Αγαπητοί συνάδελφοι,
Το 433 π.Χ. έλαβε χώρα η Ναυμαχία στα Σύβοτα, ακριβώς στο θαλάσσιο κανάλι μεταξύ Κέρκυρας και Ηπείρου. Ήταν η μεγαλύτερη ναυμαχία μεταξύ των ελληνικών πόλεων-κρατών εκείνης της εποχής.
Ήταν ένας καταλύτης αυτού που ακολούθησε να ονομάζεται Πελοποννησιακός Πόλεμος. Και όλη η διαμάχη μεταξύ Αθηνών και Σπάρτης, που μετά από 27 χρόνια κατέστρεψε ολοσχερώς το σύστημα, διέφθειρε την Αθήνα, την κατέστρεψε και άλλαξε τη μορφή της Ελλάδας.
Ο Θουκυδίδης, ο Αθηναίος στρατηγός και ιστορικός, που πολέμησε στον πόλεμο αυτό έγραψε τι σημαίνει όταν τα κράτη πλέον μπαίνουν σε έναν πόλεμο μέχρις εσχάτων.
Αλλά δεν περιορίστηκε μόνο στην περιγραφή των πεδίων μαχών. Περιέγραψε επίσης και την καταστροφή του περιβάλλοντος, την εκμετάλλευση των ανθρώπων και την κατάρρευση των οικονομιών.
Ο Θουκυδίδης υποστήριξε ότι η ιστορία του δεν ήταν ένα δοκίμιο που είχε γραφεί, προκειμένου να τύχει των εγκωμίων των συγχρόνων του, αλλά είχε σκοπό να αποτελέσει παρακαταθήκη.
Γνώριζε ότι η ιστορία του ανθρώπινου γένους είναι ένας συνεχής και επαναλαμβανόμενος κύκλος. Όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά τι συμβαίνει όταν ανθρώπινες κοινωνίες έρχονται αντιμέτωπες. Και αν και σήμερα απολαμβάνουμε τους καρπούς της ειρήνης, παραμένουν ανοιχτές πληγές στην ήπειρό μας και αλλού.
Οι κοινωνίες μας μετά από επώδυνες διαπραγματεύσεις κατάφεραν να θέσουν τα θεμέλια για μια διαρκή ειρήνη, υιοθετώντας ένα σώμα βασικών αρχών, που είναι ένα κεκτημένο αναμφισβήτητο.
Είναι ένα κεκτημένο που αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της συνολικής μας ασφάλειας, που είναι θεμελιώδης για την ευημερία μας. Αυτός είναι ο λόγος που ήρθαμε εδώ στην Κέρκυρα.
Χτες το απόγευμα είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε κατά τη διάρκεια του δείπνου την κατάσταση της κοινής μας, αμέριστης ειρήνης. Συμφωνήσαμε ότι υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις, αν και υπάρχουν σαφέστατα αποκλείσεις απόψεων σε ό,τι αφορά στην αναζήτηση των αιτιών.
Ανεξαρτήτως του ποιος έχει δίκιο ή άδικο, η πραγματικότητα είναι ότι ακόμα και σήμερα οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις, εθνικές εντάσεις και ανεπίλυτες διασυνοριακές διενέξεις, συνεχίζουν να επηρεάζουν σημαντικό κομμάτι του ΟΑΣΕ.
Οι δημοκρατικές διαδικασίες μετάβασης σε κάποιες χώρες του ΟΑΣΕ, πρέπει να κρατήσουν το ρυθμό τους και σε ορισμένες περιπτώσεις απαιτούν νέα ορμή.
Η βασική δομή της Ευρώπης για τον έλεγχο και περιστολή των όπλων και δημιουργία μηχανισμών για τον περιορισμό των όπλων πρέπει να συνεχίσει με γοργό ρυθμό.
Ίσως και το πλέον σημαντικό, η ένταση και η έλλειψη εμπιστοσύνης στην ευρύτερη Ευρώπη, εξακολουθεί να εμποδίζει την αλληλεγγύη της περιοχής και αντιμετωπίζει τις συνολικές προκλήσεις που προκύπτουν και ξεσπούν σε περιοχές που είναι όμορες του ΟΑΣΕ.
Παρά την ανάγκη για ένα διάλογο ευρωπαϊκής ασφάλειας στην Ευρώπη σε ανώτατο επίπεδο, δεν έχει ακόμα υπάρξει συμφωνία πάνω στους στόχους, το περιεχόμενο και το πλαίσιο ενός τέτοιου διαλόγου.
Η πρόθεσή μας σήμερα είναι να ξεπερασθεί το παιχνίδι επίρριψης ευθυνών και να φτάσουμε σε κάποιες κοινές λύσεις, για να μπορέσουμε να δώσουμε συγκεκριμένη ώθηση στον ευρωπαϊκό διάλογο.
Αυτό θα δώσει μια συγκεκριμένη μορφή στην όλη διαδικασία, που ξεκίνησε στο Ελσίνκι πέρυσι το Δεκέμβριο και μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι η ελληνική προεδρία, που ευθύς εξ αρχής δεν εφίσθη προσπαθειών για να δώσει τις ανάλογες συνθήκες και να παράσχει το πλαίσιο γι’ αυτό το διάλογο που είναι απαραίτητος, παραμένει απόλυτα δεσμευμένη στη διαδικασία αυτή.
