Ολοκληρώθηκαν πριν από λίγο οι εργασίες της Άτυπης Συνόδου των Υπουργών Εξωτερικών της Ατλαντικής Συμμαχίας.
Η Σύνοδος αυτή είχε ως σκοπό την προετοιμασία της Συνόδου Κορυφής, που θα γίνει στο Βουκουρέστι, στις 2 και 3 του επόμενου μηνός Απριλίου.
Οι συζητήσεις μας επικεντρώθηκαν σε δύο βασικές θεματικές:
Η πρώτη αφορούσε στα της διεύρυνσης και στις εξελίξεις στα Δυτικά Βαλκάνια. Στο πλαίσιο αυτής της θεματικής έγιναν, επίσης, αναφορές στις σχέσεις του ΝΑΤΟ με την Ρωσία, καθώς και με την Ουκρανία και την Γεωργία.
Η δεύτερη θεματική ήταν αφιερωμένη στην εκτίμηση της πορείας των δύο επιχειρήσεων της Συμμαχίας στο Αφγανιστάν (ISAF) και στο Κόσοβο (KFOR). Και στις δύο αυτές επιχειρήσεις, που γίνονται κατ΄εφαρμογήν αποφάσεων του ΟΗΕ, υπάρχει σημαντική ελληνική συμβολή και συμμετοχή. Κάτι που υπογράμμισα στους συναδέλφους των συμμαχικών χωρών.
Η συμβολή αυτή έρχεται να συμπληρώσει την επί 55 χρόνια πολύμορφη και πολυσήμαντη ελληνική συμμετοχή στις συμμαχικές προσπάθειες.
Στη βάση αυτή, αλλά και κυρίως στο πλαίσιο της στρατηγικής μας επιλογής να στηρίζουμε ανυπόκριτα την Ευρωπαϊκή και Ευρω-ατλαντική προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων, υπογραμμίσαμε την γενική υποστήριξή μας στην πολιτική «ανοικτών θυρών» που ακολουθεί το ΝΑΤΟ.
Όμως, πολιτική «ανοικτών θυρών»δεν σημαίνει πολιτική παράκαμψης αρχών.
Μία συμμαχία πρέπει να είναι κατ΄εξοχήν οργανισμός ελεύθερων, ειρηνικών και δημοκρατικών χωρών με ισχυρούς δεσμούς αλληλεγγύης και ενότητας.
Δεν είναι απλώς και μόνον μία διεθνής ή διακυβερνητική συνάντηση ή ομάδα κρατών που συγκροτήθηκε για την εξυπηρέτηση κάποιου περιστασιακού σκοπού.
Θέλω να αναφερθώ σε δύο αρχές, που βρίσκονται στον πυρήνα της λογικής και της λειτουργίας κάθε Συμμαχίας, κάθε συμμαχικής σχέσης αλληλεγγύης.
Αρχή πρώτη: Έμπρακτη πολιτική σχέσεων καλής γειτονίας. Πρέπει να εφαρμόζεται ιδίως μεταξύ τρίτων χωρών που αιτούνται την είσοδό τους και κρατών που είναι ήδη – και μάλιστα επί πολλές δεκαετίες – μέλη της Συμμαχίας.
Αρχή δεύτερη: Ομοφωνία στη λήψη των αποφάσεων που δεσμεύουν το σύνολο των Συμμάχων.
Ειδικότερα, το άρθρο 10 της ιδρυτικής συνθήκης της Συμμαχίας καθορίζει ότι τα κράτη-μέλη μπορούν με ομόφωνη συμφωνία να προσκαλέσουν οποιοδήποτε άλλο ευρωπαϊκό κράτος να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
Στο πλαίσιο αυτό και κατ΄εφαρμογήν της συμφωνίας ότι η πρόσκληση για ένταξη απευθύνεται σε κάθε υποψήφιο κράτος χωριστά, η Ελλάδα υποστήριξε την πρόσκληση προς την Κροατία και την Αλβανία, η οποία όμως θα πρέπει να κάνει και άλλα σημαντικά βήματα προόδου στον τομέα της προστασίας των ανθρωπίνων και μειονοτικών δικαιωμάτων.
Όσον αφορά την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, τόνισα στους συμμάχους μας ότι δυστυχώς, η πολιτική που ακολούθησε η κυβέρνηση της γειτονικής μας χώρας, στις σχέσεις της με την Ελλάδα, αφενός με αδιαλλαξία αφετέρου με ενέργειες εθνικιστικής και αλυτρωτικής λογικής άρρηκτα συνυφασμένης με το ζήτημα της ονομασίας, δεν μας επέτρεψε να κρατήσουμε θετική στάση, όπως κάναμε για την Κροατία και την Αλβανία.
