Κυρίες και κύριοι πρέσβεις,
Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής που σας βλέπω σήμερα όλους εδώ στην Αθήνα για την «Σύνοδο των Πρέσβεων».
Προχωρήσαμε σ΄ αυτή την πρωτοβουλία, διότι θεωρώ άκρως σημαντικό το να υφίσταται συνεχής επικοινωνία και γνώση των θέσεων και κατευθύνσεων της εξωτερικής πολιτικής αμφίπλευρα – μεταξύ Κεντρικής Υπηρεσίας και όλων των ανά τον κόσμο Πρεσβειών και λοιπών Αποστολών μας.
Δεν ξεκινάμε, σήμερα απλώς μια διημερίδα κάτι άλλωστε που και στο παρελθόν είχε λάβει χώρα. Εγκαινιάζουμε έναν καινούργιο, ετήσιο, θεσμό.
Ευελπιστούμε ότι, η ανά έτος τακτική αυτή Σύνοδος, θεσμοθετημένη πλέον, θα δίνει με πολύπλευρο τρόπο τη δυνατότητα για έναν καλύτερο συντονισμό Κέντρου – Πρεσβειών, βελτιώνοντας έτσι την αποτελεσματικότητα όλων μας.
Η οργάνωση της πρώτης αυτής Συνόδου, έλαβε υπόψη της, κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο, όλες τις παραμέτρους που θα επιτρέψουν μια σφαιρική εκτίμηση των στόχων της εξωτερικής μας πολιτικής. Προβλέψαμε εισηγήσεις της πολιτικής ηγεσίας, των επικεφαλής των αρμοδίων διευθύνσεων, αλλά – και αυτό είναι πολύ σημαντικό – των αξιότιμων υπουργών συναδέλφων μου που προΐστανται τομέων συγγενών και συναφών προς την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής.
Σας καλωσορίζω λοιπόν από καρδιάς στην Σύνοδο αυτή και ζητώ την ουσιαστική και πλήρη συμμετοχή σας σ’ αυτήν.
Κυρίες και κύριοι πρέσβεις,
Ο κύριος, ο κεντρικός, στόχος της πολιτικής του υπουργείου μας είναι απλός και ξεκάθαρος:
η προάσπιση και μεγιστοποίηση των εθνικών συμφερόντων και του διεθνούς κύρους της χώρας.
Στην άσκηση της πολιτικής μας και θέλω να είμαι απόλυτα σαφής σε αυτό – θα αξιολογούνται εφ΄ εξής τρεις βασικές παράμετροι:
Πρώτον, η ύπαρξη σαφών και προσμετρήσιμων στόχωνανά υπηρεσιακή μονάδα.
Δεύτερον, η βέλτιστη και με φαντασία χρήση των υπαρχόντων, σε κάθε μονάδα, μέσων, του ανθρώπινου δυναμικού, των τεχνικών δυνατοτήτων και της επικοινωνίας.
Τρίτον, η ύπαρξη αποτελεσμάτων. Αποτελεσμάτων αξιολογήσιμων από την υπηρεσιακή πυραμίδα και βεβαίως από την πολιτική ηγεσία.
Η πολιτική ηγεσία δίνει τις κατευθύνσεις της πολιτικής. Υποδεικνύει, ενίοτε, και τρόπους δράσης. Είναι αδύνατον όμως να προβλέψει όλους τους τρόπους και τα μέσα τους οποίους η κάθε πρεσβεία, ή άλλη μονάδα, μπορεί να χρησιμοποιήσει κατά την επιτόπου δραστηριοποίησή της.
Γι΄ αυτό ζητώ από όλους σας να αντιληφθείτε τον ρόλο σας όσο πιο δημιουργικά γίνεται Να αναζητήσετε τομείς δράσης και επιρροής στις επιμέρους κοινωνίες, χρησιμοποιώντας την πείρα, την κρίση ακόμη τολμώ να πω και την φαντασία σας.
Να χρησιμοποιήσετε όλα τα στη διάθεσή σας μέσα, με τρόπο όσο το δυνατόν πιο δημιουργικά.
Να προσδώσετε στην ελληνική διπλωματική υπηρεσία ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα, αυξημένη παρουσία και επιρροή σε κάθε χώρα διαπίστευσης.
Κυρίες και κύριοι πρέσβεις,
Θα αναφερθώ τώρα, όσο πιο σύντομα γίνεται, στις βασικές κατευθύνσεις της εξωτερικής μας πολιτικής.
Η Ελλάς, κατά την άσκηση της εξωτερικής της πολιτικής, προασπίζεται και ενισχύει τα εθνικά της συμφέροντα, προωθώντας παράλληλα την διεθνή ειρήνη, ασφάλεια, συνεργασία, και ανάπτυξη.
Προασπιζόμαστε επίσης, στο μέτρο των δυνατοτήτων μας, την δημοκρατία και συντελούμε, όπου και όσο μπορούμε, στην καταπολέμηση της κοινωνικής αδικίας και των ανισοτήτων.
Πέραν του «εθνικού» μας, ας τον πω έτσι, ρόλου, αντιλαμβανόμαστε την θέση της Ελλάδος στο διεθνές περιβάλλον, ως μια υψηλού κύρους δύναμη- ως μια περιφερειακή δύναμη με ισχύ και επιρροή.
