Ομιλία της Δημάρχου Αθηναίων Ντόρας Μπακογιάννη
«Σε λιγότερο από ένα χρόνο οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα επανέλθουν στη γη όπου γεννήθηκαν και στην οποία αναγεννήθηκαν πάνω από ένα αιώνα πριν. Η χώρα μας, αλλά και ολόκληρος ο κόσμος, προετοιμάζεται να γιορτάσει το πανανθρώπινο αυτό αθλητικό γεγονός, το οποίο ενσαρκώνει τα ευγενέστερα ιδανικά που κληροδότησε η Αρχαία Ελλάδα στο σύγχρονο κόσμο. Τα βασικότερα και διαχρονικότερα στοιχεία του «Ολυμπιακού Πνεύματος», η «ευγενής άμιλλα» και η συνεργασία, είναι ό,τι κυρίως χρειάζεται η σύγχρονη διεθνής πραγματικότητα. Αυτά τα ιδανικά έκαναν τον αθλητισμό στην Αρχαία Ελλάδα, στο βαθμό που μπορούσε, μια κινητήρια δύναμη για την ειρήνη μέσα και από τον θεσμό της Ολυμπιακής Εκεχειρίας. Η σημασία της «Ολυμπιακής Εκεχειρίας» για τους προγόνους μας φαίνεται και από το γεγονός ότι ήταν το μακροβιότερο στην ιστορία «Σύμφωνο Ειρήνης», αν μπορεί να την ονομάσει κανείς έτσι. Για δώδεκα αιώνες αποτελούσε τον ακρογωνιαίο λίθο των Ολυμπιακών Αγώνων, φέρνοντας – έστω και πρόσκαιρα – την ειρήνη και παρέχοντας την ευκαιρία στις αντιμαχόμενες πλευρές να βρουν λύσεις στις διαμάχες τους μέσω του διαλόγου. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες δεν ήταν απλώς ένα αθλητικό γεγονός, το οποίο έπρεπε να σεβαστούν όλοι. Παράλληλα, με τη διεξαγωγή των αγωνισμάτων, οι αντιμαχόμενες πλευρές είχαν την ευκαιρία να θέσουν στην άκρη τις διαφορές τους και να αξιοποιήσουν τους αγώνες με στόχο την ειρηνική επίλυση των διαφορών ανάμεσα στις διάφορες πόλεις-κράτη. Ως Έλληνες, αλλά και ως διοργανωτές των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, έχουμε την ιστορική και ανθρωπιστική ευθύνη να συνεχίσουμε και να εδραιώσουμε ακόμα περισσότερο την ουσιώδη αυτή παράμετρο του Ολυμπιακού Πνεύματος: την ειρήνη και την αρμονική συνύπαρξη των λαών του πλανήτη μας. Αυτό ακριβώς θα πρέπει να είναι το όραμά μας για την «Ολυμπιακή Εκεχειρία»: να εδραιωθεί ως μία ενεργός δύναμη ειρήνης που θα απλωθεί και θα γίνει δεκτή από όλη την ανθρωπότητα. Ο χαρακτήρας της Ολυμπιακής Εκεχειρίας δεν θα πρέπει λοιπόν για κανένα λόγο να διαμορφωθεί στατικά, ως μία απλή, δηλαδή, και πρόσκαιρη διακοπή των εχθροπραξιών. Το πνεύμα της Ολυμπιακής Εκεχειρίας επιτάσσει και την τελική επικράτηση του Ολυμπιακού ιδανικού της ειρήνης, μέσα από τη συνεργασία και το διάλογο. Πάνω σ’ αυτό ακριβώς το ιδανικό θα πρέπει – με την ευκαιρία των Αθηναϊκών αγώνων – να οικοδομήσουμε ένα νέο, διαρκή θεσμό, ο οποίος θα διευκολύνει την επικοινωνία και την ανταλλαγή απόψεων των αντιμαχομένων πλευρών. Αυτός ο νέος μηχανισμός διαλόγου θα αξιοποιεί βέβαια την Ολυμπιακή Εκεχειρία. Κατά τη διάρκειά της τα διάφορα αντίπαλα μέρη θα έχουν την ευκαιρία να διαπραγματευτούν μέσα σε ένα θεσμοθετημένο ειρηνικό περιβάλλον. Θα ανακεφαλαιώνουν τα πεπραγμένα και θα αναπροσαρμόζουν τη στάση τους έναντι αλλήλων, με στόχο την ειρήνη. Αλλά ο μηχανισμός αυτός θα πρέπει να είναι διαρκής και να καλύπτει και τις Ολυμπιάδες (την τετραετία μεταξύ των αγώνων δηλαδή) και όχι μόνο την περίοδο των Αγώνων. Δεν είναι τυχαίο, ότι ένας από τους πιο θερμούς υποστηρικτές της ιδέας της Ολυμπιακής Εκεχειρίας είναι ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, ένας οργανισμός που συστάθηκε μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο με αποστολή την επικράτηση της ειρήνης και την ειρηνική επίλυση των διαφορών ανάμεσα στα κράτη. Η ταύτιση ανάμεσα στα ιδανικά του Ολυμπιακού