Η σημερινή Σύνοδος του Συμβουλίου της ΕΕ κάλυψε ευρύτατο φάσμα θεμάτων. Καθένα με το ιδιαίτερο ενδιαφέρον και την ιδιαίτερη σημασία του:
-για την εξωτερική πολιτική της Ένωσης και τις σχέσεις της με τον κόσμο
-για την Ευρωπαϊκή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας
-για τον Ευρωπαϊκό ρόλο στην Διεθνή Αναπτυξιακή Συνεργασία
Η Ένωσή μας είναι ένας παγκόσμιος Εταίρος στην ανάπτυξη, δίνοντας ταυτόχρονα μεγάλη έμφαση στην ανθρωπιστική της διάσταση.
Η Ένωση επιβεβαιώνει με τη δράση της την ιδιαίτερη σημασία αλλά και την ιδιαίτερη ευαισθητοποίησή της για μείζονα θέματα – προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Διεθνής Κοινότητα, ο σημερινός κόσμος.
Στην κοινή Σύνοδο με τους Υπουργούς Εθνικής Άμυνας συζητήσαμε, πέραν των εξελίξεων στο Αφγανιστάν, την προστασία των παιδιών στις ένοπλες συγκρούσεις.
Άλλα θέματα που θα απασχολήσουν το σημερινό και αυριανό Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων και Εξωτερικών Σχέσεων είναι μεταξύ άλλων:
-Η προαγωγή και προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών στο πλαίσιο της εξωτερικής δράσης της Ένωσης.
– Η προστασία των γυναικών στις ένοπλες συγκρούσεις
– Η άνοδος των τιμών των τροφίμων και η επισιτιστικήασφάλεια στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Λυπάμαι, ειλικρινά, που πολλές φορές τέτοια θέματα, αυτές οι πολύ σημαντικές πτυχές της δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν βρίσκουν το χώρο που τους αρμόζει στην ειδησεογραφία και την ενημέρωση των πολιτών.
Είναι σημαντικό, όμως, να γνωρίζουν οι πολίτες ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, της οποίας η χώρα μας είναι παλαιό και ενεργό μέλος, δεν είναι απλώς και μόνον μια παγκόσμια δύναμη σταθερότητας και ανάπτυξης. Είναι και κοντά στους πολίτες, όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο.
Με αυτήν την λογική, έθιξα το θέμα του νοθευμένου ηλιελαίου που έφτασε στους Ευρωπαίους καταναλωτές, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλα κράτη-μέλη από τρίτη – εκτός Ένωσης – χώρα.
Αναφέρθηκα στο θέμα αυτό παρά το γεγονός ότι, με αυστηρά τυπικά και γραφειοκρατικά κριτήρια, δεν εντασσόταν απολύτως στο ζήτημα των εξελίξεων στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) που συζητούσαμε με τους συναδέλφους μου.
Υπογράμμισα, συγκεκριμένα, ότι θα πρέπει στο εξής να μας απασχολήσει το πώς θα γίνουν αποτελεσματικότεροι και εγκυρότεροι οι έλεγχοι των εισαγομένων από τρίτες χώρες διατροφικών προϊόντων.
Ο Επίτροπος κος Mandelson αποδέχτηκε την σκοπιμότητα αυτής της συζήτησης απαντώντας ότι σύντομα θα επανέλθει σε αυτό το θέμα.
Τώρα, όσον αφορά στα πιο παραδοσιακά, θα έλεγα, θέματα που απασχόλησαν τις σημερινές εργασίες του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων και Εξωτερικών Σχέσεων. Συζητήσαμε τις εξελίξεις στην Αφρική, στην Γεωργία, στο Ιράκ, την πορεία της κατάστασης στην Βιρμανία – Μυανμάρ.
Προετοιμάσαμε, επίσης, την ημερήσια διάταξη του προσεχούς Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (εφαρμογή Συνθήκη της Λισσαβόνας, θέματα Δικαιοσύνης και Εσωτερικών υποθέσεων, Οικονομικά και Περιβαλλοντολογικά θέματα, Δυτικά Βαλκάνια, Ένωση για την Μεσόγειο και ιδιαιτέρως επίκαιρα θέματα όπως η επισιτιστική κρίση και η άνοδος στις τιμές των τροφίμων).