Και το λέω αυτό διότι ενώ η Ελλάς έχει σχετικά μικρό πληθυσμό, είναι ο κύριος παράγων σταθερότητος σε ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή της. Ανήκει οικονομικά στις αναπτυγμένες χώρες του πλανήτη. Βρίσκεται στον πυρήνα των ισχυρότερων διεθνών συμμαχιών. Διαθέτει τη μεγαλύτερη εμπορική ναυτιλία στον κόσμο, εκατομμύρια Ελλήνων, διασπαρμένων ανά την υφήλιο και, τέλος, ένα όνομα που χαίρει εκτίμησης σε όλες τις ηπείρους.
Πέραν των βασικών αυτών αρχών υφίσταται και μία εν στενή εννοία πολιτική αρχή στην άσκηση της πολιτικής μας: η αρχή της αμοιβαιότητας.
Η πολιτική της αμοιβαιότητας στηρίζεται στην προώθηση των αμοιβαίων συμφερόντων της Ελλάδος με τους διεθνείς συνομιλητές της, στην άσκηση της «ανοιχτής» διπλωματίας, στην ενίσχυση των πολιτικών που παράγουν μέρισμα ανάπτυξης και ειρήνης για όλους, όπως π.χ. το πράττουμε, ιδιαιτέρως, για την ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Κυρίες και κύριοι πρέσβεις,
Για τον ενισχυμένο ρόλο που παίζει, και μπορεί με ακόμη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα να παίξει η Ελλάς, βασική επιλογή υπήρξε – και φυσικά παραμένει – η ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η πολιτική μας σήμερα έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να είναι σαφής σε όλους: η Ελλάς έχει επιλέξει να ανήκει στον κεντρικό πυρήνα της Ένωσης. Εργάζεται για την προώθηση της πολιτικής ενοποίησης και επιδιώκει τη διεύρυνση μέσω της εμβάθυνσης των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Έχουμε επανειλημμένως τονίσει ότι η Ένωση πρέπει να προχωρήσει. Ότι ο «χρόνος περισυλλογής» που πρόσφατα αποφασίσαμε δεν πρέπει να παραταθεί και μάλιστα, ει δυνατόν, να μην εξαντληθεί καν ο ορισθείς χρόνος. Ότι, παράλληλα, θεωρούμε ότι θα πρέπει όλες τις χώρες της Ένωσης να αποφανθούν για το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, ανεξάρτητα αν αυτό έχει απορριφθεί από τη Γαλλία και την Ολλανδία.
Η θέση μας για την μελλοντική θεσμική αναμόρφωση που πρέπει να έχει ως στόχο και την πολιτική ενοποίηση είναι ξεκάθαρη και έχει δύο συνιστώσες:
Πρώτον, τη μέγιστη δυνατή λειτουργικότητα των θεσμών της Ένωσης και, κατά συνέπεια, την αποτελεσματικότητά της, τόσο εσωτερικά όσο και έναντι της διεθνούς κοινότητας.
Δεύτερον, την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη φιλικότητα και εγγύτητα των θεσμών προς τον Ευρωπαίο πολίτη. Την αντιμετώπιση, δηλαδή, του αποκαλούμενου δημοκρατικού ελλείμματος.
Και θέλω να τελειώσω τη σύντομη αυτή αναφορά στις σχέσεις μας με την Ευρωπαϊκή Ένωση με την εξής καθαρώς πολιτική διευκρίνιση:
Θα αγωνισθούμε, σε όλα τα επίπεδα, για την θεσμική και λειτουργική συνοχή της Ένωσης στο πλαίσιο της θεσμικής αναθεώρησης. Είναι σαφές ότι επιδιώκουμε ολόκληρη η Ευρωπαϊκή Ένωση να κινηθεί με τους ίδιους ταχείς ρυθμούς. Έχουμε όμως συνείδηση των δυσκολιών. Δεν είμαστε ουτοπιστές.
Η πολιτική βούληση της Ελλάδας, της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτικών δυνάμεων και της ελληνικής κοινωνίας είναι η Ελλάς, σε κάθε περίπτωση να είναι στο σκληρό πυρήνα της ευρωπαϊκής ενοποίησης, να ανήκει στις δυνάμεις εκείνες που ως ατμομηχανή θα προωθούν την πολιτική ενοποίηση, θα υλοποιούν το πολιτικό και οικονομικό όραμα της ενωμένης Ευρώπης.
Κυρίες και Κύριοι Πρέσβεις,
Τη σχέση μας με το ΝΑΤΟ είναι ιδιαίτερα σημαντική και την προσεγγίζουμε εξίσου δυναμικά. Θεωρούμε το ΝΑΤΟ, παράλληλα με τους μηχανισμούς της ΕΠΑΑ, του ΟΑΣΕ, και πρωτίστως τα Ηνωμένα Έθνη, ως έναν από τους βασικούς παράγοντες της Ευρωπαϊκής και διεθνούς ασφαλείας. Επιπλέον, το ΝΑΤΟ είναι ένα σημαντικό όχημα προαγωγής του ευρω-ατλαντικού διαλόγου. Με την παρουσία μας προσπαθούμε να διασφαλίσουμε μια ισορροπία δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχή μας, ενώ από ακραιφνώς αμυντικής σκοπιάς, η ενεργός συμμετοχή μας στη Συμμαχία συμβάλλει στην ανάπτυξη της δια-λειτουργικότητας και στη μεγιστοποίηση της αποτρεπτικής ικανότητας των ενόπλων μας δυνάμεων.