Πνεύματος και αυτών που διακηρύσσουν τα Ηνωμένα Έθνη βρίσκει την έκφρασή της στα εξής χαρακτηριστικά λόγια του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, κ. Κόφι Ανάν, που είπε: «… τα ιδανικά του Ολυμπισμού είναι ιδανικά και των Ηνωμένων Εθνών: η ανεκτικότητα, η ισότητα, το «ευ αγωνίζεσθαι» και πάνω απ’ όλα η ειρήνη». Θα μπορούσε, λοιπόν, όχι μόνον η Ολυμπιακή Εκεχειρία αλλά και οι μονιμότεροι θεσμοί διαλόγου που προτείνω να θεσμοθετηθούν και να τεθούν υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Στον τομέα αυτό, η Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδος, ξεκινώντας απ’ αυτό το συνέδριο, μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο, προτείνοντας στη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή τόσο την εδραίωση της εκεχειρίας, όσο και την επέκτασή της. Αυτό μπορεί να γίνει είτε με τη διεύρυνση του σκοπού της παρούσης «Ολυμπιακής Εκεχειρίας» είτε με τη δημιουργία ενός εντελώς νέου θεσμού, η έδρα του οποίου θα πρέπει να είναι η πρωτεύουσα της Ελλάδος. Ο νέος οργανισμός αυτός θα πρέπει να τεθεί υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, του κατεξοχήν ειρηνευτικού και κυρίως οικουμενικού θεσμού, αλλά και του Ολυμπιακού Κινήματος, προκειμένου να υπάρξει η απαραίτητη σύνδεση ανάμεσα στα Ολυμπιακά Ιδεώδη και τη σύγχρονη διεθνή πραγματικότητα. Είμαστε σε καλό δρόμο για να πετύχουμε κάτι τέτοιο: Δεν είναι τυχαία η παγκόσμια ανταπόκριση των κρατών-μελών των Ηνωμένων Εθνών στην ήδη υπάρχουσα πρόταση της εκεχειρίας. Τα κείμενα των αποφάσεων του Οργανισμού που καλούν τα κράτη-μέλη να σεβαστούν την εκεχειρία, βρίσκουν ανταπόκριση πέραν κάθε προσδοκίας. Για παράδειγμα, το Δεκέμβριο του 2001, 170 μέλη υπέγραψαν το κείμενο για τους Ολυμπιακούς του Salt Lake City.
Η αρχή έχει γίνει. Τα κράτη – και πολύ περισσότερο οι πολίτες τους – έχουν πάψει σε μεγάλο βαθμό να αποδέχονται την αναγκαιότητα του πολέμου. Αρκεί να θυμηθεί κανείς τις μαζικές αντιπολεμικές διαδηλώσεις εναντίον του πολέμου στο Ιράκ.Ωστόσο, η σύγχρονη πραγματικότητα, στο διεθνές επίπεδο, θυμίζει ως ένα βαθμό την αρχαία ελληνική πραγματικότητα, με τους συνεχείς πόλεμους και τις διαμάχες. Η μοναδική παρατήρηση που μπορεί να κάνει κανείς για το σύγχρονο διεθνές περιβάλλον είναι ότι είναι «ασφαλώς απρόβλεπτο». Μέσα από την έξαρση της διεθνούς πλέον τρομοκρατίας και την ένταση και συχνά διαιώνιση των τοπικών συγκρούσεων, λίγοι άνθρωποι θα μπορούσαν να ισχυριστούν ότι ζούμε σ’ έναν κόσμο ασφαλή για μάς και για τα παιδιά μας. Όλοι μας το αναγνωρίζουμε. Γι’ αυτό και όλοι θέλουμε να κάνουμε κάτι γι’ αυτό. Μόνο έτσι μπορεί να εξηγηθεί η αναβίωση του ειρηνικού κινήματος σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης. Είναι ανάγκη, λοιπόν, να αντιμετωπίσουμε το Ολυμπιακό Πνεύμα ως τρόπο ζωής και όχι σαν μία απλή, αθλητική διοργάνωση κάθε τέσσερα χρόνια. Στην προσπάθειά μας αυτή ο θεσμός της Ολυμπιακής Εκεχειρίας, ως ενεργού και συνεχούς δυνάμεως ειρήνευσης, αν υιοθετηθεί, έχει πολλά να προσφέρει. Τα Ολυμπιακά Ιδεώδη και η νέα Ολυμπιακή Εκεχειρία μπορούν να μεταφέρουν ένα μήνυμα ελπίδας στους απελπισμένους. Στις δύσκολες παγκόσμιες στιγμές ο Ολυμπιακός πυρσός μπορεί να αποκτήσει μια δεύτερη, τη σημαντικότερη, ίσως, υπόστασή του. Δε θα συμβολίζει πλέον την έναρξη απλώς μίας πανανθρώπινης γιορτής και την πρόσκαιρη διακοπή των εχθροπραξιών. Θα αποτελεί φάρο και οδηγό προσέγγισης στο πανανθρώπινο αίτημα για την επικράτηση της ειρήνης παντού στον κόσμο».