Η Δήμαρχος Αθηναίων Ντόρα Μπακογιάννη παρευρέθηκε στα εγκαίνια της έκθεση του πραγματοποιείται στο Βερολίνου και έχει θέμα «Η Αθήνα: Πόλις εν κινήσει» Την έκθεση οργανώνουν η Εταιρεία Ενοποίησης Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας και το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού. Ακολουθεί η ομιλία της Δημάρχου Αθηναίων.
«Η γερμανική παρουσία και επίδραση, έπαιξε ως γνωστόν σημαντικότατο ρόλο κατά την πρώτη περίοδο ύπαρξης του νεώτερου ελληνικού κράτους, τόσο στο νομοθετικό και διοικητικό τομέα, όσο και σ’ εκείνον της ανάπτυξης της πολεοδομίας, της αρχιτεκτονικής και των καλών τεχνών. Η πόλις των Αθηνών, όπως πολλές άλλες πόλεις του πρώτου μικρού ελληνικού βασιλείου, φέρουν ακόμα την σφραγίδα της συνεργασίας μεγάλων Ελλήνων πολεοδόμων και αρχιτεκτόνων με εξίσου μεγάλους Γερμανούς αρχιτέκτονες και πολεοδόμους. Αποτελεί δε ελληνικό παράδοξο το γεγονός ότι η μικρή Αθήνα του 19ου και του πρώτου μισού του 20ου αιώνα, επέτυχε– χάρις και στη δική τους συμβολή- να γίνει ίσως η μοναδική, σχεδόν εξ ολοκλήρου, νεοκλασσική πόλις του κόσμου. Από τα ανάκτορα των βασιλέων, το Πανεπιστήμιο και την Ακαδημία, μέχρι τα σπιτάκια της Πλάκας και του Ψυρρή, κυριάρχησε μια πρωτόγνωρη στα παγκόσμια χρονικά ομοιογένεια ύφους, μια ανθρώπινη κλίμακα και μια έντονη σύνδεση με το κλασσικό παρελθόν που το νέο κράτος ήθελε να αναβιώσει. Αυτή την Αθήνα ύμνησαν μουσικοί όπως ο Richard Strauss και ο Saint-Saens, ποιητές και δραματουργοί όπως ο Καβάφης και ο Henry Miller, αρχιτέκτονες όπως ο Λε Κορμπυζιέ. Την Αθήνα αυτή την έχτισαν ταπεινοί μάστορες, αλλά και οι μεγαλύτεροι αρχιτέκτονες της εποχής: Οι αδελφοί Χάνσεν, ο Γκαίρτνερ, ο Τσίλλερ, ο Κλεάνθης, ο Μπουλανζέ.
Η Αθήνα αυτή δεν υπάρχει πια. Δε αναγνωρίζεται παρά μόνο σε ελάχιστες, μικρές, γειτονιές και στα διάσπαρτα – καίτοι λαμπρά – δείγματα που στολίζουν το ιστορικό της κέντρο: Τα παλαιά και τα νέα ανάκτορα. Η τριλογία των Χάνσεν της Οδού Πανεπιστημίου. Το Ζάππειο, η παλαιά Βουλή και το Αρχαιολογικό Μουσείο. Το Ιλίου Μέλαθρον (οικία Σλήμαν), το Πολυτεχνείο και το Αστεροσκοπείο…
Ακόμα: Τα αστικά μέγαρα της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας. Τα μεσαία και μικρά σπίτια της Πλάκας, των Εξαρχείων και του Ψυρρή. Η Αθήνα άλλαξε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πλήθη βασανισμένων Ελλήνων σωρεύτηκαν στην πρωτεύουσα. Ως κύρια οικιστική και αισθητική παράμετρος της πόλης επιβλήθηκε η αστική και μικροαστική πολυκατοικία.
Η αθηναϊκή πολυκατοικία κατακρίθηκε υπερβολικά – κατά μεγάλο μέρος αδίκως. Πέραν της υψηλής αισθητικής της σε αρκετές περιπτώσεις, με την υπογραφή σημαντικών αρχιτεκτόνων της εποχής, προσέφερε σύγχρονες ανέσεις και απέτρεψε τη δημιουργία περιοχών όπως αυτές του Τρίτου Κόσμου στην πόλη. Την δεκαετία του ’60 έγιναν και πολλά δημόσια έργα στην Αθήνα, όχι όλα εύστοχα, αλλά σχεδόν όλα χρήσιμα. Βρισκόμαστε τώρα, κυρίες και κύριοι, μπροστά σε μια νέα αλλαγή της ελληνικής πρωτεύουσας – που έχει πλέον μεταλλαχθεί και κοινωνικά: Τα καινούργια κτίρια του ΄50 και του ΄60 πάλιωσαν και μαύρισαν. Τα μνημεία του 19ου αιώνα χρειάζονταν και αυτά συντήρηση. Ο πληθυσμός διπλασιάστηκε. Τα οχήματα έγιναν 100 φορές περισσότερα! Εκατοντάδες χιλιάδες ξένοι μετανάστες εισέρευσαν σε μια Ελλάδα η οποία, από εξαγωγεύς, έγινε μείζων εισαγωγεύς εργατικών χειρών. Αυτή η Αθήνα χρειαζόταν μιαν αφορμή για αναγέννηση. Και τη συμβολική αυτή αφορμή της την προσέφεραν οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι μια δυσβάσταχτη πρόκληση για μία μικρή χώρα. Και φοβούμαι ότι ένα μέρος της πρόκλησης αυτής έμεινε αναπάντητο. Δε θα γίνουμε, ίσως, Βαρκελώνη. Αλλά και έτσι, οι αλλαγές που γίνονται σηματοδοτούν μία νέα Αθήνα. Υπάρχουν μεγάλα έργα: Νέο αεροδρόμιο, καινούργιες γραμμές μετρό και ανακαίνιση της παλιάς, προαστιακός σιδηρόδρομος, σύγχρονο τραμ, περιφερειακές λεωφόροι, ανισόπεδοι κόμβοι, ριζικός εκσυγχρονισμός νοσοκομείων και ξενοδοχείων. Υπάρχει η νέα μας ματιά στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον: Ανακαινίζουμε, διατηρούμε, συντηρούμε και εκσυγχρονίζουμε μουσεία, μνημεία, παραδοσιακά κτίρια και όσα από τα νεώτερα κτίρια προλάβουμε.Βελτιώνουμε τις αστικές και κοινωνικές μας υποδομές με προγράμματα για τις δύσκολες ηλικίες, τα παιδιά, τους μετανάστες μας και με τις δράσεις μας για κοινωνικά θέματα, όπως τα ναρκωτικά. Ο Δήμος της Αθήνας, μαζί με την κυβέρνηση και τον οργανισμό «Αθήνα 2004», πρωταγωνιστεί σ΄ αυτή την γιγαντιαία προσπάθεια για αλλαγή. Βεβαίως το αποτέλεσμα είναι εκείνο που θα κρίνει το παν: «Και στο πώς, εκεί έγκειται το όλο ζήτημα…», στίχοι ταιριαστοί για την περίσταση, του Ούγκο φον Χόφμανσταλ. Με την διαπίστωση πάντως ότι η Αθήνα όντως αλλάζει, που απηχεί τόσο την φιλοσοφία όσο και τη θεματογραφία της έκθεσης που εγκαινιάζουμε, επιτρέψτε μου να συγχαρώ όλους τους συντελεστές της και να τους ευχηθώ, όπως και στη ίδια την έκθεση, καλή επιτυχία.»