«Μεταμορφώνοντας τη Νοτιοανατολική Ευρώπη: Μια πρόκληση για την έξυπνη ισχύ»
Κυρίες και κύριοι,
Ευχαριστώ τον Dr. Hamre και τον κύριο Brent Scowcroft – δύο άνδρες που σέβομαι βαθύτατα – για την ευγενική τους προσφώνηση και ευχαριστώ ιδιαίτερα το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών για την ευγενική πρόσκληση.
Σήμερα, θα ήθελα να σας μιλήσω για τη μεταμόρφωση και την «έξυπνη ισχύ» στην υπηρεσία της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Ίσως αναρωτηθείτε: γιατί η Νοτιοανατολική Ευρώπη και η έξυπνη ισχύς; Ομολογώ ότι μπορεί να φανεί παράξενη μια αναδίφηση της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, τη στιγμή που η προσοχή της διεθνούς κοινότητας είναι στραμμένη στο Ιράκ, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν ή την πολυτάραχη Μέση Ανατολή.
Ναι, ομολογώ ότι υπάρχει μια κάποια γεωγραφική προκατάληψη. Αυτή η περιοχή είναι υψίστης σημασίας για την Ελλάδα καθώς βρίσκεται πολύ κοντά μας. Αλλά σας διαβεβαιώ ότι πρόκειται για πολύ περισσότερα από τη γεωγραφική εγγύτητα. Μετά από τις συγκρούσεις η Νοτιοανατολική Ευρώπη παραμένει και σήμερα μια ευαίσθητη ζώνη.
Και υπάρχει πάντα η περιγραφή ενός άρθρου που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα New York Times, την οποία σας παραθέτω: «Τα Βαλκάνια έχουν έναν ζοφερό τρόπο να ανταποκρίνονται στο στερεότυπο μιας περιοχής με πανάρχαιες, αλληλένδετες και ασυμφιλίωτες έχθρες».
Από το 1989, η περιοχή έχει ζήσει εκπληκτικές αλλαγές – τόσο θετικές όσο και αρνητικές. Και παρά τα όσα έχουν υποστεί, οι λαοί των Βαλκανίων φτιάχνουν το εφαλτήριο από το οποίο θα εφορμήσουν κυνηγώντας τα όνειρά τους για μια καλύτερη ζωή.
Ωστόσο, είναι ανησυχητικά σαφές ότι κάθε άλλο παρά εγγυημένη είναι η ειρήνη στην περιοχή. Η σταθερότητα και η οικονομική ανάπτυξη είναι κάθε άλλο παρά συνεχείς. Οι εθνικές εντάσεις, το αδύναμο κράτος δικαίου, το οργανωμένο έγκλημα και οι ασθενείς οικονομικές επιδόσεις εξακολουθούν να κατατρύχουν σημαντικό μέρος της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων.
Με απλά λόγια: έχουμε δρόμο μπροστά μας μέχρι να ολοκληρωθεί η μεταμόρφωση της περιοχής.
Κυρίες και κύριοι,
Έχουμε αντλήσει ένα δίδαγμα: μόνο οι ολοκληρωμένες στρατηγικές μπορούν να είναι επιτυχείς. Είναι αναγκαία μια ολοκληρωμένη προσέγγιση. Χρειαζόμαστε «έξυπνη ισχύ», έναν όρο που συνέθεσαν ο Richard Armitage και ο Joseph Nye :ένα δυνατό μίγμα «σκληρής» και «ήπιας» ισχύος.
Δεν είμαστε οι πρώτοι που ανακαλύψαμε τα πλεονεκτήματα μιας τέτοιας στρατηγικής. Ο Θουκυδίδης αναφέρει τα λόγια του Αρχίδαμου, βασιλιά των Λακεδαιμονίων, σχετικά με τους καλούς συμμάχους ως εκείνους που δεν εξαναγκάζονται, αλλά πείθονται, ως εκείνους που χαιρετίζουν τη φιλία μας όχι λόγω της ισχύος μας, αλλά επειδή είναι διακείμενοι προς εμάς ως φίλοι.