Συμμετέχουμε ενεργώς στις διεργασίες μετασχηματισμού του ΝΑΤΟ, οι οποίες αναμένεται να κορυφωθούν στη Σύνοδο Κορυφής στη Ρίγα, τον προσεχή Νοέμβριο. Η ελληνική συνεισφορά στις ειρηνευτικές του αποστολές είναι σημαντική και αναγνωρισμένη.
Υποστηρίζουμε την πολιτική ανοικτών θυρών, το δικαίωμα δηλαδή κάθε κυρίαρχου κράτους που πληρεί τις αρχές καλής γειτονίας, τις γεωγραφικές και λοιπές προϋποθέσεις, να ενταχθεί σ΄ αυτό. Υποστηρίζουμε επίσης το Partnership for Peace και το σχήμα συνεργασίας του Μεσογειακού Διαλόγου, που λειτουργούν στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.
Ευνοούμε την ενδυνάμωση της συνεργασίας της Συμμαχίας με τη Ρωσία. Τέλος, προσβλέπουμε στην προσεχή προσχώρηση στο ΝΑΤΟ ή την ένταξη στο Partnership for Peace, του συνόλου των χωρών της Δυτικής Βαλκανικής, εφ΄ όσον πληρούν τα αναγκαία κριτήρια, ως βήμα προσέγγισης στις ευρω-ατλαντικές δομές, προς όφελος
της περιφερειακής συνεργασίας και σταθερότητας.
Άξονας της πολιτικής μας είναι οι δράσεις του ΝΑΤΟ να είναι συμβατές με τη διεθνή νομιμότητα και τις πρόνοιες του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Να μην υπονομεύουν την αυτονομία της ΕΠΑΑ και να συμβάλουν στην προαγωγή της σταθερότητας στον ευρω-ατλαντικό χώρο, ή και πέρα απ΄ αυτόν, σε συμπληρωματική συνεργασία με τους άλλους διεθνείς οργανισμούς.
Κυρίες και κύριοι πρέσβεις,
Μιλώντας για τους λοιπούς Οργανισμούς θα ήθελα να σταθώ στον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών. Αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι τα τελευταία χρόνια έχει αμφισβητηθεί το κύρος και η αποστολή του Οργανισμού. Η διαχρονική λειτουργία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, η νομική και πολιτική παράδοση που έχει συγκροτήσει για την ειρηνική επίλυση των διαφορών και τη διεθνή συνεργασία αποτελούν όμως πολύτιμο κεφάλαιο για την ασφάλεια και την ειρήνη στον κόσμο. Ως τέτοιο πρέπει να το θωρακίσουμε, να τον προστατέψουμε.
Η Ελλάδα συμμετέχει στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Διαχειρισθήκαμε τη συμμετοχή μας
με αίσθημα ευθύνης και σύνεσης. Λειτουργήσαμε παραγωγικά, με κριτήριο την ενίσχυση της θέσης της χώρας, χωρίς να ολισθήσουμε στον εύκολο δρόμο των επικοινωνιακών μικρομεγαλισμών και εντυπωσιασμών για εσωτερική κατανάλωση. Έτσι καταδείξαμε τις δυνατότητές μας να διαχειριζόμαστε σοβαρά διεθνή θέματα και προσέδωσε στην Ελλάδα κύρος και προβολή. Κρίσιμος θα είναι ο μήνας Σεπτέμβριος, κατά τον οποίο θα ασκούμε την Προεδρία του όταν, όπως αναμένουμε, πολλά μείζονα διεθνή προβλήματα θα απαιτούν τη λήψη αποφάσεων. Θέλω να πιστεύω ότι θα ανταπεξέλθουμε και πάλι με επιτυχία.
Στον τομέα της μεταρρύθμισης των Ηνωμένων Εθνών έχει επιτευχθεί ήδη κάποια πρόοδος με την ίδρυση του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της Επιτροπής Οικοδόμησης Ειρήνης. Απομένει όμως ακόμα η μεταρρύθμιση του Συμβουλίου Ασφαλείας, της Γραμματείας του ECOSOC και άλλων σημαντικών εξειδικευμένων Οργανισμών. Για όλα αυτά έχουμε ήδη ετοιμάσει θέσεις και προτάσεις που θα καταδείξουν, για άλλη μία φορά, ότι είμαστε ένα δραστήριο και αποτελεσματικό μέλος του ΟΗΕ.
Στον ΟΑΣΕ έχουμε υποβάλει επισήμως την υποψηφιότητά μας για την Προεδρία του έτους 2010, μαζί με τη Λιθουανία, και είμαστε έτοιμοι, εάν αυτό μας ζητηθεί, να αναλάβουμε την Προεδρία ένα έτος νωρίτερα. Η χώρα μας έχει ήδη αποδειχθεί μία από τις πιο δραστήριες μεταξύ των 56 χωρών-μελών και στις τρεις διαστάσεις του Οργανισμού, την πολιτικο-στρατιωτική, την οικονομική-περιβαλλοντική και εκείνη των δημοκρατικών θεσμών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Τέλος, όσον αφορά στο Συμβούλιο της Ευρώπης, επισκέφθηκα την έδρα του Οργανισμού κατά την τελευταία Σύνοδο Υπουργών τον Μάιο, η οποία συνέπεσε με την ανάληψη της Προεδρίας από τη Ρωσία. Απευθυνόμενη στη Σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών των 46 κρατών-μελών, υπογράμμισα τη σημασία που αποδίδει η Ελλάς στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας και την έμφαση που δίνουμε στην ανάγκη προάσπισης των θεσμικών οργάνων του Συμβουλίου της Ευρώπης και ειδικότερα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Έθιξα ακόμη το θέμα των σχέσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εν΄ όψει του υπό επεξεργασία «Μνημονίου Συνεργασίας» μεταξύ των δύο Οργανισμών.
