Συνέντευξη στον Σπύρο Γκουτζάνη.
Πριν από το συνέδριο είσαστε χωρίς αμφιβολία – και σας το αναγνωρίζαν όλοι – η δεύτερη τη τάξη στο κόμμα, πως αισθάνεσθε μετά την επιστροφή Σουφλιά που έσπευσαν να σας υποβαθμίσουν;
Ευτυχής, ιδιαιτέρως ευτυχής. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ικανοποίηση στην πολιτική από το να δικαιώνονται οι θέσεις τις οποίες υποστήριξε κάποιος με συνέχεια και συνέπεια. Εγώ από την πρώτη στιγμή, από την ημέρα της διαγραφής μέχρι το συνέδριο υπερασπιζόμουν, την πολιτική θέση της άρσης των διαγραφών, της επιστροφής όλων των στελεχών. Υποστήριζα την προοπτική της μεγάλης, της ευρείας και δυνατής κεντροδεξιάς. Χαίρομαι που αυτή η πολιτική επιλογή δικαιώθηκε.
Και δεν σας ενοχλεί που σας κατέταξαν στην τρίτη θέση;
Δεν με ενοχλεί. Ουδέποτε είχα αποδεχθεί τη λογική για τα «νούμερα» μέσα στη ΝΔ. Οι επετηρίδες μέσα στα κόμματα έχουν πολύ μικρή σημασία. Η επετηρίδα στην κοινωνία είναι που μετράει και σ΄ αυτήν έχει νόημα οι πολιτικοί να επιδιώκουν την καταγραφή τους.
Δηλαδή θεωρείτε ότι στην επετηρίδα της κοινωνίας διατηρείτε την πρώτη θέση;
Απ΄ ότι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, αν αυτό έχει σημασία. Αυτό όμως δεν είναι το πρωτεύον. Αυτό που θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό είναι ότι η ΝΔ εμφανίζεται σήμερα «εν δυνάμει» – γιατί υπολογίζω ότι θα επιστρέψουν και οι υπόλοιποι – με το σύνολο των φιλελεύθερων δυνάμεων συσπειρωμένες και ενωμένες κάτω από την ομπρέλα της. Αυτή είναι η ουσία. Ο Σουφλιάς σήμερα, ο Μάνος και ο Ανδριανόπουλος αύριο, τα στελέχη της ΝΔ που ήδη βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, συγκροτούν ένα ολοκληρωμένο, αξιόπιστο και κυρίως αποτελεσματικό, δυναμικό για τη διακυβέρνηση της Ελλάδας.
Δηλαδή η διεύρυνση θα συνεχισθεί;
Δεν είναι διεύρυνση η επιστροφή ενός στελέχους που άνηκε στη ΝΔ. Άλλωστε η διεύρυνση δεν είναι απλώς μια επιλογή που συνδέεται με τα πρόσωπα. Η διεύρυνση για έναν πολιτικό χώρο επιτυγχάνεται όταν υπάρχει συναίνεση και συνεργασία ευρύτερων κοινωνικών δυνάμεων. Η οπτική των προσώπων ήταν μία οπτική που επικράτησε στο ΠΑΣΟΚ και επεδίωξε να δώσει το μήνυμα της διεύρυνσης εντάσσοντας και αφομοιώνοντας μεμονωμένα πρόσωπα. Εκτιμώ ότι το εγχείρημα δεν απέδωσε. Δείτε για παράδειγμα την περίπτωση με τον κ. Ευθυμιόπουλο – τον οποίο εκτιμώ ως άνθρωπο και ως στέλεχος του οικολογικού κινήματος – που εξέφρασε τη διεύρυνση προς τον οικολογικό χώρο. Η χειρότερη πολιτική για την προστασία του περιβάλλοντος γίνεται από αυτή την κυβέρνηση στην οποία συμμετέχει ο κ. Ευθυμιόπουλος.
Αυτό είναι το υπουργείο του κ. Λαλιώτη.
Δεν μιλάω για τον κ. Λαλιώτη, αναφέρομαι στην κυβερνητική πολιτική για την προστασία του περιβάλλοντος. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα με τη διαχείριση των τοξικών αποβλήτων. Δεν υπάρχει σχέδιο, υποδομές, μέτρα για τη διαχείριση τους. Παράγονται τέτοια απόβλητα, που αποθηκεύονται όμως κανείς δεν γνωρίζει.