Συγχωρήστε με αλλά η έξυπνη ισχύς δεν αφορά μόνο το νου. Μεγάλο μέρος της επιτυχίας μας εξαρτάται από το συναίσθημα, από την ισχύ που εκφράζουν οι αξίες μας. Αυτές οι κοινές αρχές περιλαμβάνουν τον σεβασμό για τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ελευθερία του επιχειρείν, τη διαλλακτικότητα και την πολιτισμική, γλωσσική και θρησκευτική ποικιλομορφία.
Η προσχώρηση στις αρχές αυτές – εν είδει οδικού χάρτη – καθορίζει την πορεία της ένταξης των υποψήφιων χωρών στην ευρω-ατλαντική οικογένεια.
Κατά τη διάρκεια της ελληνικής Προεδρίας το 2003, η Ευρωπαϊκή Ένωση έδωσε το περίγραμμα της ευρωπαϊκής προοπτικής για την περιοχή. Σε συνδυασμό με τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, η ευρωπαϊκή προοπτική αποτελεί έναν σημαντικό κινητήριο μοχλό για τις χώρες αυτές: Τις ωθεί να κάνουν τις αναγκαίες προσαρμογές και μεταρρυθμίσεις. Ο δρόμος προς το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση καλλιεργεί την ειρήνη, την ασφάλεια και οδηγεί σε μια βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη.
Όπως γράφει ο Κωνσταντίνος Καβάφης, «Η Ιθάκη σ’ έδωσε το ωραίο ταξίδι. Χωρίς αυτήν δεν θα ‘βγαινες στον δρόμο» :
Πρέπει να ομολογήσω ότι δεν είμαι βέβαιη αν θα τολμούσα να χαρακτηρίσω την διεύρυνση της ΕΕ ή του ΝΑΤΟ ως παραδείγματα έξυπνης ισχύος, αλλά μπορώ σίγουρα να πω ότι πρόκειται για μια έξυπνη πολιτική. Οι καρποί των πολιτικών αυτών είναι παραπάνω από προφανείς.
Αρκεί να δείτε το παράδειγμα της Σλοβενίας, η οποία ασκεί την τρέχουσα Προεδρία της ΕΕ. Πρόκειται για μια χώρα που προσεκλήθη να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ το 2002 και προσχώρησε στην ΕΕ μόλις το 2004.
Η Κροατία, μεταξύ άλλων νεοεκλεγέν μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, είναι ένας υποδειγματικός υποψήφιος τόσο για ένταξη στην ΕΕ όσο και στο ΝΑΤΟ, και μπορεί κανείς να υποθέσει με ασφάλεια ότι θα ενταχθεί πολύ σύντομα και στους δύο οργανισμούς.
Οι προσπάθειες της Αλβανίας για κοινωνικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις έχουν αναγνωριστεί με την υπογραφή της Συμφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το Μαυροβούνιο, άρτι εισαχθέν στην διεθνή κοινότητα, κατόρθωσε σε πολύ σύντομο διάστημα να συνάψει Συμφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης με την ΕΕ και να ενταχθεί στο πρόγραμμα του ΝΑΤΟ «Σύμπραξη για την Ειρήνη».
Η σύναψη της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης της Βοσνίας Ερζεγοβίνης με την ΕΕ τον περασμένο Δεκέμβριο προσέδωσε νέα ώθηση στην ευρω-ατλαντική προοπτική της χώρας. Φυσικά, δώδεκα χρόνια μετά τις Συμφωνίες του Dayton μένουν ακόμη πολλά να γίνουν ιδίως όταν πρόκειται για την ορθολογικότερη οργάνωση της λήψεως αποφάσεων. Σίγουρα είναι σημαντικό ότι οι αμέτρητες καταστροφολογίες δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ.