Κυρίες και κύριοι πρέσβεις,
Η πολιτική μας στους τομείς αμέσου εθνικού ενδιαφέροντος, Βαλκάνια, Τουρκία, Κύπρο, σας είναι γενικώς γνωστή.
Στα Βαλκάνια διαδραματίζουμε πρωταγωνιστικό ρόλο, τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά. Η πρόσφατη διακήρυξη – ατζέντα – της Θεσσαλονίκης αποτελεί την επιτομή της «φιλοσοφίας» μας και της πολιτικής μας αντιλήψεως για το μέλλον της περιοχής. Επιδιώκουμε την ένταξη όλων ανεξαιρέτως των βαλκανικών χωρών στους ευρω-ατλαντικούς θεσμούς, υπό τους γενικά ισχύοντες όρους και προϋποθέσεις. Διευρύνουμε συνεχώς την οικονομική μας συνεργασία, καθώς και κάθε άλλη μορφή συνεργασίας, και εδραιώνουμε την ελληνική οικονομική παρουσία στην περιοχή.
Ειδικώς ως προς τη Βοσνία, υπενθυμίζω ότι η Ελλάς δραστηριοποιήθηκε ενεργώς στις διεθνείς προσπάθειες και συνεισέφερε στην επιτευχθείσα λύση και βιωσιμότητα του πολυεθνικού της κρατικού σχήματος. Ως προς τη Σερβία, υπογραμμίζουμε σε όλους τους τόνους την πολιτική και οικονομική σημασία της χώρας αυτής για το μέλλον της περιοχής. Σε ό,τι αφορά το ακανθώδες πρόβλημα του Κοσόβου, η Ελλάδα, η οποία έχει ιδιαίτερη γνώση, αλλά και σημαντικά συμφέροντα στην περιοχή, παρακολουθεί την πορεία των συνομιλιών . Παράλληλα, από πλευράς μας καταβάλουμε συνεχείς προσπάθειες για την προώθηση μιας ισορροπημένης λύσης, που να εξασφαλίζει μακροπρόθεσμα την ειρήνη και την σταθερότητα στην περιοχή. Με το Μαυροβούνιο ανοίγουμε νέο κεφάλαιο στις διμερείς μας σχέσεις μετά την ανεξαρτησία του. Οι σχέσεις μας με την Αλβανία εξελίσσονται ομαλά και ελπίζουμε ότι η μειονότητα θα καταστεί οριστικώς γέφυρα φιλίας και όχι σημείο τριβών και αντιπαραθέσεων.
Τέλος, με τη Π.Γ.Δ.Μ., παρά την εντυπωσιακή οικονομική παρουσία μας και τις ομαλές κατά τα άλλα σχέσεις, το ζήτημα του ονόματος παραμένει σοβαρή τροχοπέδη. Ελπίζουμε ότι η νέα κυβέρνηση θα καταθέσει επιτέλους ρεαλιστικές προτάσεις ώστε να καταστεί δυνατή η επίλυση του προβλήματος του ονόματος, κάτι που είναι άλλωστε προς το συμφέρον του γειτονικού κράτους, που ευελπιστεί σε μελλοντική του προσχώρηση στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
Κυρίες και κύριοι πρέσβεις,
Έναντι της Τουρκίας η πολιτική μας είναι πολύ-επίπεδη και συνεκτική. Προτεραιότητά μας είναι να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες που μας δίνει ο ευρωπαϊκός μηχανισμός προσαρμογής της Τουρκίας. Ταυτόχρονα όμως προωθούμε τα θέματά μας και σε άλλα πεδία, διαμορφώνοντας και αξιοποιώντας κάθε ευκαιρία γι’ αυτό. Πιστεύω ότι ειδικά στις σχέσεις μας με την Τουρκία μπορεί να εφαρμοσθεί η αρχή της αμοιβαιότητας, αμοιβαιότητα στις μεταξύ μας σχέσεις σημαίνει είτε αναζήτηση πεδίων συνεργασίας στα οποία υπάρχει αμοιβαίο όφελος και για τις δύο χώρες, πεδία δηλαδή συνεργασίας win-win, είτε διάθεση της Τουρκίας να αποδεχθεί στις μεταξύ μας σχέσεις, τους κανόνες του διεθνούς δικαίου και του κοινοτικού κεκτημένου, που ως αμοιβαία πλέον αποδεκτοί θα μας επιτρέψουν να επιλύσουμε τα προβλήματά μας. Αμοιβαιότητα τέλος και στις σχέσεις της Τουρκίας με την Ε.Ε. υπό την έννοια της ανταπόκρισης της Τουρκίας, όπως έχουν ανταποκριθεί κατά καιρούς και όλα τα άλλα μέλη της Ένωσης, στις προϋποθέσεις ένταξης και συμμετοχής στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
Η πολιτική μας έναντι της Τουρκίας κινείται σε τρεις άξονες:
Πρώτον, η στρατηγική μας για αξιοποίηση της ευρω-τουρκικής πορείας. Στηρίζουμε την ευρωπαϊκή προοπτική της γείτονος, αλλά χωρίς εκπτώσεις από τις ισχύουσες για όλες τις υποψήφιες χώρες αρχές και προϋποθέσεις. Σε αυτή την επιλογή μας και θέλω να είμαι σαφής εδώ – δεν υπάρχουν λευκές επιταγές. Το προσεχές φθινόπωρο, όπως ξέρετε, είναι μια περίοδος ιδιαίτερα κρίσιμη κατά την οποία η Τουρκία θα αξιολογηθεί από την Ένωση για τη μέχρι τώρα πορεία της στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει έναντι της ΕΕ. Σημαντική υποχρέωση της γείτονος είναι, όπως γνωρίζετε, η πλήρης εφαρμογή του πρωτοκόλλου της Άγκυρας. Ελπίζω, ότι έστω και την τελευταία στιγμή, η Τουρκία θα προβεί στις δέουσες ενέργειες που θα επιτρέψουν στην Ένωση να συνεχίσει εποικοδομητικά στο δρόμο των διαπραγματεύσεων με την Τουρκία. Παράλληλα, είμαστε σε επαφή τόσο με την Κυπριακή Κυβέρνηση, όσο και με την Προεδρία, αλλά και τους Εταίρους μας και βέβαια την Επιτροπή για την αντιμετώπιση με τον καλύτερο δυνατό τρόπο των περαιτέρω εξελίξεων.
