Κυρίες και Κύριοι,
Φίλες και Φίλοι,
Θα ήθελα να σας καλωσορίσω στο Υπουργείο Εξωτερικών και να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας.
Η ημερίδα αυτή που διοργανώνει το Υπουργείο Εξωτερικών, με τη συνεργασία και την υποστήριξη πολλών και σημαντικών επιχειρηματικών και επιστημονικών φορέων, είναι αφιερωμένη στην «πράσινη» επιχειρηματικότητα. Εκ πρώτης όψεως, ίσως, η σχέση του Υπουργείου Εξωτερικών με το συγκεκριμένο θέμα και τους συνεργαζόμενους επιχειρηματικούς και επιστημονικούς φορείς να μην φαίνεται άμεση. Ωστόσο, η συνάφεια του Υπουργείου Εξωτερικών με το θέμα γίνεται εμφανής αν το συνδέσουμε με τα δυο βασικά χαρακτηριστικά της επιχειρηματικότητας του σήμερα και του αύριο: την εξωστρέφεια και τη συμβατότητα της επιχειρηματικής δράσης με την προστασία του περιβάλλοντος. Η μεν πρώτη έχει να κάνει με τη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Η δεύτερη έχει να κάνει με το ίδιο το περιβάλλον.
Η φύση αλλά και οι σύγχρονες οικονομικές εξελίξεις, αναδεικνύουν πλέον, με τρόπο επιτακτικό, την σημασία της πράσινης επιχειρηματικότητας. Περιβαλλοντικοί λόγοι και, κυρίως, η κλιματική αλλαγή θέτουν την πράσινη επιχειρηματικότητα και την πράσινη τεχνολογία στο επίκεντρο της συζήτησης για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την διασφάλιση ποιότητας ζωής για όλους. Γνωρίζουμε πια καλά ότι το κλίμα αλλάζει και μάλιστα με ευθύνη του ανθρώπου. Αγνοούμε όμως ακόμα το πού θα μας οδηγήσει αυτό το πρωτοφανές πλανητικό πείραμα υπερθέρμανσης του πλανήτη με εκπομπές αερίων που οφείλονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα. Τα περιθώρια για να ανατρέψουμε την κατάσταση είναι στενά. Απαιτούνται σημαντικές προσπάθειες, σε διεθνές, εθνικό, τοπικό και ατομικό επίπεδο, για να αποτρέψουμε τα χειρότερα. Για τον πλανήτη και, κυρίως, τον άνθρωπο. Διότι, τελικά, το πειραματόζωο είναι το ίδιο το ανθρώπινο γένος.
Υπάρχουν, επίσης, σοβαροί οικονομικοί και πολιτικοί λόγοι που καθιστούν την πράσινη επιχειρηματικότητα, όχι απλώς θελκτική ως ιδέα, αλλά αναγκαία. Λόγοι που έχουν να κάνουν με την ενεργειακή αυτονομία, την αυτάρκεια και την ασφάλεια των χωρών και, εντέλει, την ανταγωνιστικότητα των οικονομιών τους. Και για να γίνω πιο συγκεκριμένη:
Οι υδρογονάνθρακες, η καύση των οποίων δημιουργεί το μεγαλύτερο πρόβλημα, είναι πεπερασμένοι. Οι οικονομίες που θα παραμείνουν προσκολλημένες σχεδόν αποκλειστικά στη χρήση ορυκτών καυσίμων με υψηλή περιβαλλοντική επιβάρυνση -πετρέλαιο, άνθρακας, λιγνίτης- δεν θα καταλήξουν, απλώς, δακτυλοδεικτούμενες ως παγκόσμιοι ρυπαντές. Θα αντιμετωπίσουν επίσης πολύ μεγάλο κόστος από πλευράς μείωσης της ανταγωνιστικότητάς τους.
