεδομένα. Αντιθέτως, η Ευρώπη έχει γίνει τελευταία αποδιοπομπαίος τράγος για τα περισσότερα – αν όχι όλα – τα δεινά της παγκοσμιοποίησης και του εκσυγχρονισμού. Και εκείνοι που υποκύπτουν στις σειρήνες του λαϊκισμού είναι οι πιο ευάλωτοι της ευρωπαϊκής κοινωνίας, όσοι φοβούνται ότι θα μείνουν πίσω.

Κυρίες και κύριοι,

Ήρθε η ώρα να κοιτάξουμε στο παρελθόν μας και να θυμηθούμε. Η πορεία της Ένωσης δεν χαράχτηκε μέχρις εδώ με αυτόματο πιλότο. Όπως και με οποιοδήποτε άλλο εγχείρημα, το ευρωπαϊκό εγχείρημα είναι μοναδικό και χωρίς προηγούμενο, αλλά δεν είναι θαυματουργό. Υπήρξε όραμα και αποφασιστικότητα, υπήρξε δέσμευση, πολιτική βούληση και εξαιρετική τόλμη, στη θεωρία και στην πράξη, που προλείαναν το έδαφος ώστε να έχουμε σήμερα την πεποίθηση στην κοινή μας ταυτότητα, την πεποίθηση ότι πρέπει να υψώσουμε τη φωνή μας. Ακόμη και για να πούμε «όχι».

Η κρίση στον Καύκασο μας έδειξε ότι μόνο μια ενωμένη Ευρώπη, μόνο μια Ευρώπη που μιλάει με μία φωνή συνεχίζει – ακόμη και εν μέσω τέτοιων αντιξοοτήτων – να ανταποκρίνεται στην αρχική ιδέα της οικοδόμησης ειρήνης και ασφάλειας για όλους, εντός και εκτός των συνόρων της. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έλαβε αμέσως δράση. Υπό την γαλλική Προεδρία και την ηγεσία του Νικολά Σαρκοζί, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της αντιμετώπισαν την διένεξη υπεύθυνα και αποτελεσματικά. Η ΕΕ έφερε επί τάπητος πρακτικές λύσεις, θέτοντας σύντομα τέρμα στην απαράδεκτη χρήση βίας. Οι ευρωπαϊκές αρχές συνοψίζονται τέλεια ως εξής: Μη βία, δέσμευση, πολιτική βούληση και δικαιοσύνη, με λόγια και έργα.

Η σύγκρουση στη Γάζα που μονοπωλεί τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων κινητοποίησε και πάλι την ευρωπαϊκή διπλωματία. Η αποτυχία μας να επιβάλλουμε κατάπαυση του πυρός εγκαίρως πρέπει να μας γίνει μάθημα. Σίγουρα αναλήφθηκαν πρωτοβουλίες, και η ανθρωπιστική βοήθεια και οι επισκέψεις αντιπροσωπείας των Ευρωπαίων ηγετών στην περιοχή δεν είναι απλά συμβολικές χειρονομίες αλληλεγγύης. Αντιθέτως, οι ενέργειές μας μεσούσης της σύγκρουσης αντικατόπτριζαν ξεκάθαρα την ανάγκη να βρεθεί η Ευρώπη στο επίκεντρο των γεγονότων. Είτε μέσω της αποστολής ανθρωπιστικής βοήθειας είτε μέσω διπλωματικών προσπαθειών για τον τερματισμό της βίας, δεδομένου του ηθικού καθήκοντος της Ευρώπης να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο σε αυτόν τον απρόβλεπτο και περίπλοκο κόσμο.

Με την ανάληψη καθηκόντων από τη νέα αμερικανική κυβέρνηση, πρέπει να αξιολογήσουμε τον διεθνή ρόλο που καλείται να παίξει η Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε να συμβάλει στην παγκόσμια ειρήνη και στη σταθερότητα. Χρειαζόμαστε μια ισχυρή Ευρώπη με μία φωνή. Δεν τρέφω αυταπάτες ότι υπάρχουν διαφορετικές απόψεις στους κόλπους της Ευρώπης αλλά θα ήθελα να δω μια Ευρώπη που να δρα επί ίσοις όροις και συμπληρωματικά με το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ. Αναδεικνύοντας την ήπια ισχύ που μπορεί να μετατραπεί σε πραγματική έξυπνη ισχύ εάν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα.