Δεύτερον, τη συνολική ανάπτυξη των μεταξύ μας οικονομικών, ενεργειακών, κοινωνικών και πολιτιστικών σχέσεων, καθώς και των μεταφορών. Την πολιτική αυτή κακώς την χαρακτηρίζουν μερικοί «χαμηλή». Κάθε άλλο παρά «χαμηλή» είναι, τα δε δύο τελευταία χρόνια, ιδίως στα ενεργειακά δίκτυα και στην αύξηση των εξαγωγών και εξαγορών έχουμε εντυπωσιακή πρόοδο.
Τρίτον, τη δημιουργία συνθηκών ηρεμίας και αποφυγής προκλήσεων και κυρίως την προετοιμασία για την επίλυση των μεταξύ μας προβλημάτων.
Είναι φυσικό ότι, όπως η Τουρκία κοιτάζει το συμφέρον της, το ίδιο κάνει και η Ελλάδα. Και για την Ελλάδα συμφέρον είναι το δίκαιο: σεβασμός των συνόρων και όλων των κυριαρχικών δικαιωμάτων μας. Σεβασμός του Πατριαρχείου και πλήρης ελευθερία να ασκεί τα καθήκοντά του. Σεβασμός της ελληνορθόδοξης μειονότητάς και των εμπραγμάτων δικαιωμάτων της. Αποφυγή προκλήσεων και κατάργηση του casus belli. Εποικοδομητική συμβολή στην οριστική και βιώσιμη επίλυση του Κυπριακού προβλήματος. Αλλά στην πολιτική, κυρίες και κύριοι πρέσβεις, το ευκταίον δεν είναι πάντοτε και το μόνο δυνατόν. Γι΄ αυτό και η Ελλάς, ενώ διατηρεί την αισιοδοξία της και συμβάλλει εποικοδομητικά στην ευρω-τουρκική προσέγγιση, δεν είναι δυνατόν να μην διαθέτει μία εναλλακτική θέση – μια fall back position- για την απευκταία εκδοχή της αδυναμίας προόδου της τουρκικής υποψηφιότητας για λόγους ανεξάρτητους της δικής μας διαθέσεως και πολιτικής. Τόσο στο επίπεδο των ευρω-τουρκικών σχέσεων, όσο και στις διμερείς μας σχέσεις.
Για τους λόγους αυτούς αναπτύσσουμε με κάθε τρόπο την οικονομική συνεργασία μας. Δημιουργούμε νέα, κοινά και σημαντικά, ενεργειακά δίκτυα. Επιδιώκουμε λύσεις σε όλα μας τα προβλήματα. Και προπαντός ουδέποτε εφησυχάζουμε. Ουδέποτε σταματάμε να επεξεργαζόμαστε λύσεις για κάθε πιθανή εξέλιξη. Και θέλω αυτό να είναι σαφές προς όλους.
Τέλος, όσον αφορά στο Κυπριακό, παραμένουμε προσηλωμένοι στην εξεύρεση συνολικής, δίκαιης και βιώσιμης λύσης, πάνω στη βάση της διζωνικής, δικοινοτικής Ομοσπονδίας. Έχουμε επανειλημμένως τονίσει ότι η λύση πρέπει να βασίζεται στις σχετικές αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών, στο έργο το οποίο επετέλεσε μέχρι σήμερα ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, αλλά και στην νέα πραγματικότητα της ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η πρόσφατη συμφωνία, στη Λευκωσία, μεταξύ του Προέδρου Παπαδόπουλου και του κυρίου Ταλάτ, υπό την αιγίδα του αναπληρωτή γενικού γραμματέα του ΟΗΕ κ. Gambari, συνιστά μια θετική και ενθαρρυντική εξέλιξη, προς την κατεύθυνση της εφαρμογής των συμφωνηθέντων στο Παρίσι, μεταξύ του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας και του κ. Αννάν.
Επιθυμούμε οι επιτροπές να παράξουν συγκεκριμένα αποτελέσματα, τόσο σε θέματα καθημερινότητας, όσο και βεβαίως σε θέματα ουσίας. Ως προς τον Κανονισμό του λεγόμενου «απευθείας εμπορίου», πιστεύουμε ότι η κυπριακή πρόταση περί Αμμοχώστου – Βαρωσίων αποτελεί την καλύτερη δυνατή λύση. Μια τέτοια λύση θα οδηγούσε σε σημαντική βελτίωση του κλίματος στο νησί, αλλά ταυτόχρονα θα έφερνε πιο κοντά και τις δύο κοινότητες.