Κατά την διάρκεια του γεύματος μας απασχόλησαν κυρίως οι εξελίξεις στα Δυτικά Βαλκάνια με έμφαση στο Κόσοβο και στη Σερβία την επομένη των εκλογών, καθώς και στην Μέση Ανατολή.
Πιο συγκεκριμένα για τα Δυτικά Βαλκάνια:
Συζητήσαμε την ευρωπαϊκή προοπτική της Σερβίας, η οποία παραμένει χώρα – κλειδί για την ανάπτυξη αρμονικών σχέσεων μεταξύ των λαών της περιοχής και για την σταθερότητα και ανάπτυξή της βάσει των ευρωπαϊκών αξιών μας.
Η Ελλάδα επιμένει να δοθεί η πρέπουσα συνέχεια στην απόφαση που λάβαμε, προ μηνός, για την υπογραφή της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης.
Θα θυμάστε ότι είχα υποβάλει τον περασμένο Νοέμβριο σχέδιο δράσης με πέντε σημεία για τις σχέσεις της ΕΕ με τα Δυτικά Βαλκάνια, τα οποία τολμώ να πω ότι έχουν εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς για τις ευρωπαϊκές δράσεις στην περιοχή.
Συζητήσαμε επίσης τις προοπτικές και τις προϋποθέσεις ανάπτυξης της μελλοντικής ευρωπαϊκής αποστολής στο Κόσοβο, τη λεγόμενη EULEXKosovo.
Είμαστε σε συνεχή επαφή με τα Ηνωμένα Έθνη για να βρούμε τον κατάλληλο τρόπο και το χρονοδιάγραμμα, μέσω των οποίων η υφιστάμενη δύναμη του ΟΗΕ θα αποχωρήσει και θα αντικατασταθεί από εκείνη της Ένωσης.
Βρισκόμαστε σε λεπτό στάδιο των συζητήσεων, καθώς πλησιάζει η 15η Ιουνίου όταν θα τεθεί σε ισχύ το Σύνταγμα του Κοσόβου.
Είναι σημαντικό να εξευρεθεί λύση η οποία να εξασφαλίζει ταυτόχρονα τόσο μία ισχυρή νομική βάση για την πραγματοποίηση της αποστολής (την οποία προσφέρει η ομπρέλα του ΟΗΕ), όσο και την αυτονομία της δομής διοίκησης της EULEX.
Στη Μέση Ανατολή, είχαμε θετικές εξελίξεις στο Λίβανο, με αποτέλεσμα την εκλογή Προέδρου που εκκρεμούσε εδώ και καιρό. Η Ελλάδακαλωσορίζει αυτές τις εξελίξεις.
Διαφαίνεται μία θετικότερη διάθεση των πολιτικών δυνάμεων της χώρας να εγκαταλείψουν τις αντιπαραθέσειςκαι να λύσουν τα προβλήματά της με διάλογο. Ευχόμαστε να υπάρξει η κατάλληλη συνέχεια, ώστε ο Λίβανος να βρει τον δρόμο του προς όφελος της ειρήνης και της σταθερότητας σε όλη την περιοχή.
Από την άλλη πλευρά, η εξέλιξη της ειρηνευτικής διαδικασίας στη Μέση Ανατολή δεν σημειώνει την επιθυμητή πρόοδο.
Τόσο με τους εταίρους μας όσο και στιςτακτικές επαφές μου με τους διάφορους ηγέτες της περιοχής, έχω πάντα την ευκαιρία να υπογραμμίσω τη σημασία που αποδίδουμε στη συνολική αντιμετώπιση των προβλημάτων. Άλλως, οι όποιες λύσεις δεν θα μπορούσαν να είναι βιώσιμες.
Θα έχετε την ευκαιρία να διαπιστώσετε ότι τα συμπεράσματαπου θα υιοθετήσουμε σήμερα καλύπτουν όλες τις πτυχές του θέματος.
Όπως συμφωνήθηκε στην Αννάπολη προ εξαμήνου, στόχος μας παραμένει η επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας μέχρι το τέλος του έτους.
Προς τούτο, θα πρέπει όλα τα μέρη να συμμορφωθούν προς τις υποχρεώσεις τους και να απόσχουν από κάθε ενέργεια που θα έθετε σε κίνδυνο την πρόοδο των συνομιλιών.