Φυσικά, έχουμε δρόμο μπροστά μας. Πρέπει να θέσουμε νέους στόχους και να μάθουμε από τα λάθη μας. Το χρωστάμε αυτό στο κοινό μας όνειρο. Αλλά δε μας μένει πολύς χρόνος.

Οι ευρωεκλογές μας καλούν όλους να εγκαταλείψουμε την αδράνεια και να αναλάβουμε δράση. Κι αυτή τη φορά, δεν καλούμαστε να επιλέξουμε μεταξύ αριστεράς και δεξιάς, μεταξύ φιλελεύθερων, σοσιαλιστών και συντηρητικών.

Αλλά κυρίως μεταξύ των υπέρμαχων και των πολέμιων της Ευρώπης. Μεταξύ αντίθετων κοσμοαντιλήψεων και ανταγωνιστικών απόψεων για το μέλλον, μεταξύ της δέσμευσης για στήριξη της ευρωπαϊκής συνεργασίας και της «αυτο-απομόνωσης».

Το μήνυμά μας πρέπει να είναι σαφές. Ας εγκαταλείψουμε την τεχνοκρατική και διπλωματική γλώσσα και τις αμφισημίες που εμποδίζουν την επικοινωνία. Ας είμαστε ειλικρινείς όταν μιλάμε για τα επιτεύγματα της Ένωσης και να συνεχίσουμε να φέρνουμε άμεσα αποτελέσματα στην καθημερινή ζωή των πολιτών. Ας γίνουμε ένα. Οφείλουμε να θέσουμε τα προβλήματά μας επί τάπητος και να βρούμε βιώσιμες λύσεις. Το κατορθώσαμε υπό πίεση, στη διάρκεια πρόσφατων κρίσεων. Μπορούμε να το κατορθώσουμε και πάλι στο μέλλον, πείθοντας τις κοινωνίες μας ότι τα εθνικά μας συμφέροντα εξυπηρετούνται καλύτερα κάτω από την ίδια ευρωπαϊκή στέγη. Πρέπει να αποδείξουμε ότι το σύνολο των κοινών μας προσπαθειών είναι σημαντικότερο από τις αποσπασματικές μας προσπάθειες.

Σ’αυτούς τους χαλεπούς καιρούς, μπροστά σε απρόβλεπτες προκλήσεις, έχουμε δύο επιλογές: Είτε να υποχωρήσουμε και να οχυρωθούμε σε απομονωμένες εθνικές οντότητες, ενθαρρύνοντας έτσι μια εσωστρεφή νοοτροπία, η οποία – στην καλύτερη των περιπτώσεων – θα μας εξοπλίσει με τη δυνατότητα να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις που άλλοι θα μας επιβάλλουν στο μέλλον.

Είτε να αδράξουμε την ευκαιρία αυτού του συνεχώς μεταβαλλόμενου κόσμου και με ανοιχτό μυαλό και ανοιχτά σύνορα να αξιοποιήσουμε τις εθνικές μας δυνατότητες, να ενθαρρύνουμε αλλήλους προς τον δίκαιο ανταγωνισμό και να χρησιμοποιήσουμε δυναμικά όλες αυτές τις επιμέρους δυνάμεις μας προς όφελος όλων των ενδιαφερομένων. Στα χέρια μας είναι να διαμορφώσουμε το μέλλον μας!

Όσοι πολεμούν την Ευρώπη έχουν καταβάλει κάθε προσπάθεια για να δηλητηριάσουν την κοινή γνώμη ώστε να την καταψηφίσει. Ήρθε η ώρα να δώσουμε στους λαούς μας τους λόγους να υποστηρίξουν μια ενωμένη Ευρώπη. Αυτή τη μάχη μπορούμε να την κερδίσουμε.

Κυρίες και κύριοι,

Ερχόμενη τώρα στα της γειτονικής μας περιοχής, θα ήθελα να επισημάνω ότι η Ευρώπη δεν είναι πλήρης χωρίς τα Βαλκάνια. Γιατί οι γείτονές μας δεν έχουν άλλη επιλογή από την ένταξη στην ΕΕ προκειμένου να ξεφύγουν από το παρελθόν των συγκρούσεών τους. Μπορούμε να εγγυηθούμε ειρήνη και ευημερία για όλους στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής οικογένειας.