Σε όλες μου τις συνομιλίες και επαφές μετά την κρίση του Λιβάνου υπογράμμισα στους συνομιλητές μου την σαφώς πλέον αποδεδειγμένη σημασία της Κύπρου ως εδάφους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Κύπρος αναδείχθηκε ως μία όαση γαλήνης, σταθερότητας και αποτελεσματικότητας στην κρισιμότατη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Τα τελευταία γεγονότα, προσθέτουν ένα ακόμα όπλο, στη φαρέτρα των επιχειρημάτων Ελλάδος και Κύπρου για ταχεία, οριστική και δίκαιη λύση του προβλήματος.
Κυρίες και κύριοι πρέσβεις,
Μιλώντας για τη Μέση Ανατολή και τον αραβικό κόσμο, οφείλω με θλίψη μου να επισημάνω ότι επί πολλά χρόνια οι σχέσεις μας με την περιοχή αυτή είχαν παραμεληθεί. Η κυβέρνησή μας, αμέσως μετά την ανάληψη της εξουσίας, έθεσε ξανά ως πρωταρχικό της στόχο την επαναδραστηριοποίησή μας, τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά, στον αραβικό κόσμο.
Σας είναι γνωστές οι επισκέψεις τόσο του Προέδρου της Δημοκρατίας όσο και του Πρωθυπουργού στις χώρες αυτές. Σας είναι επίσης γνωστό ότι καθ΄ όλες αυτές τις επισκέψεις εσυνοδεύοντο και από πλειάδα επιχειρηματιών. Αυτό που ίσως δεν είναι τόσο γνωστό είναι ότι ήδη οι ελληνικές εξαγωγές προς την περιοχή αυτή παρουσιάζουν κατακόρυφη αύξηση. Αυτό είναι από τα πλέον ορατά αποτελέσματα της πολιτικής μας.
Η παρούσα κρίση στο Λίβανο απετέλεσε μία δοκιμασία ετοιμότητας για την ελληνική διπλωματία. Μία δοκιμασία στην οποία ανταπεξήλθαμε επιτυχώς, τόσον εμείς όσο και η Κύπρος, και για την οποία κερδίσαμε τη διεθνή αναγνώριση. Η Ελλάς υπήρξε μεταξύ των ελαχίστων χωρών που ζήτησαν ταχύτατα την άμεση κατάπαυση του πυρός και που διευκόλυναν αμέσως την αναχώρηση χιλιάδων Ελλήνων και αλλοδαπών από την φλεγόμενη περιοχή. Ανταποκριθήκαμε με επιτυχία στα αιτήματα 33 χωρών, καθώς και του ΟΗΕ. Υπήρξαμε δε οι πρώτοι που αποστείλαμε σημαντική ανθρωπιστική βοήθεια. Συμμετείχαμε στη Διάσκεψη της Ρώμης και πρέπει να πω ότι, αν και τα αποτελέσματα της Διάσκεψης δεν ήταν αυτά που επιθυμούσαμε, αυτό δεν πρόκειται να μας αποτρέψει από το να παραμείνουμε στην πρώτη γραμμή των χωρών που και θέλουν και μπορούν να συμβάλουν ενεργώς στην αντιμετώπιση της σημερινής τραγικής κατάστασης και στη δημιουργία μιας ειρηνικής Μέσης Ανατολής αύριο.
Κυρίες και κύριοι πρέσβεις,
Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών – και η κυβέρνηση γενικότερα – είναι αποφασισμένες να ανοίξουν γεωγραφικά, με τρόπο αποφασιστικό, τους ορίζοντες της ελληνικής διπλωματίας. Προωθούμε, συντονισμένα και πολύπλευρα, τις σχέσεις μας με την Κίνα, την Κορέα, την Ιαπωνία – και βεβαίως την Ρωσία. Ο πρωθυπουργός έχει ήδη επισκεφθεί όλες αυτές τις χώρες επικεφαλής και μεγάλης οικονομικής αποστολής. Ο πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας, αλλά και εγώ προσωπικώς, σχεδιάζουμε επίσης ένα μεγάλο άνοιγμα στις χώρες της Λατινικής Αμερικής. Ο κ. Πρόεδρος θα επισκεφθεί τρεις χώρες της περιοχής το 2007 και άλλες τρεις το 2008.
Στόχος μας είναι η σύσφιγξη των σχέσεων με τις παραδοσιακά φιλελληνικές αυτές χώρες αλλά και η διεύρυνση των δυνατοτήτων για βελτίωση των οικονομικών και πολιτιστικών μας σχέσεων με αυτές. Τέλος, το υπουργείο Εξωτερικών προτίθεται να επεξεργαστεί στο αμέσως προσεχές μέλλον μια ολοκληρωμένη πολιτική για τις σχέσεις μας με την υποσαχάριο Αφρική στην οποία καίριο ρόλο θα διαδραματίσει η αύξηση της ανθρωπιστικής μας βοήθειας και παρουσίας στην περιοχή αυτή στα αμέσως επόμενα χρόνια. Στο πλαίσιο αυτό θα ήθελα να ζητήσω την υποβολή ιδεών και προτάσεων από όλες τις εκεί πρεσβείες, ώστε να ληφθούν εγκαίρως υπ’ όψιν κατά την κατάρτιση του νέου σχεδιασμού μας για την περιοχή.
