Ντόρα Μπακογιάννη: «Χρειαζόμαστε έναν ανοιχτό και εφ΄ όλης της ύλης διάλογο»
Η υπουργός Εξωτερικών μιλάει για τη «Διαδικασία της Κέρκυρας» και τονίζει ότι «το κέρδος για τη χώρα μας είναι τεράστιο».
Ως πριν από λίγο καιρόμια σύνοδος του ΟΑΣΕ για την ευρωπαϊκή ασφάλεια έμοιαζε ανέφικτη. Ποιοι παράγοντες συνετέλεσαν ώστε να γίνει πραγματικότητα;
Οι προτάσεις των προέδρων Μεντβέντεφ και Σαρκοζί για το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφαλείας ήρθαν σε μια στιγμή που ο πόλεμος στη Γεωργία ήταν ακόμη νωπός. Ταυτόχρονα το καθεστώς ελέγχου εξοπλισμών, η γνωστή CFΕ, βρίσκεται σε χρόνια κρίση. Η προεδρία μας διέκρινε ότι ένας ειλικρινής διάλογος μεταξύ όλων των χωρών της ευρωατλαντικής κοινότητας για το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφαλείας ήταν ζωτικής σημασίας. Το 1990 οι ηγέτες των χωρών της τότε ΔΑΣΕ δεσμεύτηκαν στη Χάρτα των Παρισίων να οικοδομήσουν μια Ευρώπη ενωμένη, ελεύθερη και ειρηνική. Διαχωριστικές γραμμές καταργήθηκαν, τείχη κατέρρευσαν. Ταυτόχρονα όμως, σε τοπικό πλέον επίπεδο, βιώσαμε κρίσεις, πολεμικές αναμετρήσεις, παραβιάσεις των κανόνων του διεθνούς δικαίου και των θεμελιωδών αρχών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πολλοί έσπευσαν να μιλήσουν για την αναβίωση ενός ψυχροπολεμικού κλίματος. Ασφαλώς δεν τίθεται θέμα ψυχροπολεμικών φαντασμάτων. Η νέα αμερικανική κυβέρνηση παρουσίασε την κατάσταση με πολύ γλαφυρό τρόπο: “Let΄s press the reset button”. Πρέπει να τοποθετήσουμε τις σχέσεις στην αρχική, ορθή τους βάση.
Ποιο θα είναι το διακύβευμα της άτυπης υπουργικής συνόδου της Κέρκυρας;
Καθήκον της προεδρίας είναι να αφουγκράζεται τις απαιτήσεις των καιρών. Αυτό ακριβώς έκανε και η προεδρία μας. Χρειαζόμαστε έναν ανοιχτό και εφ΄ όλης της ύλης διάλογο. Ο στόχος μας είναι απολύτως πραγματιστικός. Ξεκινάμε μια διαδικασία που μπορεί να είναι μακροχρόνια. Βάση των συζητήσεών μας θα αποτελέσει το πλούσιο κεκτημένο του ΟΑΣΕ το οποίο αποσκοπούμε να επιβεβαιώσουμε-επισκοπήσουμε και ανανεώσουμε (Reconfirm-Review-Renovate) μέσω της «Διαδικασίας της Κέρκυρας».
Οι προτάσεις του προέδρου Μεντβέντεφ για μια νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας στην Ευρώπη αποτελούν ουσιαστικά τον πυρήνα του τρέχοντος διαλόγου. Ωστόσο η αντίληψη των Ρώσων για την έννοια της ασφαλείας δεν είναι τόσο ευρεία όσο εκείνη των Δυτικών. Πώς μπορούν να συμβιβαστούν οι δύο απόψεις;
Κατ΄ αρχάς ο πρόεδρος Μεντβέντεφ πρότεινε τη σύναψη μιας νομικά δεσμευτικής συνθήκης που θα εστιάζεται στα πολιτικοστρατιωτικά θέματα, με κύρια έμφαση στην επίλυση των συγκρούσεων επί τη βάσει των αρχών του διεθνούς δικαίου, στις βασικές παραμέτρους για τον έλεγχο των εξοπλισμών, στη συνεργασία στις νέες απειλές. Οι δυτικοί εταίροι θεωρούν ότι η μεταψυχροπολεμική προσέγγιση στην ασφάλεια περιλαμβάνει, εκτός από τον πολιτικοστρατιωτικό τομέα, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ενεργειακή ασφάλεια, τις περιβαλλοντικές απειλές, τις οικονομικές κρίσεις, την παράνομη μετανάστευση και το οργανωμένο έγκλημα, αυτό που ονομάζουμε “νέες απειλές”. Δεν θεωρώ ότι οι προτάσεις είναι ασυμβίβαστες. Εχουν απλώς διαφορετική οπτική. Οσο δε για την έκβαση του διαλόγου, η πλειονότητα των χωρών του ΟΑΣΕ θεωρεί ότι είναι πρόωρο να την προεξοφλήσουμε.
Η περυσινή κρίση στη Γεωργία γέννησε σοβαρή καχυποψία στις σχέσεις Δύσης – Ρωσίας. Παράλληλαη ελληνική προεδρία ανέλαβε να χειριστεί το θέμα της παραμονής των παρατηρητών του ΟΑΣΕ στη Γεωργία. Πιστεύετε ότι η καχυποψία μπορεί να παρακαμφθεί;
Η κρίση της Γεωργίας αποτέλεσε μεγάλη δοκιμασία στις σχέσεις Ρωσίας- Δύσης. Είναι γεγονός ότι κληροδότησε στην προεδρία μας έναν γόρδιο δεσμό: την εξεύρεση κοινά αποδεκτής λύσης για την παρουσία του ΟΑΣΕ στη Γεωργία. Υποβάλαμε μεγάλο αριθμό εναλλακτικών προτάσεων στην προσπάθειά μας να παρακάμψουμε το ακανθώδες ζήτημα του καθεστώτος της Νότιας Οσετίας. Οι προτάσεις δυστυχώς δεν συγκέντρωσαν την υποστήριξη του συνόλου των εταίρων μας. Στον ΟΑΣΕ, όπου οι αποφάσεις λαμβάνονται με ομοφωνία, η μαζική υποστήριξη δεν είναι αρκετή. Το λέω με θλίψη: η αποστολή του ΟΑΣΕ, μία από τις μεγαλύτερες και σημαντικότερες αποστολές του Οργανισμού, κλείνει στο τέλος του μηνός.
Τι θα μπορούσε να κερδίσει η Ελλάδα από την επιτυχή κατάληξη αυτού του διαλόγου;
Αναλάβαμε μια μεγάλη ευθύνη έναντι των εταίρων μας. Σήμερα στην Κέρκυρα πετυχαίνουμε κάτι που για τους περισσοτέρους ήταν αδιανόητο πριν από λίγο καιρό: η Ελλάδα, ως έντιμος μεσολαβητής, έρχεται να καλύψει ένα κρίσιμο κενό. Στην Ευρώπη υπάρχει πλειάδα περιφερειακών οργανισμών με ρόλο στην ασφάλεια. Υπάρχουν συνεργασίες σε όλα τα επίπεδα. Και όμως η δυσπιστία, οι τριβές και οι μεγάλες εσωτερικές και εξωτερικές προκλήσεις μένουν αναπάντητες. Αυτή η κατάσταση αλλάζει με τη “Διαδικασία της Κέρκυρας”. Και το κέρδος για τη χώρα μας είναι τεράστιο.