Η έως χθες επίμονη αδιαλλαξία στο πλαίσιο της επί 15 χρόνια συνεχιζόμενης διαπραγμάτευσης υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, που μάλιστα συνδυάζεται με ενέργειες, αποφάσεις και, πολλές φορές, προσβλητικές δηλώσεις ακόμα και με αναφορές στην εσωτερική ελληνική πολιτική δεν μας άφησε άλλη επιλογή.
Έτσι, όπως τόνισα στο Συμβούλιο Υπουργών, η Ελλάδα δεν συναίνεσε στην πρόσκληση.
Δεν είμαστε ευτυχείς γι αυτό.
Σε κανέναν δεν αρέσουν τα “βέτο”.
Ειλικρινά ελπίζω, ότι υπάρχει ακόμα χρόνος να επιτευχθεί, πριν από την Σύνοδο Κορυφής του Βουκουρεστίου, μία αμοιβαία αποδεκτή, πρακτική και άμεσα εφαρμόσιμη λύση στο πλαίσιο των προσπαθειών του προσωπικού απεσταλμένου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, κ. Nimetz, τις οποίες στηρίζουμε και θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε.
Η Ελλάδα θα συνεχίσει να εργάζεται με εποικοδομητικό πνεύμα και διάθεση στο πλαίσιο της διακηρυγμένης πολιτικής της για την ευόδωση της εξελισσόμενης διαπραγματευτικής διαδικασίας και την εξεύρεση αμοιβαία αποδεκτής λύσης.
Όσο όμως δεν υπάρχει μία τέτοια λύση, θα παραμένει ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο στην ευρωπαϊκή και ευρωατλαντική φιλοδοξία της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας.
Καλώ την κυβέρνηση της γειτονικής μας χώρας να κάνει το βήμα που με ευθύνη, πολιτικό θάρρος αλλά και πολιτικό ρίσκο έχει ήδη κάνει η ελληνική κυβέρνηση. Για να προσεγγίσει και εκείνη στο σημείο της αμοιβαίας αποδοχής.
Θα είναι από μέρους της μία κίνηση υπευθυνότητας, σοβαρότητας και αποφασιστικότητας.
Μια κίνηση που θα κερδίσει το μέλλον, ένα μέλλον ευρωπαϊκό, ένα μέλλον σταθερότητας, ειρήνης και οικονομικής ανάπτυξης για τον βόρειο γείτονά μας.
Η Ελλάδα, όπως έκανε και όλα τα προηγούμενα χρόνια, θα παράσχει την ουσιαστική υποστήριξη και βοήθειά της.
Γιατί θέλουμε σταθερή και ευημερούσα την γειτονική μας χώρα και τον φίλο λαό της.
Το μέλλον όμως δεν κερδίζεται με λογικές και πολιτικές παρελθόντος.
Κερδίζεται με υπεύθυνες πολιτικές αποφάσεις που λαμβάνονται με μετριοπάθεια, σύνεση και συναίνεση.