Σήμερα πρέπει να διερευνήσουμε τρόπους για το πώς μπορούμε να προωθήσουμε μια διαδικασία που θα έχει νόημα και που θα οδηγήσει σε αποτελέσματα.
Πρέπει να επαναβεβαιώσουμε τα συλλογικά επιτεύγματά μας στο πεδίο της συνολικής καλλιέργειας της ασφάλειας. Ταυτοχρόνως δε θα πρέπει να αποκρύπτουμε τις ελλείψεις ή και τις στερήσεις στην αντιμετώπιση των προκλήσεων του 21ου αιώνα.
Ούτε πρέπει αυτές οι αποτυχίες να παρεμποδίσουν τη βασική μας βούληση να ξεπεράσουμε προκαταλήψεις και παρανοήσεις σε ό,τι αφορά απαρχαιωμένες απόψεις σε ό,τι αφορά τις ανησυχίες και προβληματισμούς ασφάλειας.
Αντίστοιχα, μια κοινή αποτίμηση των τρεχουσών προκλήσεων και κινδύνων, θα είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για να δούμε από κοινού το πώς βλέπουμε την ευρωπαϊκή ασφάλεια στην επόμενη δεκαετία.
Την περασμένη δεκαετία η πολιτική ευρωπαϊκής ασφάλειας, κυριαρχήθηκε ως επί το πλείστον από μονόπλευρες και πολύ συχνά συγκρουσιακές προσεγγίσεις. Αυτό απέχει πολύ από την αρχή συνεργατικής ασφάλειας, στην οποία δεσμευθήκαμε στη Χάρτα των Παρισίων το 1999.
Η απώλεια εμπιστοσύνης υπήρξε τεράστια. Ακόμα και αν οι ευρωπαϊκές σχέσεις βελτιωθούν, μπορεί να χρειαστούν χρόνια για να ξεπερασθούν τα προβλήματα και οι συγκρούσεις που έχουν δημιουργηθεί.
Δε χρειάζεται μεγάλη φαντασία για να αναγνωρίσουμε ότι η τρέχουσα χρηματοπιστωτική κρίση πιθανότατα είναι η πλέον άμεση και σοβαρή απειλή στη διεθνή ασφάλεια που αντιμετωπίζουμε.
Ο μόνος τρόπος που τα συμμετέχοντα κράτη του ΟΑΣΕ θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την οικονομική κρίση, είναι να επιδείξουν αλληλεγγύη, που πολύ πιο εύκολα βέβαια λέγεται παρά επιτυγχάνεται, γιατί κάθε κράτος κατά μείζονα λόγο ασχολείται με τα δικά του προβλήματα. Αλλά αν δεν πετύχουμε αυτή την αλληλεγγύη, κάποια μέρα μπορεί όλοι τελικά να υποφέρουμε.
Ας ξεκινήσουμε διαδικασία μέσα από ένα δομημένο, διαρθρωμένο διάλογο, που θα κυρώνεται και θα εδράζεται στον ΟΑΣΕ. Ο ΟΑΣΕ με τη συνολική προσέγγισή του, τη συνολική θεώρηση της ασφάλειας καλύπτει και τις 3 διαστάσεις. Είναι το ιδανικό φόρουμ για διάλογο αυτού του είδους.
Γι’ αυτό το λόγο εμείς οι εκπρόσωποι των συμμετεχόντων κρατών του ΟΑΣΕ, θα πρέπει να καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να αδράξουμε την ευκαιρία για να διασφαλίσουμε ότι ο ΟΑΣΕ θα γίνει το φόρουμ και το πλαίσιο για έναν ευρωπαϊκό διάλογο της ασφάλειας.
Προωθώντας το διάλογο αυτό θα πρέπει να θυμόμαστε ότι η γεφύρωση διαφορών απαιτεί χρόνο. Όταν οι επικεφαλής κυβερνήσεων και κρατών συναντήθηκαν στο Ελσίνκι το 1975, τα συμμετέχοντα κράτη τότε είχαν περισσότερες από 2.400 συναντήσεις που είχαν προηγηθεί στη Γενεύη και είχαν αποφασίσει πάνω σε 4.660 προτάσεις. Μπορεί ενδεχομένως λοιπόν, να είμαστε μόνο στην αρχή αυτού που μπορεί ίσως να είναι μια πολύ μακρά και δύσκολη διαδικασία.
Αγαπητοί συνάδελφοι, 35 χρόνια μετά την Τελική Πράξη του Ελσίνκι, το όραμα της Ευρώπης ολόκληρης, ενωμένης, ελεύθερης και ειρηνικής, παραμένει ένας στόχος και όχι πραγματικότητα.
Όμως είναι σίγουρα εφικτός ο στόχος. Εδώ στην Κέρκυρα, που είμαστε απλώς μια δρασκελιά από την ομηρική Ιθάκη, η κοινή Οδύσσεια για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, μόλις ξεκινάει.
Ευχαριστώ.