Η Τουρκία έχει προχωρήσει στο μακρύ και δύσκολο δρόμο των μεταρρυθμίσεων. Το 2008 παρέχει ένα παράθυρο ευκαιρίας για το Κυπριακό. Αν η Τουρκία είναι έτοιμη να συμμορφωθεί με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, η ΕΕ πρέπει με τη σειρά της να τιμήσει τις δεσμεύσεις της και να αποκτήσει καθεστώς πλήρους μέλους. Η ένταξη στην ΕΕ της γειτονικής μας χώρας θα δώσει μεγάλη ικανοποίηση στην Ελλάδα. Θα σημαίνει ότι χρόνια διαπραγματεύσεων και σκληρών προσπαθειών έχουν αποφέρει καρπούς.
Κυρίες και κύριοι, προς συμμόρφωση στις ίδιες μας τις αξίες, πρέπει να τιμήσουμε τις υποσχέσεις μας. Οποιεσδήποτε εσωτερικές αναταραχές αντιμετωπίζουμε στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, πρέπει να μεριμνήσουμε ώστε η αξιοπιστία μας να παραμείνει αδιαμφισβήτητη. Αυτό σημαίνει να μείνουμε προσηλωμένοι στη βασική αρχή ότι η πλήρης συμμόρφωση σημαίνει πλήρη ένταξη.
Αυτό απέδειξαν έμπρακτα η Ρουμανία και η Βουλγαρία με την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ το 2004 και στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2007. Πρόκειται για ιστορικά γεγονότα με βαθιά περιφερειακή σημασία. Γεγονότα που φέρνουν ελπίδα και αισιοδοξία στα Βαλκάνια. Αλλά στέλνουν συνάμα ένα σαφές μήνυμα: οι χώρες που πληρούν τις προϋποθέσεις πρέπει και θα πρέπει να ενταχθούν στην ευρω-ατλαντική οικογένεια. Και αυτό δεν πρέπει να ξεχαστεί.
Στο πλαίσιο πολυμερών πρωτοβουλιών καθώς επίσης και σε διμερές επίπεδο, η Ελλάδα έχει συμβάλει και εξακολουθεί να συμβάλει αποφασιστικά στην υλοποίηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων.
Ως το αρχαιότερο μέλος του ΝΑΤΟ και της ΕΕ στην περιοχή, η Ελλάδα έχει μια έντονη αίσθηση ευθύνης για τις γειτονικές της χώρες. Μια υποχρέωση να επιδεικνύει εποικοδομητική και πρακτική στάση και να παρέχει υποστήριξη. Σε κοινωνικο-οικονομικούς όρους, μια σύντομη ματιά στην περιοχή αποκαλύπτει συχνά φτώχεια, ανισότητα, μετακινήσεις πληθυσμών, ανεργία, πληθωρισμό και διαφθορά – όλα αυτά αποτελούν σημαντικά εμπόδια στις ξένες επενδύσεις.
Για την Ελλάδα, η οικονομική ανάπτυξη είναι αναγκαίο εργαλείο για την πολιτική σταθερότητα. Αυτό εξηγεί τη δυναμική παρουσία μας στην περιοχή. Είμαστε οι πρώτοι σε επενδύσεις, οι οποίες ξεπερνούν τα 20 δισεκατομμύρια δολάρια. Πάνω από 3.500 ελληνικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται στην περιοχή. Έχουν δημιουργηθεί περίπου 200.000 θέσεις εργασίας. Η Ελλάδα είναι ο πρώτος ξένος επενδυτής στην Αλβανία, στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, και στη Σερβία. Είναι ο δεύτερος ξένος επενδυτής στη Ρουμανία και στη Βουλγαρία. Μόνο στον χρηματοπιστωτικό τομέα, υπάρχουν περίπου 2.000 υποκαταστήματα ελληνικών τραπεζών σε ολόκληρη την Νοτιοανατολική Ευρώπη. Ταυτόχρονα, έχει δρομολογηθεί ένα πενταετές πρόγραμμα για την ελληνική αναπτυξιακή βοήθεια για την περίοδο 2004-2011.
