Η Δήμαρχος Αθηναίων Ντόρα Μπακογιάννη μίλησε σήμερα Παρασκευή 21/11 στο ετήσιο τακτικό Συνέδριο της ΤΕΔΚΝΑ. Ακολουθεί το κείμενο της ομιλίας:
«Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το ετήσιο συνέδριο της Τοπικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων του νομού Αττικής, διεξάγεται σε μια κρίσιμη καμπή. Ένα χρόνο μετά τις εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης και εννέα μήνες πριν από την ημερομηνία-ορόσημο της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, τόσο ο θεσμός της αυτοδιοίκησης, όσο και η ευρύτερη περιοχή της Αττικής, βρίσκονται αντιμέτωποι με μεγάλα προ-βλήματα, αλλά και με σημαντικές προκλήσεις.
Οι εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης, σε μια περίοδο που αναζητούν νέους δρόμους και και-νούργιους μηχανισμούς για την πιο αποτελεσματική λειτουργία της, δεν έχουν την πολυτέλεια να κρυ-φτούν πίσω από το δάκτυλο τους. Οφείλουμε να μιλήσουμε τη γλώσσα της αλήθειας, να μιλήσουμε ανοικτά και καθαρά και να προτείνουμε, να διεκδικήσουμε και να δρομολογήσουμε λύσεις που να βελ-τιώνουν την απόδοση των δήμων και την ποιότητα ζωής των δημοτών μας. Όλοι γνωρίζουμε ότι ο τρόπος με τον οποίο το κράτος, η κυβέρνηση αντιμετωπίζει την αυτο-διοίκηση, δημιουργεί μια ετεροβαρή σχέση μεταξύ κεντρικής εξουσίας και αυτοδιοίκησης. Μια σχέση που λειτουργεί σε βάρος της αυτοδιοίκησης, σε βάρος των δήμων και των δημοτών μας.
Οι πρακτικές της καταστρατήγησης των συνταγματικών διατάξεων για τη μεταφορά των αρμο-διοτήτων μαζί με τους πόρους, ο εύκολος δρόμος της παρακράτησης και μη απόδοσης θεσμοθετημέ-νων πόρων της αυτοδιοίκησης, η αυθαίρετη επιβάρυνση των προϋπολογισμών των δήμων με δαπάνες και παροχές, για τις οποίες ποτέ κανείς δήμαρχος και κανείς αιρετός εκπρόσωπος της αυτοδιοίκησης δε ρωτήθηκε, η αντιμετώπιση των δήμων με τη λογική του «φτωχού συγγενή» στη διαχείριση των ανα-πτυξιακών πόρων που προέρχονται από την Ευρώπη, δεν είναι μόνο οι βασικές αιτίες που οδηγούν τους δήμους σε οικονομική ασφυξία. Είναι και οι κύριοι λόγοι που οδηγούν το θεσμό της αυτοδιοίκη-σης σε μια πορεία υστέρησης σε σχέση με την ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Είναι η εξήγηση γιατί βρι-σκόμαστε σε απόκλιση από το ευρωπαϊκό πρότυπο μιας ισχυρής και κυρίαρχης αυτοδιοίκησης που επικρατεί στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, Το πιο χαρακτηριστικό δείγμα υστέρησης σε σχέση με το ευρωπαϊκό πρότυπο αυτοδιοίκησης είναι το έλλειμμα μητροπολιτικών δράσεων και μηχανισμών διοίκησης. Η έλλειψη της μητροπολιτικής δομής φάνηκε σε όλο της το εύρος κατά την περίοδο προετοιμασίας των Ολυμπιακών Αγώνων.
Τα τελευταία χρόνια δαπανώνται εκατομμύρια ευρώ για την κατασκευή υποδομών και εγκα-ταστάσεων, σημαντικές αποφάσεις λαμβάνονται που επηρεάζουν άμεσα τη λειτουργία των πόλεων του πολεοδομικού συγκροτήματος του λεκανοπεδίου, μεγάλες παρεμβάσεις γίνονται που έχουν κόστος και συνέπειες στη ζωή των δημοτών, και η αυτοδιοίκηση, οι δήμοι και οι κοινότητες όλα αυτά τα χρόνια της προετοιμασίας, ήταν χωρίς ουσιαστική και αποφασιστική δυνατότητα. Τα πάντα σχεδιάστηκαν και προχώρησαν χωρίς να υπάρχει ένα συγκεκριμένο μητροπολιτικό σχέδιο λειτουργίας της πόλης, χωρίς να αξιολογηθούν οι ιεραρχήσεις και οι προτεραιότητες που η αυ-τοδιοίκηση και οι κάτοικοι των περιοχών προτάσσουν, αλλά κάτω από την πίεση των γεγονότων και των αναγκών της ολυμπιακής προετοιμασίας.