Αυτές άλλωστε είναι αρχές, στις οποίες βασίζεται και το ΝΑΤΟ και η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Στη συνέχεια η Υπουργός Εξωτερικών απάντησε σε ερωτήσεις δημοσιογράφων:
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ : Σε πιο βαθμό βρήκατε ανταπόκριση από τους εταίρους μας και τελικά χρειάστηκε να καταστήσετε σαφές ότι η Ελλάδα χρησιμοποιεί το δικαίωμα της αρνησικυρίας;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Η Ελλάδα κατέθεσε τις απόψεις της, οι οποίες σας διαβεβαιώ έγιναν απολύτως κατανοητές από όλους τους φίλους και συμμάχους, οι οποίοι ήταν γύρω από το συγκεκριμένο τραπέζι. Η Ελλάδα έχει, επαναλαμβάνω, τη βούληση να βρει λύση αμοιβαία αποδεκτή στο θέμα του ονόματος. Δεν είναι όμως και δεν μπορεί να αποδεχθεί την οποιαδήποτε ΝΑΤΟϊκή, συμμαχική ή ευρωπαϊκή προοπτική εάν δεν υπάρξει μία τέτοια λύση. Ήμουν σαφής και οι σύμμαχοι και εταίροι μας, κατέγραψαν σας διαβεβαιώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις απόψεις μας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υπάρχουν επιφυλάξεις από άλλα κράτη μέλη για την ένταξη των Σκοπίων στο ΝΑΤΟ;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Κοιτάξτε, υπήρχαν χώρες οι οποίες αναφέρθηκαν σε κάποια επιμέρους κριτήρια τα οποία αφορούν τις τρεις υποψήφιες χώρες. Υπήρξαν διάφορες θέσεις οι οποίες ακούστηκαν, αλλά μην περιμένετε από μένα να μιλήσω για λογαριασμό κάποιας άλλης χώρας. Εγώ είμαι η Ελληνίδα Υπουργός Εξωτερικών και μιλώ για λογαριασμό της δικής μου χώρας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Γνωρίζουμε ότι η σημερινή συνάντηση δεν ήταν για αποφάσεις, αλλά, παρ΄ όλα αυτά, διαπιστώσατε μία συναίνεση, τουλάχιστον προς τις δύο χώρες που είναι υποψήφιες για ένταξη από τη συζήτηση που έγινε;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Από τη συζήτηση που έγινε ήταν σαφές ότι δεν υπήρξε καμία αντίρρηση για την Κροατία και την Αλβανία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Στη δήλωσή σας είπατε ότι τα Σκόπια θα πρέπει να κάνουν ένα βήμα όπως έχει κάνει η ελληνική Κυβέρνηση παίρνοντας ρίσκο. Λέγοντας αυτή την κουβέντα, τι εννοείτε «παίρνοντας ρίσκο»;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Εννοώ ότι η ωριμότητα και η υπευθυνότητα της ελληνικής πολιτικής ηγεσίας στο σύνολό της έχει καταγραφεί όλο τον τελευταίο καιρό. Η ελληνική πολιτική ηγεσία, συνολικά θα έλεγα, μιλά για μία αναζήτηση μιας κοινά αποδεκτής ονομασίας, βασισμένης σε μία σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Έχετε ξεκαθαρίσει αν οι προσκλήσεις θα είναι υπό μορφή πακέτου ή ξεχωριστές; Τέθηκε τέτοιο θέμα από άλλους ΥΠΕΞ; Είχατε κάποια συνάντηση με την κα Ράις; Και μια τελευταία ερώτηση. Λέτε ότι υπάρχει χρόνος. Τι είναι αυτό το οποίο είναι απαραίτητο για να πείσει την ηγεσία των Σκοπίων να κάνουν το βήμα, το οποίο δεν έκαναν 15 χρόνια τώρα; Περιμένετε κάποια πίεση από τις συμμαχικές χώρες; Περιμένετε κάτι άλλο;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Με ξέρετε αρκετά καλά, δεν μου αρέσουν λέξεις όπως πιέσεις. Θα έλεγα ότι αυτό που περιμένω είναι να υπάρξει πολιτική βούληση από την πλευρά των Σκοπίων. Ως προς το πρώτο σκέλος της ερώτησής σας, όπως ξέρετε οι αποφάσεις της Συμμαχίας είναι ότι κάθε χώρα κρίνεται ξεχωριστά με βάση την δική της πρόοδο, οι αποφάσεις όμως που θα ληφθούν στο Βουκουρέστι εκ των πραγμάτων θα αφορούν ταυτόχρονα τις χώρες που θα λάβουν πρόσκληση. Αλλά κάθε χώρα κρίνεται ξεχωριστά. Την κα Ράις τη συνάντησα. Αν εννοείτε εάν είχα συνάντηση μαζί της κατ’ ιδίαν διαρκείας, η απάντηση είναι όχι.