Ένας Σουφλιάς θα φέρει την άνοιξη στη ΝΔ;
Δεν πιστεύω ότι η πολιτική είναι υπόθεση ενός ανθρώπου. Είναι υπόθεση συλλογικής δουλειάς. Η συλλογική δουλειά ήταν πάντα το ζητούμενο στην Ελλάδα και ήταν και το ζητούμενο στη ΝΔ. Αυτή τη στιγμή κάναμε ένα σημαντικό βήμα. Από δω και πέρα δεν υπάρχει καμία δικαιολογία πλέον. Πρέπει να πάμε μπροστά.
Η συλλογικότητα δεν καταργεί τις προσωπικές φιλοδοξίες…
Όλοι έχουμε φιλοδοξίες, είναι θεμιτό στην πολιτική. Πρέπει όμως να εντάσσονται στο πλαίσιο μιας συλλογικής προσπάθειας γιατί αλλιώς καταλήγουν σε μωροφιλοδοξίες και αυτό είναι κάτι που πρέπει να αποφεύγεται.
Η εσωτερική ιεραρχία δεν αναιρεί την συλλογικότητα και την κοινή προσπάθεια…
Όχι αλλά η συλλογικότητα η οποία επετεύχθη είναι το καινούργιο στοιχείο και είναι το μεγάλο κέρδος από το συνέδριο. Ξεκίνησε από την προσυνεδριακή διαδικασία και ήταν καθοριστικός ο ρόλος του Τζαννή Τζαννετάκη. Η ΝΔ εμφανίζεται με ισορροπία, απόφαση για συλλογική λειτουργία και δυναμική νίκης.
Θεωρείτε δηλαδή ότι θεσπίστηκαν αλλαγές που καθιστούν συλλογική την λειτουργία του κόμματος στο κορυφαίο επίπεδο της λήψης των αποφάσεων;
Πιστεύω ότι έγιναν σημαντικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Για παράδειγμα οι αρμοδιότητες που ανέλαβαν κάποια πολιτικά όργανα, ιδιαίτερα το Πολιτικό Συμβούλιο. Αλλά επειδή η πολιτική δεν είναι νομική επιστήμη στην πολιτική μετράει η βούληση να λειτουργήσουν τα όργανα, να δουλέψουμε με πολιτικούς όρους, να λειτουργήσουμε συλλογικά. Αυτή τη βούληση διακρίνω πιο ισχυρή από ποτέ.
Οι θεσμικές εγγυήσεις πάντως διασφαλίζουν ακριβώς ότι θα λειτουργούν τα όργανα ανεξάρτητα από την εκάστοτε βούληση.
Υπάρχουν μέσα από τις πολύ συγκεκριμένες αρμοδιότητες του Πολιτικού Συμβουλίου.
Θα στηρίξετε τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη για Γραμματέα της ΚΕ;
Ναι, θα τον στηρίξω.
Επανίδρυση πάντως στη ΝΔ δεν έγινε. Νομίζετε ότι η κομματική δομή μετεξελίχθηκε επί το δημοκρατικότερο;
Όχι στο μέτρο και στο βαθμό που εγώ επιθυμούσα. Έγιναν βήματα, άλλα όχι άλματα. Κυριάρχησε η αντίληψη της βήμα προς βήμα πορείας. Υποστηρίζω ότι έπρεπε να γίνουν πολύ πιο γενναίες τομές. Κανείς όμως δεν μπορεί να πει ότι δεν έγινε μία συλλογική προσπάθεια.
Πάντως και το επόμενοι συνέδριο θα αποτελείται πάλι κυρίως από ex oficcio μέλη, στην Κεντρική Επιτροπή μόνο 150 είναι αιρετοί, ακόμη και στο Πολιτικό Συμβούλιο το ένα τρίτο των μελών είναι ex oficcio.
Υπάρχουν θέματα τα οποία μπορεί η νέα ΚΕ να επανεξετάσει και να εισηγηθεί μία σε βάθος αλλαγή για το επόμενο συνέδριο. Θεωρώ όμως ότι η εσωκομματική συζήτηση έχει εξαντληθεί δεδομένου ότι τα θέματα αυτά ελάχιστα αφορούν την κοινωνία.
Έχουν σημασία στο βαθμό που δίνουν τη δυνατότητα σε ένα κόμμα να παράγει πολιτική να διεκδικήσει και να ασκήσει την εξουσία.