Κυρίες και κύριοι πρέσβεις,
Θα έχετε αντιληφθεί από όσα ήδη έχω αναφέρει ότι η κυβέρνηση αποδίδει μεγίστη σημασία στον τομέα της οικονομικής διπλωματίας, με όλες τις διαστάσεις που μπορεί να έχει ο όρος, περιλαμβανομένης της ενεργειακής διπλωματίας. Στα επόμενα χρόνια η οικονομική μας ανάπτυξη θα προέρχεται και θα εξαρτάται καθοριστικά από την εξωστρέφεια της οικονομίας μας. Η επιτυχία συνεπώς της οικονομικής μας πολιτικής
αποτελεί πλέον καίριο στόχο και του υπουργείου Εξωτερικών. Ο υφυπουργός κ. Στυλιανίδης και ο γραμματέας Διεθνούς Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης κ.Σκυλακάκης θα σας παρουσιάσουν με λεπτομέρειες τόσο τα επιτεύγματα όσο και τις περαιτέρω επιδιώξεις και τους στόχους μας στον τομέα αυτό. Εγώ θα ήθελα απλώς να υπογραμμίσω ότι εφεξής η επιτυχία των πρεσβειών και των λοιπών διπλωματικών μας αποστολών απανταχού του κόσμου στην προώθηση των στόχων της οικονομικής διπλωματίας θα αποτελεί κύριο και καθοριστικό κριτήριο της αξιολόγησης όλων. Και οικονομική διπλωματία δεν σημαίνει μόνον διευκόλυνση των Ελλήνων επιχειρηματιών να εξάγουν. Σημαίνει βαθειά γνώση του τοπικού οικονομικού περιβάλλοντος και συνεχής έρευνα πάνω σ΄ αυτό. Διαρκής αναζήτηση δυνατοτήτων, ταχεία εκμετάλλευση κάθε ευκαιρίας και εξίσου ταχεία ενημέρωση των Ελλήνων ενδιαφερομένων. Καταγραφή των εμποδίων της γραφειοκρατίας και άλλων ανασταλτικών παραγόντων και επί τόπου παρεμβάσεις για την υπερκέρασή τους. Κατάρτιση σχεδίων και χρονοδιαγραμμάτων με σαφείς και φιλόδοξους στόχους.
Αντίστοιχη ευελιξία και φαντασία, λόγω και του υψηλού μορφωτικού επιπέδου των διπλωματών μας, αναμένω και στον τομέα της πολιτιστικής πολιτικής. Γνωρίζετε καλώς ότι η Ελλάδα είναι, από πολιτιστικής ιδίως πλευράς, ένα παγκόσμια αναγνωρίσιμο όνομα, ένα brand name μεγάλης απήχησης. Εκμεταλλευθείτε το. Καταστήσατε τις πρεσβείες και τα προξενεία μας χώρους συνάντησης καλλιτεχνών και διανοουμένων στις χώρες διαπίστευσής σας. Καταγράψτε κάθε πρόταση που μπορεί να έχει ενδιαφέρον. Πολύ συχνά οι καλλίτερες προτάσεις δεν είναι εκείνες που έχουν και το μεγαλύτερο κόστος. Αλλά και το κόστος πολύ συχνά μπορεί να καλυφθεί από την ιδιωτική πρωτοβουλία, ή και από φορείς του κράτους διαπίστευσης, χωρίς να χρειαστεί να καταφύγουμε σε αιτήματα χρηματοδότησης από την Ελλάδα, ή αποκλειστικώς από την Ελλάδα.
Τέλος, αξιοποιήστε με κάθε δυνατό τρόπο την ομογένεια και την ορθόδοξη εκκλησία μας. Το πράττετε ήδη. Σας ζητώ να το κάνετε ακόμα περισσότερο. Οι ομογενείς μας προσβλέπουν σε εσάς ως εκπροσώπους της μητέρας πατρίδας για την οποία είναι έτοιμοι να προσφέρουν τα μέγιστα.
Θα προσθέσω και μία νέα διάσταση: Η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί χώρα υποδοχής μεταναστών. Από πολλά μέρη της γης εκατομμύρια ανθρώπων έρχονται στην πατρίδα μας αναζητώντας μια καλύτερη τύχη. Πέρα από τη διαχείριση των προξενικών ζητημάτων που προκύπτουν στις κοινωνίες αυτές δημιουργείται σταδιακά ένας ισχυρός δεσμός με την Ελλάδα. Δεσμός που έχει οικονομικές παραμέτρους, έχει όμως και πολιτιστικές και τουριστικές και συναισθηματικές.
Η εμπειρία δείχνει ότι ο κύκλος κλείνει και σταδιακά θα υπάρχουν στις χώρες αυτές οι παλλινοστούντες μετανάστες από την Ελλάδα. Οι χώρες αυτές είναι ένας καινούργιος στόχος, ένα καινούργιο δεδομένο το οποίο πρέπει να το αναπτύξουμε και να το αξιοποιήσουμε.
Κυρίες και κύριοι πρέσβεις,
Για να ανταποκριθεί στις νέες, διευρυμένες, ανάγκες της χώρας μας το υπουργείο Εξωτερικών αναδιοργανώνεται. Έχει ήδη υποβληθεί και μια ολοκληρωμένη πρόταση για το νέο Οργανισμό, την οποία συζητούμε.