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υπάρχει κάποια εξέλιξη από τις συναντήσεις του κ. Νίμιτς με την κυβέρνηση των Σκοπίων και ένα σχόλιο για τις σημερινές καταχωρήσεις από την κυβέρνηση των Σκοπίων στον διεθνή Τύπο, με τις οποίες καταγγέλλεται η Ελλάδα ότι καταστρατηγεί την Ενδιάμεση Συμφωνία. Θεωρείτε εσείς ή σας εγκάλεσαν ενδεχομένως οι σύμμαχοι ότι η Ελλάς παραβιάζει την Ενδιάμεση Συμφωνία;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Η απάντηση στο δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας είναι: όχι, δεν με εγκάλεσε κανείς. Ως προς το πρώτο σκέλος αντιλαμβάνομαι ότι και η Σκοπιανή κυβέρνηση κάνει τη δική της διπλωματική και δημόσια προσπάθεια για να πείσει για τα επιχειρήματα της , άρα δεν εξεπλάγην. Και ως προς το πρώτο σκέλος της ερώτησής σας, δεν υπάρχει τίποτα διαφορετικό από αυτά τα οποία ήδη γνωρίζετε. Δεν είχαμε δηλαδή κάποια εξέλιξη η οποία να μας οδηγήσει σε διαφορετικά νέα από αυτά οποία γνωρίζουμε. Ξέρουμε πάρα πολύ καλά ότι η διαπραγματευτική προσπάθεια θα συνεχιστεί.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σε περίπτωση που η ελπίδα σας δεν ευοδωθεί, όχι μόνο βραχυπρόθεσμα, αλλά και μετά το Βουκουρέστι, είσαστε διατεθειμένη να εμποδίσετε και τη χορήγηση ημερομηνίας ένταξης διαπραγματεύσεων από την ΕΕ; Η Ένωση έχει πει ότι βλέπει να της χορηγείται ημερομηνία κάπου στα τέλη;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ : Δεν έχει καμία ημερομηνία, ως γνωστόν. Δεν είμαστε αυτή τη στιγμή εκεί. Η θέση της Ελλάδας είναι καθαρή, την έχω πει πολλές φορές, θα την επαναλάβω άλλη μία φορά. Θεωρούμε ότι οι καλές σχέσεις γειτνίασης είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να υπάρχουν εταιρικές και συμμαχικές σχέσεις. Στα Βαλκάνια θα ζήσουμε μαζί. Εμείς είμαστε οι γείτονες, εμείς πρέπει να ζήσουμε μαζί. Και εμείς πρέπει να έχουμε την πολιτική βούληση να ξεπεράσουμε αγκυλώσεις του χθες για να χτίσουμε ένα καλύτερο αύριο. Αυτή είναι η άποψή μας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Θα ήθελα να σχολιάσετε τη χθεσινή γραπτή, από ότι είδα, ανακοίνωση του κ. Νίμιτς ότι διέκρινε ισχυρή βούληση στην ΠΓΔΜ για να βρεθεί μία λύση. Το ένα σημείο είναι αυτό και θα ήθελα και μια διευκρίνιση. Στην τηλεόραση σας είδα πριν από δύο μέρες να λέτε ότι μπορεί να τραβήξει επί μακρόν. Σήμερα μας είπατε ότι είναι μέχρι τις 3 Απριλίου. Θα μπορούσατε λίγο να μας τα διευκρινίσετε τη διαφορά ανάμεσα από τις 3 Απριλίου και το μακρόν;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ : Είναι πολύ απλή. Εύχομαι και ελπίζω μέχρι τις 3 Απριλίου, μέχρι το Βουκουρέστι, να έχει βρεθεί κοινά αμοιβαία αποδεκτή λύση στο θέμα του ονόματος. Εάν δεν έχει βρεθεί και κατόπιν τούτου η FYROM δεν προσκληθεί αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάς θα σταματήσει να επιθυμεί να βρει κοινά αποδεκτή λύση και μετά τη Σύνοδο του Βουκουρεστίου.
Η δήλωση του Νίμιτς με χαροποιεί με την έννοια ότι διέκρινε ισχυρή βούληση. Ήδη, όπως ξέρετε, καταγράφεται πολλάκις και από ελληνικής πλευράς. Περιμένουμε να δούμε εάν υπάρξει κάτι καινούργιο, το οποίο αν θέλετε θα την εμφανίσει κιόλας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Σας ανησυχεί το ενδεχόμενο να καταγγείλουν τα Σκόπια την Ενδιάμεση Συμφωνία;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ : Το Υπουργείο Εξωτερικών έχει λάβει υπόψη του όλα τα ενδεχόμενα.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Όπως μας είπατε, εξέφρασαν την κατανόησή τους για τις ελληνικές θέσεις οι ομόλογοί σας. Πριν από λίγο ακούσατε τον ΓΓ της Συμμαχίας να λέει ότι οι λέξεις ΝΑΤΟ και βέτο δεν μπαίνουν μαζί, δεν μπορούν να συνυπάρξουν. Πιστεύετε ότι αυτή η κατανόηση απευθύνεται και στο ενδεχόμενο ενός ελληνικού βέτο τον Απρίλιο;
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: Σ΄εσάς τους δημοσιογράφους σας αρέσει πάρα πολύ, αλλά δεν νομίζω πως έχετε ακούσει ποτέ εμένα να χρησιμοποιώ τη λέξη και ας ξέρω ότι πουλάει. Διότι ο στόχος μας είναι να βρούμε μία λύση. Άρα ορθώς ο Γραμματέας του ΝΑΤΟ είπε ότι το ΝΑΤΟ δουλεύει με consensus. Και υπάρχει λοιπόν η θετική πλευρά, η ομοφωνία, το consensus, δηλαδή η συμφωνία όλων για την οποία γίνεται προσπάθεια να επιτευχθεί. Εάν δεν επιτευχθεί τότε βεβαίως δεν υπάρχει το αποτέλεσμα το οποίο το ΝΑΤΟ ενδεχομένως είχε προετοιμάσει.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Επειδή είπατε νωρίτερα ότι κάθε χώρα κρίνεται με βάση την επίδοση της ξεχωριστά, αλλά η απόφαση στη Σύνοδο Κορυφής θα αφορά και τις τρεις?