Μόνο που αυτή η μέθοδος που μοιάζει σαν να κτίζεις ένα σπίτι από τη στέγη, είναι μια μέθοδος που έχει κόστος. Και το κόστος θα φανεί όταν θα έρθει ο καιρός που θα αναζητούνται τρόποι συντήρησης, λειτουργίας, αξιοποίησης μιας σειράς υποδομών που δεν προχώρησαν με γνώμονα τις ανάγκες και τις απαιτήσεις μιας αστικής περιοχής που αναπτύσσεται με συγκεκριμένους ρυθμούς.
Το παράδειγμα των Ολυμπιακών Αγώνων είναι χαρακτηριστικό. Το συμπέρασμα που πρέπει να εξάγουμε από την εμπειρία των τελευταίων επτά χρόνων, από τις εμπειρίες που αντλήσαμε όλα αυ-τά τα χρόνια, είναι ότι τώρα, άμεσα, εγκαίρως, πρέπει να αναπτύξουμε θεσμούς και διαδικασίες μη-τροπολιτικής λειτουργίας και δράσης. Κοιτώντας μπροστά, σεβόμενοι τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε πε-ριοχής, αλλά κάνοντας ένα άλμα που θα μας εξοπλίσει με μηχανισμούς, με πόρους, με δυνατότητες, που θα κάνουν την αυτοδιοίκηση πιο ισχυρή και πιο αποτελεσματική. Γιατί η μητροπολιτική δομή που στηρίζεται στην έκφραση των πολιτών του λεκανοπεδίου μπορεί να δώσει στην αυτοδιοίκηση ισχύ, μπορεί να δώσει στην αυτοδιοίκηση δύναμη. Και το σημαντικότερο, μπορεί να ανατρέψει τις δεσμεύ-σεις και τις ετεροβαρείς σχέσεις που έχει επιβάλλει η κεντρική εξουσία σε βάρος των φορέων της αυ-τοδιοίκησης.
Τη λογική αυτή της μητροπολιτικής λειτουργίας, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ενισχύουν και οι εμπειρίες που όλοι έχουμε από έναν άλλο κρίσιμο τομέα που μας ταλαιπώρησε τον τελευταίο χρόνο. Κανείς πλέον δεν αμφισβητεί ότι τα τελευταία χρόνια στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Ελλάδα και, ιδίως, στην Αττική έχουν γίνει εγκλήματα.
Πριν από δέκα χρόνια περίπου, η κυβέρνηση επέβαλλε μια αναποτελεσματική πολιτική την οποία δεν είχε τη βούληση να ολοκληρώσει. Η πολιτική αυτή απέτυχε και είχε ως αποτέλεσμα να κα-ταστούν όλοι οι δήμοι του λεκανοπεδίου, όμηροι του ενός και μοναδικού χώρου διαχείρισης των α-πορριμμάτων, του ΧΥΤΑ στα Λιόσια. Το σκηνικό της ομηρίας το ζήσαμε τέσσερις φορές τους τελευταί-ους μήνες με διάφορες αφορμές. Από την κατολίσθηση στο ΧΥΤΑ μέχρι την πρόσφατη απεργία και από τη φωτιά μέσα στο καλοκαίρι μέχρι την έλλειψη μπάζων για την ταφή των απορριμμάτων.
Το χειρότερο σε όλη αυτή την προκλητική ιστορία είναι ότι σπαταλήθηκαν δισεκατομμύρια δραχμών, χωρίς να υπάρχει αποτέλεσμα. Χωρίς το περιβόητο εργοστάσιο ανακύκλωσης να έχει λει-τουργήσει ακόμη, χωρίς το άλλο εργοστάσιο διαχείρισης νοσοκομειακών αποβλήτων να αξιοποιείται όπως πρέπει, χωρίς οι αναγκαίοι και πολύτιμοι για όλους τους δήμους σταθμοί μεταφόρτωσης να έ-χουν προχωρήσει. Έτσι θα φτάσουμε στο τραγικό σημείο, η Αθήνα να διοργανώσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες, έχοντας έναν και μόνο χώρο διαχείρισης απορριμμάτων. Γεγονός που μας αφήνει εκτεθειμέ-νους σε πολλούς κινδύνους.
Οι ευθύνες είναι μεγάλες και για να είμαστε ειλικρινείς και καθαροί, ευθύνες έχει και ο χώρος της αυτοδιοίκησης που ανέχθηκε τον τρόπο λειτουργίας και δράσης του Ενιαίου Συνδέσμου όλα αυτά τα χρόνια. Γι΄ αυτό πρέπει εγκαίρως να κάνουμε τον έλεγχο και τον απολογισμό του ΕΣΔΚΝΑ, έτσι ώστε να μπούνε τα πράγματα σε νέα βάση.
Με τη λογική, τις πρακτικές και τις μεθοδεύσεις που μέχρι σήμερα είχαν επικρατήσει στον Ενιαίο Σύνδεσμο δεν μπορούμε να προχωρήσουμε στο μέλλον.