Κυρίες και κύριοι,
Αναφορικά με το δρόμο προς την Ιθάκη της περιοχής μας, παραμένουν ανεπίλυτα σοβαρά πολιτικά ζητήματα, τα οποία απαιτούν έντονες προσπάθειες και στενότερη συνεργασία από όλους μας ένθεν κακείθεν του Ατλαντικού, στους κόλπους του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.Είναι σαφές ότι όλες μας οι προσπάθειες θα είναι μάταιες αν αποτύχουμε να εδραιώσουμε την πολιτική σταθερότητα στην περιοχή.
Για τον διεθνή Τύπο, τελευταία τα Βαλκάνια έχουν γίνει συνώνυμα με το Κόσοβο.
Οι υποστηρικτές μιας πιο παραδοσιακής προσέγγισης «σκληρής» ισχύος θα χαρούν όταν μάθουν ότι από το σύνολο των νατοϊκών δυνάμεων – 17.000 στρατιώτες – στα Δυτικά Βαλκάνια, οι 16.000 βρίσκονται στο Κόσοβο, συμπεριλαμβανομένης μιας σημαντικής ελληνικής δύναμης. Σήμερα, το Κόσοβο βρίσκεται αντιμέτωπο με μια σειρά περίπλοκων προβλημάτων. Είναι μια από τις φτωχότερες περιοχές της Ευρώπης. Πάνω από τον μισό πληθυσμό του ζει σε συνθήκες ένδειας. Πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού είναι άνω των 30, και το ποσοστό ανεργίας στην περιοχή είναι από τα υψηλότερα. Ωστόσο, είναι μια περίκλειστη περιοχή με λίγα συγκριτικά πλεονεκτήματα και με μια μακρά ιστορία οικονομικής κακοδιαχείρισης. Εάν σε αυτά προστεθεί η ένταση μεταξύ των κατοίκων αλβανικής καταγωγής και των εναπομεινάντων Σέρβων της περιοχής, το Κόσοβο καθίσταται μια από τις πιο ασταθείς – το λιγότερο – περιοχές.
Κατανοώ ότι το τελικό καθεστώς του Κοσόβου αποτελεί επιτακτική ανάγκη. Για να είμαι ειλικρινής, ωστόσο, εμείς στην Αθήνα όπως και σε αρκετές άλλες πρωτεύουσες στην περιοχή δεν συμμεριζόμαστε αυτή τη βιασύνη. Ο καθορισμός του τελικού καθεστώτος του Κοσσυφοπεδίου είναι ένα πολύ περίπλοκο και λεπτό ζήτημα. Δεν υπάρχει εύκολη λύση, δεν υπάρχει εύκολη διέξοδος. Πολλοί βλέπουν την ανεξαρτησία ως ένα μαγικό ραβδί, το οποίο θα δημιουργεί θέσεις εργασίας, θα διασφαλίζει την υδροδότηση, την ηλεκτροδότηση, την υγειονομική περίθαλψη και την ευημερία.
Ας είμαστε όμως ρεαλιστές. Όλοι γνωρίζουμε ότι η ανεξαρτησία δεν είναι πανάκεια.
Ο Πρωθυπουργός Thaci υποστήριξε μια παράλληλη άποψη σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στην International Herald Tribune πριν λίγες μέρες, τονίζοντας: «Χρειαζόμαστε κάτι παραπάνω από ανεξαρτησία. Χρειαζόμαστε οικονομική, κοινωνική και πολιτική ανάπτυξη…. Ο τρόπος ζωής μας εφεξής θα εξαρτηθεί από το πόσο καλά θα διαχειριστούμε την ανάπτυξη».
Μην απατάσθε, κυρίες και κύριοι: Το Κόσοβο βρίσκεται στην καρδιά της ευρωπαϊκής ηπείρου και μας αφορά όλους. Η Ευρώπη έχει να διαδραματίσει έναν κεντρικό ρόλο τόσο σήμερα όσο και αύριο, και είναι επιτακτική ανάγκη η Ευρώπη να μιλήσει με μία φωνή. Οποιαδήποτε λύση επιτευχθεί πρέπει να ευθυγραμμιστεί με τις ευρωπαϊκές αξίες. Έτσι παρέχονται οι απαραίτητες ασφαλιστικές δικλείδες για τη σταθερότητα της περιοχής. Το Κόσοβο πρέπει να είναι δημοκρατικό, πολυεθνικό και πολυπολιτισμικό. Πρέπει να επιδεικνύει διαλλακτικότητα και να διασφαλίζει ότι τα δικαιώματα των κατοίκων του τυγχάνουν προστασίας, ανεξαρτήτως θρησκείας και εθνοτικής καταγωγής. Για να είναι βιώσιμη μια λύση, πρέπει να διασφαλίζει τη σταθερότητα και την ασφάλεια.