ΥΠΟΥΡΓΟΣ : Όχι. Είπα κάθε χώρα κρίνεται ξεχωριστά. Πρώτα απ΄ όλα θα ήταν και εξαιρετικά μειωτικό για τις χώρες αυτές. Κάθε χώρα κρίνεται με βάση τις επιδόσεις της και η απόφαση λαμβάνεται για κάθε χώρα ξεχωριστά. Είπα απλώς ότι στο Βουκουρέστι συμπίπτει η απόφαση για ορισμένες χώρες, είτε πρόκειται για το ένα στάτους είτε για το άλλο.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: (αγγλικά – δεν ακούγεται)
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: (αγγλικά) Αυτό ακριβώς είναι το θέμα. Μας ενδιαφέρει η σταθερότητα στα Βαλκάνια. Και επιτρέψτε μου να πω ότι μας ενδιαφέρει πολύ περισσότερο, ενδεχομένως, επειδή μας επηρεάζει άμεσα. Η σταθερότητα στα Βαλκάνια δεν είναι ένα θεωρητικό, αλλά πολύ πρακτικό ζήτημα. Και πρέπει να είμαστε πολύ συγκεκριμένοι. Και θέλουμε να οικοδομήσουμε τα νέα ευρωπαϊκά Βαλκάνια για όλη την περιοχή. Θέλουμε τα δυτικά Βαλκάνια να ενταχθούν στην ΕΕ. Η Ελλάδα έχει εργαστεί προς αυτή την κατεύθυνση. Θέλουμε όμως αυτά τα αποτελέσματα να στηρίζονται σε σταθερές βάσεις. Είναι πολύ σημαντικό, δεν γίνεται να κρύβουμε κάτω από το χαλί τα προβλήματα που υπάρχουν στα Βαλκάνια. Γιατί τότε αυτά επανεμφανίζονται, ξανά και ξανά.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: (αγγλικά -δεν ακούγεται)
ΥΠΟΥΡΓΟΣ: (αγγλικά) Αυτό είναι αλήθεια. Και τα δύο είναι αλήθεια. Είναι σημαντικό να γίνουν οι τρεις χώρες μέλη του ΝΑΤΟ. Όμως η θέση μου είναι ότι θα πρέπει να υπάρχει σταθερή βάση για αυτό. Και μια σταθερή βάση για τη σταθερότητα στην περιοχή είναι οι σχέσεις καλής γειτονίας. Και θα προσπαθήσω να επαναλάβω στα αγγλικά αυτό που είπα πριν στα ελληνικά: Είμαστε γείτονες, αυτό δεν αλλάζει. Θα ζήσουμε μαζί, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Σας χρειαζόμαστε και μας χρειάζεστε. Συνεπώς, θα πρέπει να ξεπεράσουμε τις χθεσινές ιδέες και να εργαστούμε προς ένα κοινό μέλλον. Και αυτό μπορεί να επιτευχθεί όταν βρούμε μια αμοιβαία αποδεκτή λύση. Επιτρέψτε μου να πω επίσης, ότι αυτή δεν είναι μια κατάσταση από την οποία θα υπάρξουν κερδισμένοι και χαμένοι. Και οι δύο θα κερδίσουμε. Οι πολίτες των Σκοπίων θα κερδίσουν, γιατί θα μπορούν να γίνουν μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, θα έχουν την πλήρη υποστήριξη των γειτονικών τους χωρών, υπάρχει ένα καλύτερο μέλλον. Και η Ελλάδα θα κερδίσει επειδή θέλουμε σχέσεις καλής γειτονίας με την ΠΓΔΜ και θέλουμε να ξεπεράσουμε τα προβλήματα του παρελθόντος.