Στο σχέδιο αυτό προβλέπεται η σύσταση νέων θεσμών, όπως το Κέντρο Εξυπηρέτησης και Πληροφόρησης Αποδήμων Ελλήνων, το Συμβούλιο Τεχνολογιών, Επικοινωνιών και Πληροφορικής και το Γραφείο Προώθησης Ελληνικών Υποψηφιοτήτων σε Διεθνείς Οργανισμούς και η αναδιοργάνωση άλλων όπως η Μονάδα Διαχείρισης Κρίσεων και η Υπηρεσία Διαχείρισης και Ανάπτυξης της Ιστοσελίδας του υπουργείου Εξωτερικών.
Κατά κύριο όμως λόγο, περιλαμβάνονται ρυθμίσεις που αποβλέπουν στη βελτίωση και αναβάθμιση των ήδη υφισταμένων υπηρεσιακών μονάδων, μηχανισμών και κανόνων λειτουργίας της Κεντρικής και της Εξωτερικής Υπηρεσίας και στην καλύτερη ενσωμάτωση και αξιοποίηση των γραφείων οικονομικών και εμπορικών υποθέσεων από τις διπλωματικές μας αρχές. Η βελτίωση των όρων πρόσληψης, προαγωγής, μετάθεσης, απόσπασης και αποχώρησης του προσωπικού από την υπηρεσία. Σημαντικές, επίσης, είναι οι ρυθμίσεις που στοχεύουν στην αποσυμφόρηση της επετηρίδας των διπλωματικών υπαλλήλων.
Με το νέο νομοσχέδιο ικανοποιούνται, τέλος, σε σημαντικό βαθμό, αιτήματα που υποβλήθηκαν από τους διάφορους άλλους κλάδους υπαλλήλων του υπουργείου μας.
Καίριας σημασίας για την αποτελεσματικότερη οργάνωση του έργου μας στο υπουργείο Εξωτερικών έχει και η είσοδός του στην ψηφιακή εποχή. Ήδη για τον σκοπό αυτό υλοποιούνται σειρά έργων σε τομείς όπως το Visa Information System, η επέκταση και αναβάθμιση των δικτύων του Υπουργείου, το ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα, η διασύνδεση και επικοινωνία με τις διπλωματικές μας αρχές, που ξεπερνούν σε ύψος τα 22 εκ. Ευρώ. Θα συνεχίσουμε την προσπάθεια διεκδικώντας και πόρους για τον εκσυγχρονισμό του Υπουργείου στο πλαίσιο του τέταρτου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. Άμεσος στόχος μας η δημιουργία ενός περιβάλλοντος εργασίας όπου η δουλειά μας θα υλοποιείται -όπως συμβαίνει στα υπουργεία Εξωτερικών άλλων ανεπτυγμένων χωρών- χωρίς να διακινούμε και να αρχειοθετούμε τόνους χαρτί. Το υπουργείο μας έχει το καλύτερο ανθρώπινο δυναμικό στη δημόσια διοίκηση.
Πρέπει να είμαστε οι πρώτοι που θα υιοθετήσουμε μέσα στους επόμενους 18 μήνες το paperless office, στο οποίο τα αρχεία μας θα ψηφιοποιηθούν και θα τηρούνται όλα ηλεκτρονικά, απελευθερώνοντας υπαλλήλους και χώρους και πολλαπλασιάζοντας την αποτελεσματικότητα και παραγωγικότητά μας.
Κυρίες και κύριοι πρέσβεις,
Θα με ρωτήσετε: ποιοι είναι οι συνεργάτες μου; Σ΄ αυτό το δύσκολο έργο, και χωρίς να υποτιμώ την πολύτιμη συνεισφορά όλων των κλάδων του Υπουργείου μας, εσείς να είστε οι κύριοι συνεργάτες μου. Οι σύμβουλοι μου, οι συμμαχητές μου. Δίνουμε μαζί ένα δύσκολο πολιτικό αγώνα.
Περιμένω πολλά από εσάς.
Η δική σας συμμετοχή, οι δικές σας απόψεις, η δική σας δουλειά με στηρίζουν πάνω από ο,τιδήποτε άλλο. Αποτελείτε ένα από τα καλύτερα τμήματα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης. Είστε κάτοχοι παιδείας και ευρείας διεθνούς εμπειρίας. Βασίζομαι σ΄ εσάς.
Σας ζητώ τούτο μόνον: μην υποκύψετε ποτέ στον πειρασμό να θεωρήσετε εαυτόν ως απλούς, ανώτερους έστω, δημοσίους υπαλλήλους. Είστε εκπρόσωποι της Ελλάδος. Είστε τo πρόσωπo της Ελλάδος. Και η Ελλάδα του σήμερα είναι μια χώρα δραστήρια,
δημιουργική και με ολοένα αυξανόμενη επιρροή στον περίγυρό της. Αυτής της καλύτερης Ελλάδας, που θέλουμε να επικρατήσει σε όλους τελικά τους τομείς, θέλω να είστε εκπρόσωποι.
Να επιδείξετε με κάθε ευκαιρία τη δημιουργικότητά σας.
Το υπουργείο με τη σειρά του θα σας στηρίξει ολόπλευρα, όσο και όπως μπορεί.
Θα αξιολογήσει όμως και αυστηρά το έργο σας, με κριτήρια ορθολογικά και αξιοκρατικά.
Όπως όλοι, θα κριθούμε από το αποτέλεσμα.
Σας ευχαριστώ.”