Πρέπει να παραδεχθούμε ότι είναι δύσκολο να διαχειριστούμε και να ελέγξουμε τις εξελίξεις. Ακόμη και τα καλύτερα καταστρωμένα σχέδια δύνανται κάποια στιγμή να τεθούν εκτός ελέγχου. Ωστόσο, οποιαδήποτε κι αν είναι η επόμενη ημέρα, η διεθνής κοινότητα, γενικά, και ειδικότερα η Ευρώπη, θα χρειαστεί να παραμείνουν ενεργές στο Κόσοβο. Έτσι, το ταχύτερο δυνατό, η έναρξη της αποστολής της ΕΠΑΑ παρουσιάζει τα λιγότερα νομικά και πολιτικά εμπόδια από οποιαδήποτε εναλλακτική λύση. Είναι περιττό νομίζω να πω ότι η αποστολή της ΕΠΑΑ θα επιτρέψει στην ΕΕ να διαδραματίσει έναν εξισορροπητικό και εποικοδομητικό ρόλο στην περιοχή, προς όφελος όλων των πλευρών. Το Ψήφισμα 1244 παρέχει το έρεισμα για μια τέτοια δράση.
Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήξαμε και στην τριμερή συνάντηση που είχα στην Αθήνα με τους Υπουργούς Εξωτερικών της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, τον προηγούμενο Δεκέμβριο, κατά την οποία συντονίσαμε μία κοινή περιφερειακή προσέγγιση.
Φυσικά, καμία συζήτηση δεν μπορεί να είναι ολοκληρωμένη χωρίς τη Σερβία, ένα από τα κράτη κλειδιά της περιοχής. Πράγματι, καμία ισορροπία στα Βαλκάνια δεν μπορεί να αγνοεί τη Σερβία.
Είναι ίσως λιγότερο γνωστό ότι η πρόοδος των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στη Σερβία είναι εντυπωσιακή, και είναι, συνεπώς, ατυχές που οι σχέσεις ΕΕ-Σερβίας βρέθηκαν σε τέτοιο αδιέξοδο για τόσο καιρό.
Αυτή η συγκεκριμένη πτυχή των σχέσεων ΕΕ-Σερβίας αποτελεί οπισθοδρόμηση τόσο για τη Σερβία όσο και για την ευρύτερη περιοχή. Οραματιζόμαστε την Σερβία ως αναπόσπαστο τμήμα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στην Ευρωπαϊκή μας γειτονιά. Έχει πολλά να προσφέρει στην ΕΕ και, αντίστροφα, η ΕΕ έχει πολλά να της ανταποδώσει. Η Σερβία δεν μπορεί πλέον να κατατρύχεται από το παρελθόν της, πρέπει να προχωρήσει μπροστά ώστε να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητές της.
Η Ευρώπη απέδειξε πρόσφατα την ευελιξία της προσκαλώντας τη Σερβία να υπογράψει πολιτική συμφωνία συνεργασίας. Επρόκειτο για ένα σαφές και απερίφραστο πολιτικό μήνυμα: Η Σερβία ανήκει στην Ένωση και ο λαός της είναι ουσιαστικά τμήμα της ευρωπαϊκής οικογένειας.
Παρομοίως, η πρόσκληση της Σερβίας να ενταχθεί στο Πρόγραμμα του ΝΑΤΟ «Σύμπραξη για την Ειρήνη» ήταν καταλυτική. Ωστόσο, είναι καίριας σημασίας, η τελευταία να μην παραμείνει ανενεργή.
