«Οι σχέσεις μας με την Τουρκία είναι μαραθώνιος»
Η υπουργός Εξωτερικών, μία εκ των πλέον ισχυρών κυριών του πλανήτη, η κ. Ντόρα Μπακογιάννη, βρίσκεται από χθες στη Λέσβο, όπου και θα εκπροσωπήσει την κυβέρνηση στις σημερινές εκδηλώσεις για την 96η επέτειο της απελευθέρωσης της Μυτιλήνης. Μια τέτοια μέρα δε θα μπορούσαμε παρά να προτάξουμε στη συνέντευξη που μας παραχώρησε η υπουργός με την ευκαιρία της έλευσής της στο νησί, το θέμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ενός μαραθωνίου, όπως το έχει χαρακτηρίσει η κ. Μπακογιάννη. Στην ίδια συνέντευξη, η υπουργός μιλά για τη νησιωτική πολιτική, δίχως να παραλείπει αναφορές στο κυβερνητικό έργο, δηλώνει για τις ενέργειες αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης ότι στοχεύουν στη στήριξη της πραγματικής οικονομίας, ενώ για ένα τοπικό ζήτημα, την ίδρυση του Εφετείου της Μυτιλήνης, η κ. Μπακογιάννη το διαχωρίζει απ’ την ίδρυση και νέου Εφετείου στην Κρήτη, υπογραμμίζοντας ότι πρόκειται για διαφορετικές περιπτώσεις. Τέλος, με συγκρατημένη αισιοδοξία απαντά για τις προσδοκίες της Ελλάδας απ’ την εκλογή του κ. Ομπάμα, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Με πολύ σοβαρότητα και πολύ νηφαλιότητα αλλά και χωρίς ενθουσιασμούς θα πρέπει να περιμένουμε και να προσβλέπουμε σε μία στενή συνεργασία, επωφελή και για τους δύο λαούς, τόσο με τον ίδιο προσωπικά, όσο και με την κυβέρνηση την οποία θα σχηματίσει.»
Συνέντευξη στη Μαρίνα Πολλάτου
Και ως υπουργός Πολιτισμού στο παρελθόν, και ως βουλευτής στη συνέχεια, αλλά και ως υπουργός Εξωτερικών τώρα, επισκέπτεστε τη Λέσβο, συναντιέστε πάντα με τους φορείς της, αποδεικνύοντας έμπρακτα το ενδιαφέρον σας για τη νησιωτική χώρα. Το ίδιο ενδιαφέρον, όμως, δεν εισπράττουν τα νησιά από καθ’ ύλην αρμόδια για τα ειδικά ζητήματά τους κυβερνητικά στελέχη. Όσο για τον κατ’ εξοχήν φορέα άσκησης νησιωτικής πολιτικής, το πάλαι ποτέ υπουργείο Αιγαίου, έχει «συρρικνωθεί» σε γενική γραμματεία, όπου, όπως ομολογούν πλέον και τα τοπικά στελέχη της Ν.Δ., «λαλούν κουκουβάγιες». Αυτές είναι οι κυβερνητικές επιλογές για τα νησιά;
Το ενδιαφέρον της κυβέρνησης για τη νησιωτική Ελλάδα – αλλά και για την ελληνική περιφέρεια γενικότερα – είναι έμπρακτο, συνεχές και αποδεικνύεται με έργα και όχι με λόγια. Μη λησμονείτε ότι το 82% των πόρων του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς 2007 – 2013 κατευθύνεται στην περιφέρεια, αποσκοπώντας στη μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων και στη δημιουργία νέων αναπτυξιακών ευκαιριών. Εντός του ΕΣΠΑ υλοποιείται το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης της Αλιείας, με προφανή στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό του κλάδου της αλιείας, την ανάπτυξη των υδατοκαλλιεργειών, της μεταποίησης των αλιευτικών προϊόντων, καθώς και της προστασίας του υδάτινου περιβάλλοντος. Ταυτόχρονα, σε πορεία υλοποίησης βρίσκεται και το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Αγροτικής Ανάπτυξης που αποσκοπεί στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τομέα της γεωργίας και της δασοκομίας, στη βελτίωση του περιβάλλοντος και της υπαίθρου, καθώς και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αγροτικές περιοχές. Και τα δύο αυτά προγράμματα θα επηρεάσουν θετικά, τα χρόνια που έρχονται, τη ζωή αλλά και την καθημερινότητα των κατοίκων των νησιών μας. Και από τα δύο αυτά προγράμματα θα επωφεληθούν σημαντικά οι πολίτες της Λέσβου αλλά και οι κάτοικοι των άλλων νησιών της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου.