Χαιρετίζουμε επίσης την πρόθεση της Συρίας και του Ισραήλ να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις με τη συμβολή της Τουρκίας. Ενέργειες που αποβλέπουν στην ενίσχυση της ειρήνης και της σταθερότητας είναι καλοδεχούμενες.
Μια σημαντική εξέλιξη ήταν σήμερα η έγκριση, μετά από δυο χρόνια της διαπραγματευτικής εντολής προς την Επιτροπή για έναρξη διαπραγματεύσεων με την Ρωσία για την σύναψη νέας Συμφωνίας Ε.Ε. – Ρωσίας.
Τέλος, θέλω να επισημάνω ότι το Συμβούλιο υιοθέτησε σήμερα το κείμενο της Κοινής Θέσης που θα παρουσιασθεί αύριο από την ΕΕ στο Συμβούλιο Σύνδεσης με την Τουρκία.
Θα ήθελα να κάνω μερικές επιγραμματικές επισημάνσεις για το κείμενο αυτό στο οποίο έχουν ενσωματωθεί με λίαν ικανοποιητικό τρόποορισμένοι από τους βασικούς προβληματισμούς της χώρας μας.
Τονίζω ιδιαίτερα:
1. Το τμήμα που αναφέρεται στις σχέσεις καλής γειτονίας είναι πολύ ικανοποιητικό. Συγκεντρώνει όλα τα στοιχεία που έχουν προσφάτως περιληφθεί σε κοινοτικά κείμενα για το θέμα αυτό. Έτσι, η Τουρκία καλείται να δεσμευθεί ξεκάθαρα στις σχέσεις καλής γειτονίας και στην ειρηνική επίλυση διαφορών, να αντιμετωπίσει τις πηγές τριβών και εντάσεων με τους γείτονές της και να απόσχει από απειλές και ενέργειες που επηρεάζουν αρνητικά τις σχέσεις καλής γειτονίας.
2. Το κείμενο περί θρησκευτικής ελευθερίας δεν υπήρξε ποτέ πιο πλήρες. Αναφέρεται ότι ο νέος τουρκικός Νόμος περί Ευαγών Ιδρυμάτων καλύπτει μόνο κάποια από τα σχετικά θέματα, ενώ η εφαρμογή του θα τύχει στενής παρακολούθησης. Επίσης, το κείμενο αναφέρεται ρητώς και στην ανάγκη όπως το Πατριαρχείο είναι ελεύθερο να χρησιμοποιεί τον τίτλο «Οικουμενικό», θέμα το οποίο, ως αμιγώς εκκλησιαστικό, δεν επιδέχεται κρατικής παρέμβασης.
3. Η Κοινή Θέση αναφέρεται και στα περιουσιακά και εκπαιδευτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει
η ελληνική μειονότητα στην Τουρκία.
4. Ικανοποιητικές είναι και οι αναφορές περί Κύπρου.
5. Σημαντική έμφαση δίδεται και στο θέμα της επανεισδοχής, όπου τονίζεται ότι η σύναψη συμφωνίας επανεισδοχής ΕΕ – Τουρκίας παραμένει προτεραιότητα και καλεί την γειτονική χώρα να δώσει προτεραιότητα στην σωστή εφαρμογή διμερών συμφωνιών με κράτη-μέλη.
6. Σημαντικές είναι και οι αναφορές στις σχέσεις στρατού – πολιτικής.
7. Επίσης, από πλευράς μας, κρίνονται σημαντικές και οι αναφορές στην περιορισμένη πρόοδο στον τομέα της αλιείας, στην ανάγκη εξασφάλισης υψηλού επιπέδου πυρηνικής ασφάλειας και στις μελέτες αξιολόγησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (συμπεριλαμβανομένων των διασυνοριακών πτυχών).
Κλείνοντας θέλω να εκφράσω την ευχή ότι εσωτερικές εξελίξεις στην Τουρκία δεν θα μειώσουν την επιθυμία και την βούλησή της να εργαστεί για να επιτύχει την ένταξή τηςστην Ε.Ε.. Ότι δεν θα αποτελέσουν τροχοπέδη στην δυνατότητά της να προχωρήσει στις αναγκαίες περαιτέρω μεταρρυθμίσεις και προσαρμογές στα Ευρωπαϊκά προαπαιτούμενα, κριτήρια, αρχές και αξίες.