Ο συνδυασμός της συνεχούς αύξησης της ζήτησης πετρελαίου και παραγωγικών πόρων, από τη μια και, των πεπερασμένων και μειούμενων αποθεμάτων τους, από την άλλη, καταδικάζει τις οικονομίες που δεν αξιοποιούν τις ευκαιρίες της πράσινης οικονομίας σε μόνιμη ανταγωνιστική υστέρηση.
Οι σημερινές τιμές του πετρελαίου και οι αλυσιδωτές συνέπειες αυτής της αύξησης σε όλο το φάσμα της οικονομίας, σε παγκόσμια κλίμακα, δίνουν μια πικρή πρόγευση του τι μπορεί να ακολουθήσει.
Ιδίως αν λάβουμε υπ’ όψη και την αυξητική τάση στην παγκόσμια κατανάλωση ενέργειας. Η τελευταία αναμένεται, έως το 2030, να αυξηθεί κατά 50% σε σχέση με σήμερα, λόγω της αύξησης πληθυσμού και της ανάπτυξης των οικονομιών.
Κυρίες και κύριοι,
Η πράσινη οικονομία και, ειδικότερα, η εισαγωγή πράσινης τεχνολογίας είναι ο τρόπος για να εξισορροπηθούν δυο βασικές – και εκ πρώτης όψεως αντικρουόμενες – ανάγκες. Από τη μια, η ανάγκη για περισσότερη ανάπτυξη και ενέργεια, ιδίως για τις ταχύτατα αναπτυσσόμενες οικονομίες, όπως της Ινδίας και της Κίνας, αλλά και γενικότερα για όλες τις χώρες οι οποίες διαθέτουν σημαντικό πλούτο από πλευράς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Και από την άλλη, η ανάγκη για καθαρότερο περιβάλλον.
Η ουδέτερη, όσον αφορά στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ανάπτυξη και η διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας, περνούν από την πράσινη τεχνολογία.Στο σημείο αυτό υπάρχει μια αυτονόητη προϋπόθεση. Ότι επενδύσεις στην έρευνα, που είναι σε εξέλιξη, για την ανάπτυξη πράσινης τεχνολογίας, θα καταλήξουν στη διαμόρφωση οικονομικά ανταγωνιστικών τεχνολογικών λύσεων. Λύσεων που θα σπάσουν τον αρνητικό κρίκο ανάμεσα στο κόστος για την προστασία του περιβάλλοντος και την οικονομική ανάπτυξη και δεν θα εντείνουν τις ανισότητες ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς.
Η πράσινη τεχνολογία, κρίκος της πράσινης επιχειρηματικότητας, είναι αυτή που, κατά βάση, εξουδετερώνει το δίλημμα: ανάπτυξη ή περιβάλλον. Σήμερα, πλέον, η ανάπτυξη που δεν λαμβάνει υπ’ όψιν της το περιβάλλον είναι αδιανόητη. Όμως το ίδιο αδιανόητη είναι και η επιστροφή σε ρυθμούς ζωής της προβιομηχανικής εποχής. Ιδίως, δε, για τους λαούς ταχύτατα αναπτυσσομένων οικονομιών που αξιώνουν να απολαύσουν, εξίσου μ’ εμάς, ένα δυτικό τρόπο ζωής. Το ζητούμενο, επομένως, είναι να συνδυάσουμε ανάπτυξη και περιβάλλον.
Ένας τρίτος λόγος που δείχνει τη δυναμική και την προοπτική της πράσινης επιχειρηματικότητας είναι η δημιουργία ισχυρού οικολογικού ρεύματος στη βάση των κοινωνιών μας.
Ολοένα και περισσότεροι πολίτες, αντιλαμβάνονται ότι συμπεριφορές που αγνοούν το περιβάλλον, είτε πρόκειται για επιχειρηματικές δραστηριότητες, είτε για καταναλωτικές συνήθειες, είναι μακροπρόθεσμα διπλά επιζήμιες. Για το άτομο και το σύνολο.