Επιπρόσθετα, μετά από ελληνική πρόταση, η χώρα μας έχει τεθεί επικεφαλής της πρωτοβουλίας που έχει υιοθετήσει από το 2007 η Ε.Ε. για τα Ευρωπαϊκά Νησιά. Να υπενθυμίσω ότι η συγκεκριμένη δράση στοχεύει στη διερεύνηση του πλαισίου των πολιτικών που θα διευκολύνουν την περαιτέρω ανάπτυξη των νησιών, επικεντρώνοντας στην ιδιαιτερότητά τους, απεικονίζοντας έτσι με πρακτικό τρόπο την κοινή ευρωπαϊκή θεώρηση της χωρικής διάστασης. Όσον αφορά στο νησί της Λέσβου τώρα, υπάρχουν απτά παραδείγματα των αποτελεσμάτων της κυβερνητικής πολιτικής. Έργα όπως η μαρίνα της Μυτιλήνης – που μόλις ολοκληρώθηκε – ύψους 10,2 εκατ. ευρώ, όπως η μελέτη για το νέο λιμένα Σιγρίου, καθώς και η χωροθέτηση του νέου λιμένα της Μυτιλήνης, δίδουν νέες προοπτικές στην ανάπτυξη του νησιού. Ταυτόχρονα, η υλοποίηση μιας σειράς οδικών έργων, όπως η βελτίωση του δρόμου Μόρια – Λάρσος – Καλλονή ύψους 20 εκατ. ευρώ, η ολοκλήρωση της Βόρειας Παράκαμψης της Μυτιλήνης, η παράκαμψη της Αγίας Παρασκευής, η βελτίωση της 1ης Επαρχιακής Οδού Μυτιλήνης – Λάρσου κόστους 23 εκατ. ευρώ, καθώς η μελέτη για τη βελτίωση δύο οδικών αξόνων, του άξονα Καλλονή – Πέτρας και Καλλονή – Σίγρι, αλλάζουν την προσπελασιμότητα του νησιού. Τέλος, όσον αφορά στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας στο βόρειο Αιγαίο, τα τελευταία χρόνια εγκρίθηκαν 128 επιχειρηματικά σχέδια από τον Αναπτυξιακό Νόμο, ενώ άλλα 595 επιχειρηματικά σχέδια εγκρίθηκαν από το ΠΕΠ Βορείου Αιγαίου. Παράλληλα, δεκάδες έργα υλοποιούνται στους τομείς της Παιδείας, της Δημόσιας Διοίκησης, του Πολιτισμού, της Υγείας, της Πρόνοιας και της Νεολαίας.
Κυρία Πολλάτου, υπάρχουν μια σειρά από έργα που είτε βρίσκονται σε εξέλιξη είτε σχεδιάζονται. Δεν έχουμε όμως αυταπάτες. Έχουμε συναίσθηση ότι εδώ, σε αυτήν την ακριτική και νησιωτική γωνιά της πατρίδας μας, υπάρχουν μεγάλες ανάγκες και σοβαρά ανοικτά θέματα. Χρειάζεται μεγαλύτερη προσπάθεια από όλους μας. Δεν επαναπαυόμαστε και πολύ περισσότερο δεν τρέφουμε ψευδαισθήσεις ότι όλα πάνε καλά. Γίνεται έργο, χρειάζεται πολλή δουλειά ακόμη.