Ως το παλαιότερο μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, η Ελλάδα έχει ένα έντονο αίσθημα ευθύνης για τις γειτονικές της χώρες. Μια υποχρέωση να επιδεικνύει εποικοδομητική και πρακτική στάση και να παρέχει υποστήριξη. Κατά τη διάρκεια της ελληνικής Προεδρίας το 2003, η Ευρωπαϊκή Ένωση έδωσε το περίγραμμα της ευρωπαϊκής προοπτικής για την περιοχή. Σε συνδυασμό με τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, η ευρωπαϊκή προοπτική αποτελεί έναν σημαντικό κινητήριο μοχλό για τις χώρες αυτές: Τις ωθεί να κάνουν τις αναγκαίες προσαρμογές και μεταρρυθμίσεις. Ο δρόμος προς το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση καλλιεργεί την ειρήνη, την ασφάλεια και οδηγεί σε μια βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη.

Ο δρόμος μπορεί να είναι δύσκολος και απαιτητικός. Παρά την επιτευχθείσα πρόοδο, μένουν ακόμη πολλά να γίνουν. Οι καλοί γείτονες χρειάζονται πάνω απ’όλα σχέσεις καλής γειτονίας. Όπως γνωρίζετε, η Ελλάδα συμμετείχε τα τελευταία χρόνια σε διαπραγματεύσεις με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας σχετικά με την ονομασία της υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.

Παρά την καλή μας θέληση και τις ειλικρινείς μας προσπάθειές, οι διαπραγματεύσεις αυτές δεν στέφθηκαν με επιτυχία. Η Ελλάδα ανησυχεί ιδιαίτερα για το μονοπώλιο της χρήσης του ονόματος Μακεδονία από την ΠΓΔΜ, κι όχι για συναισθηματικούς λόγους. Γεωγραφικά, πάνω από το 50% της ευρύτερης περιοχής της Μακεδονίας ανήκει στην Ελλάδα. Θα πρέπει να βρεθεί μια λύση που να αντικατοπτρίζει την γεωγραφική και πολιτική πραγματικότητα. Επιθυμούμε μια αμοιβαίως αποδεκτή λύση, μια συμφωνία χωρίς νικητές και ηττημένους.

Ωστόσο, η κυβέρνηση Γκρούεφσκι φαίνεται αποφασισμένη να επιχειρίσει να αποκομίσει πολιτικά οφέλη από έναν κοντόφθαλμο λαϊκισμό. Οι πρόσφατες αποφάσεις στην ΠΓΔΜ απλά επιβεβαιώνουν στον κόσμο ότι οι κυβερνώντες δεν πιστεύουν στις διαπραγματεύσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη.

Εμείς οφείλουμε να διατηρήσουμε τις ελπίδες μας παρά την έλλειψη ενθαρρυντικών ενδείξεων από την άλλη πλευρά. Πρωτίστως, ελπίζουμε ότι η ηγεσία των Σκοπίων θα διαθέτει την απαραίτητη διαύγεια ώστε να λάβει τις αποφάσεις της για το καλό του λαού της, εγκαταλείπωντας την εθνικιστική ρητορική και τις αναχρονιστικές πρακτικές της.

Κυρίες και κύριοι,

Την προηγούμενη εβδομάδα, ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ήρθε στις Βρυξέλλες για συνομιλήσει με κοινοτικούς αξιωματούχους σχετικά με την υποψηφιότητα της Τουρκίας για ένταξη. Η Τουρκία διόρισε επίσης νέο επικεφαλής διαπραγματευτή για τις ενταξιακές της διαπραγματεύσεις. Χαιρετίζουμε την προσπάθεια αυτή για μεγαλύτερη δέσμευση προς την ευρωπαϊκή προοπτική. Ελπίζουμε ότι θα σηματοδοτήσει μια νέα πολιτική προς την ΕΕ.

Η Ελλάδα είναι σταθερός υποστηρικτής του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της Τουρκίας και το έχει αποδείξει αυτό εδώ και χρόνια. Προς έκπληξιν πολλών. Ωστόσο, πιστεύουμε ότι μια Τουρκία εντός της ΕΕ θα είναι μια ευημερούσα Τουρκία, και θα συνεισφέρει στην ενίσχυση της ειρήνης και της ευημερίας στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης των διμερών της σχέσεων με την Ελλάδα. Μια δημοκρατική Τουρκία θα είναι προς όφελος της Ευρώπης, της ευρύτερης περιοχής και της ίδιας της Τουρκίας.