Η επανεκλογή του Προέδρου Τάντιτς είναι καλός οιωνός. Έχει σαφή ευρω-ατλαντική προοπτική που πρέπει να ενθαρρυνθεί από τη διεθνή κοινότητα.
Κυρίες και κύριοι,
Συνήθως, τα καλά νέα δεν ταξιδεύουν γρήγορα, αλλά ελπίζω ότι η Νοτιοανατολική Ευρώπη θα έλθει σύντομα στη διεθνή επικαιρότητα, στις επόμενες εβδομάδες ή μήνες για έναν διαφορετικό λόγο: τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ.
Στην επερχόμενη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι, η Βορειοατλαντική Συμμαχία αναμένεται να αποφασίσει εάν θα προσκαλέσει τρεις υποψήφιες προς ένταξη χώρες: την Κροατία, την Αλβανία, και την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Είμαι βέβαιη ότι ακούγοντας την ομιλία μου με υπομονή τόση ώρα θα έχετε συμπεράνει ότι επί της αρχής η Ελλάδα υποστηρίζει ολόθερμα τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ.
Πιστεύουμε ότι η διεύρυνση του ΝΑΤΟ μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά στην ενίσχυση της σταθερότητας και της ασφάλειας όλων των χωρών της ευρω-ατλαντικής περιοχής. Η διεύρυνση θα ενισχύσει την γενική τάση στενότερης ολοκλήρωσης και συνεργασίας στην Ευρώπη, στην ενίσχυση της δυνατότητας της Συμμαχίας να συμβάλει στην ευρωπαϊκή και στη διεθνή ασφάλεια, και στην ενδυνάμωση της διατλαντικής εταιρικής σχέσης.
Μια μελέτη του ΝΑΤΟ το 1995 συμπέρανε ότι η διεύρυνση θα ωφελήσει, μεταξύ άλλων, τις σχέσεις μεταξύ των μελών της Συμμαχίας καλλιεργώντας σχήματα και συνήθειες συνεργασίας, διαβούλευσης και επίτευξης συναίνεσης, αλλά και προώθησης των σχέσεων καλής γειτονίας.
Με χαρά μου διαπιστώνω ότι η Κροατία και η Αλβανία έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο τα τελευταία χρόνια, αποδεικνύοντας ότι είναι σε θέση να προωθήσουν τις αρχές της Βορειο-Ατλαντικής Συμμαχίας. Ωστόσο, λυπούμαι που δε μπορώ να πω το ίδιο και για τη γειτονική μας χώρα, την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας.
Όπως πολλοί από εσάς γνωρίζετε, για περισσότερο από 15 χρόνια οι δύο χώρες μας έχουν εμπλακεί σε διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα του ΟΗΕ σχετικά με το όνομα της ΠΓΔΜ. Η Ελλάδα έχει πραγματικές ανησυχίες για το ζήτημα αυτό.
Θα αναρωτηθείτε, ποια είναι η αξία ενός ονόματος; Σας διαβεβαιώ ότι είναι πολύ μεγάλη. Γεωγραφικά, η Μακεδονία είναι μια ευρύτερη περιοχή, περισσότερο από το μισό της οποίας ανήκει στην Ελλάδα. Υπάρχουν σήμερα, πάνω από 2,5 εκατομμύρια Έλληνες που θεωρούν τους εαυτούς τους Μακεδόνες. Μπορεί να έχετε γνωρίσει κάποιους από τους υπερήφανους αυτούς Μακεδόνες που ζουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. 2,5 εκατομμύρια Έλληνες Μακεδόνες που νιώθουν ότι ο ίδιος ο πυρήνας της ταυτότητάς τους πολιορκείται. Γιατί; Εξαιτίας της εθνικιστικής και αναχρονιστικής πολιτικής των Σκοπίων, η οποία αποπειράται να μονοπωλήσει τη μακεδονική ταυτότητα. Οι γείτονές μας χρησιμοποιούν τη γλώσσα του 19ου αιώνα και ελπίζουν να γίνουν κατανοητοί στον 21ο αιώνα. Δεν πρόκειται για ένα ζήτημα πολιτικής ψυχολογίας ή κοινού αισθήματος. Πρόκειται για ένα ζήτημα περιφερειακής σταθερότητας.