Ένα ειδικότερο θέμα, που επρόκειτο να σας τεθεί και στη συνάντηση με τη ΝΟΔΕ Λέσβου της Ν.Δ., αφορά στην πρωθυπουργική δέσμευση για ίδρυση Εφετείου Βορείου Αιγαίου με έδρα τη Μυτιλήνη. Ως καταγόμενη απ’ τα Χανιά, γνωρίζετε τις αντιδράσεις που έχει προκαλέσει στην ιδιαίτερη πατρίδα σας η ίδρυση του Εφετείου στο Ηράκλειο, που προωθείται από κοινού με αυτό της Μυτιλήνης. «Πληρώνει» το βόρειο Αιγαίο την «ενδοκρητική» κόντρα ή υπάρχουν άλλοι λόγοι και καθυστερεί η ικανοποίηση του δικού του αιτήματος;
Δε νομίζω ότι οι δύο περιπτώσεις είναι αλληλένδετες. Σε κάθε περίπτωση, είναι εντελώς διαφορετικά τα κριτήρια που υπαγορεύουν την ίδρυση ή όχι ενός Εφετείου σε μια συγκεκριμένη περιοχή της χώρας, από αυτά που ισχύουν για μια άλλη περιοχή. Το σίγουρο είναι ότι πριν από κάθε απόφαση πρέπει να ληφθούν υπόψη και να συνυπολογιστούν μια σειρά από κριτήρια και παράγοντες. Όπως για παράδειγμα, η εξυπηρέτηση του έργου της Δικαιοσύνης, ιστορικοί λόγοι αλλά και τοπικές ιδιομορφίες, γεωγραφικοί παράγοντες, η άποψη των φορέων των τοπικών κοινωνιών και φυσικά η άποψη των λειτουργών της Δικαιοσύνης. Η ιεράρχηση, καθώς και η σύνθεση αυτών των κριτηρίων, είναι καθοριστική, προκειμένου να ληφθεί μια τέτοια απόφαση. Επαναλαμβάνω, όμως, ότι οι δύο περιπτώσεις είναι διαφορετικές.
Γνωρίζετε ίσως καλύτερα απ’ τον καθένα, λόγω της πολύχρονης πολιτικής σας εμπειρίας, ότι οι επιπτώσεις κάθε οικονομικής κρίσης αφορούν, πριν απ’ όλους, όσους ήδη μειονεκτούν αναπτυξιακά κι εν προκειμένω το νησιωτικό νομό Λέσβου. Με τη δεδομένη παγκόσμια συγκυρία, μπορούν οι Έλληνες νησιώτες να ελπίζουν ότι θα υπάρξουν όλα εκείνα τα αναγκαία μέτρα περιορισμού των αρνητικών συνεπειών της κρίσης;
Η κυβέρνηση, από την απαρχή κιόλας της διεθνούς οικονομικής κρίσης, επέδειξε – αλλά και εξακολουθεί να επιδεικνύει – την απαιτούμενη σοβαρότητα καθώς και την αναγκαία υπευθυνότητα, επιτυγχάνοντας να θωρακίσει αποτελεσματικά την ελληνική οικονομία. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι μέχρι τώρα επιπτώσεις της κρίσης του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος ήταν περιορισμένες στην Ελλάδα, σε αντίθεση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη, τα οποία δεχθήκαν ισχυρές αναταράξεις και πιέσεις, τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Όλα τα μέτρα που μέχρι σήμερα έχουμε λάβει εξυπηρετούν ένα διττό σκοπό: Να προστατέψουν τα νοικοκυριά και τους απλούς πολίτες αλλά και να ενισχύσουν την πραγματική οικονομία. Η στήριξη της πραγματικής οικονομίας, η στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που λειτουργούν στο εμπόριο, στο χώρο του τουρισμού, στην παραγωγή αγροτικών προϊόντων, είναι και η μόνη επιλογή που μπορεί να εγγυηθεί την όσο το δυνατόν πιο ομαλή έξοδο από την κρίση, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας και την απασχόληση και εργασία. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι η ραχοκοκκαλιά της ελληνικής οικονομίας, αυτές δίνουν απασχόληση σε εκατοντάδες χιλιάδες εργαζομένους, κυρίως στην περιφέρεια, και αυτές θα πρέπει να σταθούν όρθιες, να συνεχίσουν να λειτουργούν, να τροφοδοτούν την ανάπτυξη. Αυτός είναι ο στόχος της πολιτικής μας. Δεν υπάρχει καμμιά αμφιβολία ότι η κρίση θα διαρκέσει για αρκετό καιρό ακόμα, γι’ αυτό χρειάζεται επαγρύπνηση και ετοιμότητα των μηχανισμών του κράτους για να αντιδράσουν αποτελεσματικά.