Οι πολίτες δείχνουν περισσότερο έτοιμοι να επιβραβεύσουν επιχειρήσεις που εντάσσουν την προστασία του περιβάλλοντος στην ευρύτερη πολιτική τους: στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, στον σχεδιασμό, την παραγωγή, την προώθηση, τη διάθεση και τη χρήση από τον καταναλωτή των προϊόντων και υπηρεσιών τους. Και, ασφαλώς, στην πρόβλεψη για ανακύκλωση μέρους ή και του συνόλου του προϊόντος όταν αυτό ολοκληρώσει τον κύκλο του στην αγορά.
Πρόσφατη έρευνα, για τη στάση των Ευρωπαίων πολιτών απέναντι στο περιβάλλον, κατέγραψε στα ¾ εξ αυτών πρόθεση αγοράς προϊόντων φιλικών προς το περιβάλλον, ακόμα και αν κόστιζαν περισσότερο.
Μάλιστα, στην ίδια έρευνα, οι Ευρωπαίοι πολίτες, ερωτώμενοι αν θεωρούν την προστασία του περιβάλλοντος εμπόδιο στην καλή οικονομική επίδοση ή κίνητρο για καινοτομία, κατά τα 2/3, απάντησαν το δεύτερο.
Αυτό σημαίνει ότι και οι απλοί πολίτες έχουν αρχίσει να βλέπουν τη μέριμνα για το περιβάλλον ως εγγενές στοιχείο της ανάπτυξης. Ότι βλέπουν την ευκαιρία και τη δυνατότητα και, όχι μόνο το πρόβλημα.
Σε όλα τα παραπάνω, θα πρέπει να προσθέσουμε και ένα τέταρτο λόγο.
Την πρωτοποριακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία έχει προχωρήσει σε σημαντικές μονομερείς δεσμεύσεις για την μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μέχρι το 2020. Αποτέλεσμα αυτών των δεσμεύσεων είναι και η ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της έρευνας για την πράσινη τεχνολογία και της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Οι πρωτοβουλίες αυτές εντάσσονται, βεβαίως, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης Ευρωπαϊκής ενεργειακής στρατηγικής. Μιας στρατηγικής με στόχο την ενεργειακή αυτονομία και ασφάλεια, που βασίζεται στη διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών και των χωρών προέλευσης και διαμετακόμισης. Με τη σειρά της, η διαφοροποίηση στους τύπους ενέργειας σημαίνει επένδυση στην έρευνα και την καινοτομία.
Κυρίες και Κύριοι,
Αντικειμενικά, μια χώρα μικρή, όπως η Ελλάδα, δεν έχει απεριόριστους τομείς στους οποίους μπορεί να δώσει έμφαση και να εξειδικευτεί. Τα βιοκλιματικά κτίρια, η ηλιακή ψύξη και θέρμανση, η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, είναι τομείς που, αν είμαστε σε Ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο ανταγωνιστικοί, μπορούμε να πούμε ότι είμαστε σε καλό δρόμο. Η ευρύτερη, δε, εφαρμογή τους στον τουρισμό θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο ώστε η χώρα μας να δίνει δυναμικό παρόν και στον πράσινο τουρισμό, προσελκύοντας επισκέπτες ευαισθητοποιημένους ως προς το περιβάλλον και με πράσινη συνείδηση.
Η γεωγραφική μας θέση και το ελληνικό τοπίο είναι παράγοντες που επίσης ευνοούν. Όμως χρειάζονται περισσότερα.
Και εδώ είναι που μπαίνει δυνατά στη συζήτηση η ιδιωτική, επιχειρηματική, πρωτοβουλία. Δεν μιλάμε, ωστόσο, για μια οποιαδήποτε πρωτοβουλία.
Μιλάμε για πρωτοβουλίες πράσινες και με βλέμμα στραμμένο προς τα έξω.