Ναι, η συζήτηση για την λειτουργία των κομμάτων δεν πρέπει να είναι αυτοσκοπός. Όλα αυτά κεντρικές επιτροπές, γραμματείς κλπ δεν ενδιαφέρουν. Αυτό που έχει σημασία είναι η παραγωγή πολιτικής. Είναι η αποτελεσματικότητα στην πολιτική δουλειά και τελικώς από όλα αυτά να υπάρχει συγκεκριμένη ωφέλεια για τον πολίτη. Να είναι εμφανής η βελτίωση στην καθημερινή του ζωή. Στην περίοδο αυτή για τον έλληνα πολίτη η απογοήτευση έχει κορυφωθεί από την κυβερνητική δράση. Γι΄ αυτό τα βλέμματα στρέφονται με πολύ μεγάλη προσοχή πάνω στη ΝΔ, και οφείλουμε να σταθούμε αντάξιοι αυτής της προσοχής. Γιατί προσοχή δεν σημαίνει ακόμη αποδοχή. Είναι μία διαδικασία που εξελίσσεται και πρέπει να την κερδίσουμε.
Η ενότητα της κεντροδεξιάς μπορεί να συμπεριλάβει και τον κ. Αβραμόπουλο;
Οι πόρτες της ΝΔ είναι ανοικτές. Από κει και πέρα το ποιος θέλει να έρθει είναι δικό του θέμα. Δεν υπάρχει κανείς που να εντάσσεται σε ένα πολιτικό κόμμα με το ζόρι.
Ακόμη και για τον κ. Σαμαρά; Είχατε πει ότι θα μπορούσε να επιστρέψει αν το αποφάσιζε το συνέδριο.
Είχε ξεκαθαριστεί ότι δεν υφίσταται τέτοιο θέμα και δεν ετέθη.
Αν τεθεί σε κάποιο άλλο όργανο όπως η διευρυμένη ΚΕ;
Μιλάτε για θέματα που έχουν κλείσει οριστικά.
Βλέπετε πρόωρες εκλογές;
Δεν μπορώ να τις αποκλείσω. Βλέπω να βαθαίνει η κρίση στο ΠΑΣΟΚ. Αυτό έχει συνέπεια την αδυναμία άσκησης σοβαρής και αποτελεσματικής κυβερνητικής πολιτικής. Το χειρότερο δεν είναι μία λάθος πολιτική άλλα η έλλειψη πολιτικής. Έχουν χαθεί οι ισορροπίες και αναζητούνται νέες. Η χώρα έχει να αντιμετωπίσει σοβαρά θέματα. Το πρώτο είναι οι Ολυμπιακοί αγώνες που η προετοιμασία τους έχει καθυστερήσει. Μετά πρέπει να βρει τους πόρους για την αξιοποίηση του Γ΄ ΚΠΣ και τρίτο το εσωτερικό κοινωνικό μέτωπο. Αυτά δεν αντιμετωπίζονται από μία αδύναμη κυβέρνηση. Ακόμη και το τμήμα του επιχειρηματικού κόσμου που στήριξε στο παρελθόν τον κ. Σημίτη αντιλαμβάνεται ότι η κυβέρνηση αδυνατεί να δώσει την προοπτική που χρειάζεται ο τόπος.
Η ΝΔ έχει πείσει αυτό τον κόσμο;
Η ΝΔ πρέπει να δουλέψει πολύ, πρέπει να δουλέψει συστηματικά και καλά για να ξέρουν οι πάντες τι λέμε και κυρίως πως θα το υλοποιήσουμε.
Βλέπετε διαλυτικές τάσεις στο ΠΑΣΟΚ;
Τα μεγάλα κόμματα δεν διαλύονται, όσο κι αν διάφοροι σεναριογράφοι το επιθυμούν. Τα μεγάλα κόμματα παρακμάζουν, ανασυγκροτούνται και αναγεννιούνται από την τέφρα τους. Το πρόβλημα δεν είναι το ΠΑΣΟΚ αλλά τα προβλήματα της χώρας.
Αν και με αυτή την εξαιρετικά ευνοϊκή συγκυρία η ΝΔ δεν κερδίσει τις εκλογές τότε δεν έχει λόγο ύπαρξης, δεν θα είναι κόμμα εξουσίας αλλά αντιπολίτευσης.