Προσφέρουμε φυσικά την υποστήριξή μας στην Τουρκία υπό τους ίδιους όρους και αρχές που ισχύουν για κάθε υποψήφιο κράτος μέλος. Πρόκειται για την ίδια διαδικασία για όλους, τη διαδικασία που ακολούθησε και η ίδια η Ελλάδα προκειμένου να ενταχθεί. Δεν υπάρχει Ευρώπη α-λα-καρτ. Είτε μιλάμε για μια χώρα 700.000 είτε 70 εκατομμυρίων. Και γι’αυτό η υποστήριξή δεν είναι άνευ όρων. Εναπόκειται στην Τουρκία να τιμήσει τις δεσμεύσεις και τις υποσχέσεις της.

Η Τουρκία έχει κάνει ορισμένα βήματα προς τα εμπρός στο πλαίσιο της διαδικασίας μεταρρυθμίσεων. Υπάρχουν, ωστόσο, πολλά εκκρεμή ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Τα ζητήματα αυτά αφορούν π.χ. την εδραίωση του δημοκρατικού συστήματος στη χώρα, καθώς και τον σεβασμό των μειονοτικών δικαιωμάτων, της ελευθερίας έκφρασης και των θρησκευτικών ελευθεριών.

Υπό το ίδιο πνεύμα, οι σχέσεις καλής γειτονίας και ο σεβασμός στο διεθνές δίκαιο είναι επίσης ζωτικής σημασίας. Έχοντας παρακολουθήσει την παρουσία της Τουρκίας στη Μ. Ανατολή, ελπίζουμε ότι θα δείξει την ίδια αποφασιστικότητα στις προσπάθειές της για μεγαλύτερη ασφάλεια και σταθερότητα κατά μήκος των συνόρων της, συμπεριλαμβανομένων των συνόρων της με την Ευρώπη.

Τέλος, θα ήθελα να αναφερθώ στην Κύπρο. Η Ελλάδα συνεχίζει να συνεργάζεται στενά με την Κυπριακή Δημοκρατία προκειμένου να βρεθεί μια δίκαιη, βιώσιμη και λειτουργική λύση για την επανένωση της νήσου μετά από 35 χρόνια τουρκικής κατοχής. Μια λύση που θα επιτρέψει στις δύο κοινότητες να συνυπάρξουν αρμονικά. Μια τέτοια λύση πρέπει να λάβει υπόψη της την ιδιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας ως κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και τις ευρωπαϊκές αρχές και τις αξίες που εφαρμόζει.

Το 2008, χαιρετίσαμε την έναρξη μιας νέας προσπάθειας εντός του πλαισίου του ΟΗΕ με άμεσες συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών. Ελπίζουμε ότι αυτή η νέα προσπάθεια θα επιτύχει την επίτευξη συμφωνίας και θα θέσει τέρμα στην τουρκική κατοχή για την επανένωση της νήσου ως διζωνικό, δικοινοτικό ομοσπονδιακό κράτος με μία ενιαία κυριαρχία, διεθνή νομική προσωπικότητα και ιθαγένεια.

Κλείνοντας, θα ήθελα, κυρίες και κύριοι, να επισημάνω ότι διανύουμε μια περίοδο αλλαγών, μια μεταβατική περίοδο. Είμαστε κομμάτι μιας Ευρώπης που αλλάζει στο πλαίσιο ενός κόσμου που αλλάζει. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε είναι περίπλοκες και πρωτοφανείς, αλλά έχουμε λόγους να ελπίζουμε ότι θα πετύχουμε στην προσπάθειά μας για έναν καλύτερο και δίκαιο κόσμο. Έχουμε τη δύναμη να το πράξουμε μέσω της ΕΕ, του ΟΑΣΕ και των χωρών μελών τους με την πλούσια δημοκρατική τους παράδοση.

Ο Αριστοτέλης είπε ότι ο άνθρωπος είναι φύσει πολιτικό όν. Στη σημερινή ταραχώδη εποχή, οι ακατάλητες αρχές της δημοκρατίας και του ανθρωπισμού είναι που θα διαμορφώσουν τον δρόμο μας προς την πρόοδο, την ειρήνη και την ευημερία για όλους.

Σας ευχαριστώ και προσβλέπω στη συζήτησή μας που θα ακολουθήσει.