Διότι το στοίχημα, φίλες και φίλοι, δεν είναι να συμμετέχουμε στην ομάδα των πολλών, οι οποίοι στα επόμενα χρόνια θα στραφούν στην κατανάλωση της πράσινης τεχνολογίας. Αλλά να μετέχουμε σε μια μικρότερη μεν, αλλά πολύ πιο σημαντική ομάδα. Την ομάδα των χωρών που θα αναπτύξουν, θα εξελίξουν και θα μεταφέρουν στους υπόλοιπους την αναγκαία τεχνογνωσία και τα αναγκαία αγαθά και υπηρεσίες.
Αυτό σημαίνει, επίσης, πρωτοβουλίες με στόχευση και ορίζοντα. Που δεν θα στηθούν πρόχειρα, βλέποντας την ευκαιρία για γρήγορο κέρδος.
Γιατί σε μια τέτοια περίπτωση όχι μόνο δεν θα πείσουν για τα κίνητρά τους αλλά θα υπολείπονται αποτελέσματος και διάρκειας.
Και θα ήταν κρίμα. Διότι η πράσινη επιχειρηματικότητα παρέχει πολλές δυνατότητες. Μπορεί, κατ’ αρχάς, να καλύψει όλους τους τομείς της οικονομίας: πρωτογενή (βιολογικά προϊόντα), δευτερογενή (παραγωγή ενέργειας, πράσινες κατασκευές και εξοικονόμηση ενέργειας, ανακύκλωση), τριτογενή (εμπόριο πράσινων προϊόντων), τεταρτογενή (επικοινωνία, προβολή, πιστοποίηση). Παρέχει δυνατότητες στους μικρούς, ιδιώτες επιχειρηματίες και παραγωγούς, να συμμετέχουν με αξιώσεις στη διαμόρφωση της νέας, πράσινης αγοράς. Κατ’ αυτό τον τρόπο, είναι εφικτό να βγουν ενισχυμένες τόσο η απασχόληση όσο και η ανταγωνιστικότητα.
Για όλους αυτούς τους λόγους είμαστε όλοι εδώ σήμερα.
Το Υπουργείο Εξωτερικών, λοιποί συναρμόδιοι φορείς, εκπρόσωποι της επιχειρηματικής, επιστημονικής και ακαδημαϊκής κοινότητας.
Για να δούμε τις προοπτικές πέρα από τις δυσκολίες.
Να καταγράψουμε τις δυνατότητές μας και να ενώσουμε δυνάμεις.
Να δούμε τα πεδία που μπορούμε να εξελίξουμε και αυτά που μπορούμε να αναδείξουμε εντός και εκτός συνόρων. Στο πλαίσιο της οικονομικής διπλωματίας και της εξωστρέφειας των ελληνικών επιχειρήσεων, την οποία έχουμε κάθε λόγο να επιζητούμε.
Πράσινη, εξωστρεφής επιχειρηματικότητα δεν σημαίνει απλώς ενίσχυση της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Σημαίνει ενίσχυση ευρύτερα της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Σημαίνει, επίσης, ενίσχυση της διεθνούς εικόνας της χώρας ως προς την εκπλήρωση των διεθνών υποχρεώσεών της σε σχέση με το περιβάλλον.
Κυρίες και Κύριοι,
Επιτρέψτε μου να σας ευχαριστήσω όλους, που ήρθατε σήμερα εδώ. Τους διακεκριμένους επιστήμονες που μας τιμούν με την παρουσία τους. Τους επιχειρηματίες που ήρθαν να παρουσιάσουν τις δικές τους ιδέες, τη δική τους καινοτομία. Θέλω απλώς να ξέρετε ότι το Υπουργείο Εξωτερικών με όλες του τις δυνάμεις, με την οικονομική διπλωματία, με τον αρμόδιο Υφυπουργό, θα είμαστε πάντα στη διάθεσή σας για να σας βοηθήσουμε να προωθήσετε τις ιδέες αυτές.
Ευχαριστώ πολύ.