Η Ελλάδα έχει δείξει επανειλημμένα την καλή της βούληση και έχει εκφράσει την προθυμία της να υποστηρίξει την ΠΓΔΜ, τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά. Ως ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής και ένας από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της ΠΓΔΜ, δεν φειδόμαστε προσπαθειών προκειμένου να ανταποκριθούμε στον αγώνα της γειτονικής χώρας για οικονομική μεγέθυνση και σταθερότητα.
Υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, η Ελλάδα προσέρχεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με έναν σαφή στόχο: μια αμοιβαία αποδεκτή, σύνθετη λύση που έχει ήδη καθυστερήσει πολύ, η οποία να περιλαμβάνει τον γεωγραφικό όρο Μακεδονία αλλά να είναι διακριτή. Μια τέτοια λύση αντικατοπτρίζει το γράμμα και το πνεύμα των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Συμμετέχουμε σε αυτή τη διαδικασία εποικοδομητικά και με ανοιχτό μυαλό. Έχουμε αποδείξει ότι είμαστε ιδιαίτερα ευέλικτοι στην αναζήτηση μιας λύσης με κέρδη για όλους.
Ωστόσο, οι φίλοι μας στα Σκόπια πρέπει να καλύψουν κάποιο έδαφος. Κάτι που δεν έχουν πράξει μέχρι τώρα. Τείνουν να καθορίζουν το συμβιβασμό ελλειπτικά ως μία κατάσταση στην οποία όλοι συμφωνούν μαζί τους, αλλά δεν κινούνται ούτε εκατοστό.
Υπάρχει μόνο ένας δρόμος για τα Σκόπια προς το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση: ο σεβασμός της αρχής των σχέσεων καλής γειτονίας, συμπεριλαμβανομένης μιας αμοιβαίως αποδεκτής λύσης. Οι συμμαχικές και εταιρικές σχέσεις μπορούν να καλλιεργούνται μεταξύ χωρών, μόνο εφόσον υπάρχει εμπιστοσύνη και σχέσεις καλής γειτονίας.
Κυρίες και κύριοι,
Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω ότι δεν πρέπει να πέσουμε στην παγίδα να εστιάζουμε στα συντρίμμια – ένα αναπόφευκτο άλλωστε τμήμα ενός υπό εξέλιξη έργου. Δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε την ανθεκτικότητα αλλά και τη δέσμευση των λαών που με θάρρος και αισιοδοξία προσβλέπουν στο μέλλον ή καλύτερα στο ευρω-ατλαντικό τους μέλλον.
Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τον ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Δεν πρέπει να αμελήσουμε τη δέσμευση του ΝΑΤΟ στην εδραίωση της σταθερότητας και της ασφάλειας στην περιοχή. Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τον σημαντικό ρόλο και την επιρροή των ΗΠΑ στην περιοχή. Αυτή είναι η «έξυπνη ισχύς» που απαιτείται σήμερα.
Υπό το πρίσμα αυτό, η Ελλάδα έχει επίγνωση του καίριου ρόλου και της ευθύνης της και είναι διατεθειμένη να ανταποκριθεί στην πρόκληση. Ο γνωστός Γαλλο-Ρουμάνος θεατρικός συγγραφέας Ευγένιος Ιονέσκο έγραψε κάποτε ότι οι ιδεολογίες μας χωρίζουν. Τα όνειρα και η αγωνία μας φέρνουν κοντά. Σε έναν ασταθή κόσμο, τα κοινά όνειρα απαλύνουν τους φόβους για ένα αβέβαιο αύριο. Πιστεύουμε ότι το κοινό μας όνειρο θα πρέπει να είναι η γέννηση σταθερών εταιρικών σχέσεων. Εταίροι της παγκόσμιας κοινότητας για την παγκόσμια κοινότητα. Αυτό είναι για εμάς η Ιθάκη.
Σας ευχαριστώ πολύ.