Αυτό πρέπει να είναι καθαρό προς κάθε κατεύθυνση. Όπως επίσης πρέπει όλοι να συνειδη-τοποιήσουν ότι δεν έχουμε πλέον τα περιθώρια για περαιτέρω καθυστερήσεις και αναβολές. Οφείλου-με εγκαίρως να προετοιμαστούμε, ακολουθώντας σύγχρονους δρόμους, αξιοποιώντας τις νέες τεχνο-λογίες, προχωρώντας προς επιλογές όπως είναι η ανακύκλωση και άλλες επιστημονικές μέθοδοι, οι οποίες χρησιμοποιούνται στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο.
Το βέβαιον είναι ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε με τη λογική ότι το πρόβλημα της διαχεί-ρισης των απορριμμάτων είναι πρόβλημα των άλλων, δεν είναι πρόβλημα δικό μας. Χρειάζεται εμείς να δείξουμε πολιτική βούληση, αποφασιστικότητα και συνέπεια και να αναδείξουμε δρόμους που σέ-βονται το περιβάλλον, που προστατεύουν τις πόλεις και τους κατοίκους τους.
Κυρίες και κύριοι,
Η αυτοδιοίκηση βρίσκεται μπροστά σε ένα σταυροδρόμι. Εδώ και μήνες εξελίσσεται μια μα-κρά συζήτηση, η οποία σε μεγάλο βαθμό έχει μια γραφειοκρατική λογική, για τον μελλοντικό χαρακτή-ρα του θεσμικού πλαισίου της αυτοδιοίκησης.
Κανείς δεν αμφισβητεί ότι η αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα, ο πρώτος βαθμός αυτοδιοίκησης, πρέπει να ενισχυθεί ως φορέας εξουσίας και να εκσυγχρονισθεί ως μηχανισμός παραγωγής έργου.
Οι εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης έχουμε μπροστά μας μια μεγάλη πρόκληση: Η αυτοδιοί-κηση μπορεί να γίνει ο εκφραστής ενός νέους μοντέλου ανάπτυξης για την Αττική, για την περιφέρεια, για την Ελλάδα. Η ανάπτυξη είναι ένα μεγάλο στοίχημα το οποίο συνδέεται με την εξέλιξη των θεσμών.
Η αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιβαρύνσεων και ανισοτήτων μεταξύ των διαφόρων περιοχών, η διαμόρφωση νέων πολιτικών που ανοίγουν καινούργιους δρόμους, η βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων των μεγάλων αστικών πολεοδομικών συγκροτημάτων, μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο μέσα από την αναβάθμιση του ρόλου των δήμων, μόνο αν ο αναπτυξιακός σχεδιασμός συνδεθεί με τη δράση και την ενίσχυση του θεσμού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Οι δήμοι ως ο φορέας εξουσίας που βρίσκεται πιο κοντά στο παραγωγικό δυναμικό, γνωρίζο-ντας καλύτερα από τον καθένα τις ιδιαιτερότητες και τις πραγματικές ανάγκες κάθε περιοχής, έχουν τη δυνατότητα να εξυπηρετήσουν καλύτερα τις προτεραιότητες για μια ισόρροπη ανάπτυξη, που δημιουρ-γεί εισόδημα και θέσεις απασχόλησης στην περιφέρεια.
Υποστηρίζω εδώ και πολύ καιρό ότι ο θεσμός της αυτοδιοίκησης πρέπει να πιστέψει στον εαυτό του. Οι άνθρωποι που υπηρετούν, πολλές φορές με σημαντικές προσωπικές θυσίες, την αυτο-διοίκηση πρέπει να αντιληφθούν την ισχύ του θεσμού. Να διεκδικήσουν αυτά που δικαιούνται. Ενωμέ-νοι, έχοντας στόχους και σχέδιο, μπορούν να πετύχουν. Ενωμένη η Αυτοδιοίκηση, χωρίς «κομματικά καπέλα» και μικροπολιτικές τακτικές μπορεί να ξεφύγει από τη λογική της εξάρτησης.
Πρέπει να πιστέψουμε στη δύναμη μας. Ενωμένοι μπορούμε να διεκδικήσουμε μια νέα προο-πτική. Η αυτοδιοίκηση μπορεί να εκφράζει μια πολιτική που να προσφέρει ένα σύγχρονο όραμα για την Ελλάδα του καινούργιου κόσμου. Όραμα σύνθεσης και δημιουργίας, που οδηγεί σε μια νέα πολι-τεία. Σε μια ανθρώπινη πολιτεία. Μια πολιτεία που νοιάζεται, που σέβεται, που προσπαθεί. Μια πολι-τεία αλληλεγγύης και προόδου. Πολιτεία που εμπιστεύεται τους πολίτες».