Εκλογές με παγκόσμιο διακύβευμα
Οι αμερικανικές εκλογές συναρπάζουν την υφήλιο. Μαζί και την Ελλάδα, η οποία παρακολουθεί με ζωηρό ενδιαφέρον τη μακρά προεκλογική εκστρατεία των Τζον Μακ Κέιν και Μπαράκ Ομπάμα. Αυτή την εκλογική χρονιά μια σειρά από ποιοτικά στοιχεία καθιστούν αυτή την αναμέτρηση διαφορετική από τις προηγούμενες.
Πρώτα από όλα οι ίδιοι οι υποψήφιοι. Για πρώτη φορά από το 1952 μεταξύ των υποψηφίων δεν είναι ένας εν ενεργεία πρόεδρος ή αντιπρόεδρος. Γεγονός που επηρεάζει καταλυτικά τη δυναμική των εκλογών και ενισχύει την εντύπωση της αλλαγής σε κάθε περίπτωση. Παρουσιάζονται νέα πρόσωπα, κάποια άγνωστα μέχρι πρόσφατα, τα οποία έχουν προκαλέσει πρωτοφανές ενδιαφέρον: Για πρώτη φορά ένας Αφροαμερικανός διεκδικεί την προεδρία. Για πρώτη φορά το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα έχει γυναίκα στο ψηφοδέλτιό του. Οι ηλικίες έχουν τη σημασία τους: Ο Ομπάμα, αν εκλεγεί στα 47 του θα είναι ο νεότερος πρόεδρος, ενώ ο Μακ Κέιν στα 72 του ο γηραιότερος. Δεύτερον, η προεκλογική περίοδος έχει ξεχωρίσει για το ρεκόρ στην άντληση κεφαλαίων από τους δύο υποψηφίους. Μαζί έχουν καταναλώσει άνω του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων στις εκστρατείες τους. Ο Ομπάμα έχει καταφέρει να συγκεντρώσει τα διπλά κεφάλαια από τον Μακ Κέιν. Είναι ενδιαφέρον ότι το πολιτικό χρήμα εισρέει σε μεγάλο ποσοστό από εκατομμύρια ιδιώτες και όχι από εταιρίες, όπως παραδοσιακά γινόταν. Τρίτον, με αφορμή τις εκλογές αυτές μπορεί κανείς να μιλήσει για «ωρίμανση» του Διαδικτύου ως πολιτικής αρένας.
Πέρα από τη δυνατότητα εύκολης και γρήγορης συγκέντρωσης δωρεών την οποία παρέχει, το Διαδίκτυο συνέβαλε καθοριστικά στην κινητοποίηση, συμμετοχή και οργάνωση ιδιαίτερα των νέων. Για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκαν σε τέτοιο βαθμό τα νέα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ οι υποψήφιοι δημιούργησαν τα δικά τους βίντεο, τις δικές τους διαφημίσεις μόνο για το Διαδίκτυο και blogs, δημιουργώντας έτσι μια νέα εικόνα για την πολιτική κατά τη διάρκεια της μαραθώνιας εκλογικής περιόδου των 20 μηνών.
Αυτές οι τόσο διαφορετικές εκλογές οφείλουν τα ποιοτικά τους χαρακτηριστικά τους σε μεγάλο βαθμό και στο περιβάλλον εκτός των συνόρων των ΗΠΑ. Αντιμετωπίζουμε μαζί με τις ΗΠΑ μια νέα διεθνή πραγματικότητα. Κακά τα ψέματα, οι εκλογές στις ΗΠΑ δεν αποτελούν μόνο εσωτερική υπόθεση μιας χώρας, αλλά έχουν παγκόσμιο διακύβευμα. Η οικονομική κρίση μονοπωλεί σχεδόν την ατζέντα της προεκλογικής εκστρατείας αλλά και ολόκληρου του πλανήτη. Μείζονα θέματα εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, όπως μεταξύ άλλων η τρομοκρατία, οι πόλεμοι στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, και το Μεσανατολικό, απασχολούν όλους μας.
Προτεραιότητα για τη νέα ηγεσία των ΗΠΑ είναι ασφαλώς η αντιμετώπιση της παγκόσμιας κρίσης η οποία ξεκίνησε στην Αμερική και η άμβλυνση των συνεπειών της προαγγελθείσης οικονομικής ύφεσης. Παράλληλα, έχει το δύσκολο έργο να αποκαταστήσει τις σχέσεις με πολλές χώρες και να κερδίσει την εμπιστοσύνη των λαών του δυτικού κόσμου και όχι μόνο. Οι σχέσεις που θα δημιουργήσει η νέα διοίκηση με τις χώρες του ευρω-ατλαντικού χώρου και τις αναδυόμενες δυνάμεις, όπως η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία, θα είναι καθοριστικές. Η στάση της Ευρώπης έναντι της οικονομικής κρίσης αλλά και του πολέμου στον Καύκασο το καλοκαίρι καταδεικνύει ότι παρά τη θεσμική της υστέρηση η Ευρώπη είναι έτοιμη για ουσιαστική συνεργασία με απτά αποτελέσματα στη βάση της αρχής της ισοτιμίας. Μαζί μπορούμε να αντιμετωπίσουμε καλύτερα κοινές προκλήσεις, όπως η εξομάλυνση των σχέσεων του ΝΑΤΟ με τη Ρωσία και η ενίσχυση του στρατηγικού μας διαλόγου ή η διαπραγμάτευση με το Ιράν για τη χρήση πυρηνικής ενέργειας.
Αυτές οι προκλήσεις όμως απαιτούν ένα νέο τρόπο σκέψης. Μια νέα αντίληψη για τη θέση των ΗΠΑ στον κόσμο. Οι δύο υποψήφιοι δεν έχουν δώσει ακόμη ξεκάθαρο στίγμα για την εξωτερική τους πολιτική. Εχουν αναμετρηθεί στις εκστρατείες τους στα συνήθη για την Αμερική πεδία αντιπαράθεσης, όπως οι προτεινόμενες πολιτικές τους σε επιμέρους θέματα, ιδιαίτερα στα οικονομικά, η εμπειρία, η καταγωγή, η θρησκευτική πίστη, η αγάπη προς την πατρίδα. Οι απόψεις τους για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και ασφαλείας, τα σημεία σύγκλισης και τα σημεία απόκλισης από την πολιτική Μπους δεν είναι απολύτως ξεκάθαρες. Η πολιτική τους διάθεση θα κριθεί στην πράξη και ο κόσμος περιμένει με ενδιαφέρον τα πρώτα δείγματα γραφής της νέα διοίκησης.
Σ’ αυτές τις εκλογές η αλλαγή είναι η κυρίαρχη έννοια της αναμέτρησης. Γι’ αυτήν μιλούν και οι δύο υποψήφιοι: Είναι το σύνθημα των εκλογών. Είναι το ζητούμενο από την αμερικανική κοινωνία. Είναι το αίτημα της διεθνούς κοινότητας. Από την ανταπόκριση της νέας ηγεσίας στην προσδοκία της αλλαγής θα κριθεί και αν οι εκλογές του 2008 σηματοδοτήσουν την έναρξη μιας νέας εποχής για την πολιτική ζωή των ΗΠΑ.