Ειδικού ενδιαφέροντος για τη Λέσβο και για όλο το ανατολικό Αιγαίο αποτελεί το ζήτημα των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Κάνοντας μια αποτίμηση της τελευταίας πενταετίας, πώς θα αξιολογούσατε την κατάσταση στο συγκεκριμένο θέμα;
Μέσα σ’ αυτά τα πέντε χρόνια, κυρία Πολλάτου, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις διαβαίνουν ένα δρόμο – αυτόν της ευρωπαϊκής προοπτικής της γείτονος – που για να είμαστε ειλικρινείς δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Ουδείς ισχυρίστηκε ποτέ ότι τα προβλήματά μας με την Τουρκία ξεπεράστηκαν. Έχουμε μια γειτονική χώρα με την οποία οι σχέσεις μας έχουν περάσει πολλές δύσκολες ώρες, έχουμε περάσει εντάσεις. Ο στόχος μας, όμως, παραμένει ένας και είναι η εξομάλυνση κατ’ αρχήν και από κει και πέρα η βελτίωση των σχέσεών μας. Δουλεύουμε προς αυτήν την κατεύθυνση. Αυτό δε σημαίνει ότι βρισκόμαστε στο τέλος του δρόμου. Δεν έχουμε δώσει λευκή επιταγή και δεν έχουμε αυταπάτες. Το έχω πει πολλές φορές, ότι οι σχέσεις μας με την Τουρκία είναι μαραθώνιος. Η Ελλάδα έχει μια σταθερή γραμμή, δεν εγείρει διεκδικήσεις εκτός διεθνούς δικαίου ή ευρωπαϊκών κριτηρίων. Αυτό οφείλει να προβληματίσει την Τουρκία, αν θέλει πραγματικά να ακολουθήσει τον ευρωπαϊκό δρόμο τον οποίο επαγγέλλεται. Η στάση και η συμπεριφορά της Τουρκίας καθημερινά κρίνεται, τόσο στο επίπεδο των διμερών σχέσεων, όσο και στο επίπεδο της εκπλήρωσης των κριτηρίων ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε κάθε περίπτωση πάντως, θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική και όραμα και σχέδιο διαθέτει για την αποτελεσματική αξιοποίηση των ευκαιριών που παρουσιάζονται στη διεθνή σκηνή, αλλά και φυσικά για την προάσπιση των συμφερόντων της χώρας μας. Θεωρώ, μάλιστα, ότι ο δυναμικός της χαρακτήρας, τον οποίο έχουμε υιοθετήσει τα τελευταία χρόνια, της επιτρέπει να αντιλαμβάνεται καλύτερα το διεθνές περιβάλλον πέρα από προκαταλήψεις και στερεότυπα του χθες.
Και μια τελευταία ερώτηση κ. Μπακογιάννη. Τι πιστεύετε ότι μπορεί να προσδοκά η Ελλάδα από την εκλογή Ομπάμα;
Κατά τη διάρκεια της θητείας του στην αμερικανική Γερουσία, ο πρόεδρος Ομπάμα κράτησε θετική στάση σε πολλά ζητήματα που άπτονταν του άμεσου ελληνικού ενδιαφέροντος. Σε πολλές τροπολογίες, για παράδειγμα, που συζητήθηκαν στο Κογκρέσο και αφορούσαν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, είχαμε την υποστήριξη του κ. Ομπάμα. Άρα είναι σίγουρο ότι είναι γνώστης των θεμάτων που αποτελούν για εμάς προτεραιότητες της εξωτερικής μας πολιτικής. Από εκεί και πέρα, πιστεύω ότι με πολλή σοβαρότητα και πολλή νηφαλιότητα αλλά και χωρίς ενθουσιασμούς, θα πρέπει να περιμένουμε και να προσβλέπουμε σε μία στενή συνεργασία, επωφελή και για τους δύο λαούς, τόσο με τον ίδιο προσωπικά, όσο και με την κυβέρνηση την οποία θα σχηματίσει. Εμείς ως Ελλάδα θα έχουμε την ευκαιρία αρκετά γρήγορα να έρθουμε σε επαφή μαζί του, διότι όπως καλά γνωρίζετε αναλαμβάνουμε την προεδρία του ΟΑΣΕ για το επόμενο έτος και άρα έχουμε αυξημένη ευθύνη για τη διασφάλιση της ασφάλειας και της σταθερότητας στην Ευρώπη μετά την 1η Ιανουαρίου.