Η ΝΔ είναι κόμμα εξουσίας. Γι΄ αυτό ζητούμενο αυτή τη στιγμή δεν είναι αν θα κερδίσουμε, αλλά το ζητούμενο είναι να κυβερνήσει καλά, προς όφελος του πολίτη. Να κυβερνήσει για να λύσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες. Το βάρος μας λοιπόν, πρέπει να το ρίξουμε στην προβολή μιας ουσιαστικής και αποτελεσματικής πρότασης για τη διακυβέρνηση του τόπου. Η πρόταση για μια σύγχρονη και αποτελεσματική διακυβέρνηση είναι το όχημα που οδηγεί στη νίκη.
Είναι η ΝΔ έτοιμη να κυβερνήσει;
Είναι. Πρώτα από όλα όμως πρέπει να πείσουμε τον κόσμο για την πολιτική μας. Να κερδίσουμε τη θετική του ψήφο. Δεύτερο να τον πείσουμε ότι θα κάνουμε καλή χρήση της εμπιστοσύνης που θα μας δείξει. Γι αυτό είναι πολύ σημαντικό οι θέσεις που προβάλει η ΝΔ να είναι συγκεκριμένες, σαφείς και υλοποιήσιμες. Απαιτείται αυτοσυγκράτηση, σοβαρότητα, τεκμηρίωση για να μην έχει ο πολίτης αμφιβολία για το ποια είναι η πολιτική μας και πως θα την εφαρμόσουμε.
Όπως π.χ. με το ασφαλιστικό. Υπάρχουν κεκτημένα που δεν αναιρούνται;
Αυτό είναι πολύ θεωρητικό, στη ζωή τα πάντα αναιρούνται. Αλλά είναι τα κρίσιμα ερωτήματα. Για παράδειγμα ποια είναι τα περιθώρια που έχει το ασφαλιστικό σύστημα. Ποια είναι τα περιθώρια αντοχής που έχει ο ίδιος ο ασφαλισμένος. Ποιο είναι το βέλτιστο μοντέλο αντιμετώπισης με το μικρότερο κοινωνικό κόστος της σημερινής δύσκολης πραγματικότητας. Όλα αυτά είναι ανοικτά θέματα, καυτά προβλήματα, τα οποίο πρέπει ο πολιτικός κόσμος να τα αντιμετωπίσει με ρεαλισμό, σύνεση και υπευθυνότητα, μακριά από λαϊκισμούς και καιροσκοπισμούς.
Πρόσφατα ο Κ. Μητσοτάκης είπε ότι «στο ασφαλιστικό δεν υπάρχουν κεκτημένα δικαιώματα»…
Είναι πάγια θέση του Κ. Μητσοτάκη. Ακούστε, αν δεν υπήρχε η κυβέρνηση της ΝΔ το 1990-93 και οι δύο νόμοι που θέσπισε για το ασφαλιστικό, το σύστημα θα είχε καταρρεύσει. Και κάθε καλόπιστος αναλυτής το παραδέχεται. Αυτές οι αποφάσεις είχαν τεράστιο πολιτικό κόστος. Πρέπει να δούμε ποια είναι η κατάσταση στο ασφαλιστικό και να τοποθετηθούμε ειλικρινώς. Η ελληνική κοινωνία πρέπει να γνωρίζει την αλήθεια. Δεν μπορούμε να απαλλοτριώσουμε το δικαίωμα που έχουν αυτοί που έχουν επενδύσει ολόκληρη τη ζωή τους πάνω σε κάποιες αρχές και να τους αλλάξουμε από τη μία μέρα στην άλλη τα δεδομένα της ζωής του. Χρειάζεται να υπάρξουν κάποιες βασικές αρχές.
Σε αντίθεση ο Κώστας Καραμανλής έχει διακηρύξει με κατηγορηματικότητα ότι «δεν θα ανεχθούμε αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης ούτε αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών».
Δεν αντέχει η ελληνική οικονομία αύξηση των εισφορών, όπως επίσης υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με την αύξηση των ορίων, αφού σε γενικές γραμμές αγγίζουμε τα ανώτατα ευρωπαϊκά όρια. Υπάρχουν πολλά θέματα που πρέπει να αγγίξουμε. Για παράδειγμα εγώ πιστεύω ότι οι νέοι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν το δικαίωμα επιλογής στον τρόπο ασφάλισης τους και στον τρόπο διαχείρισης των εισφορών τους, οι οποίοι αποτελούν ατομικούς λογαριασμούς. Πιστεύω για παράδειγμα ότι οι εργαζόμενοι του αύριο πρέπει να έχουν λόγο για το πως θα ασφαλισθούν, τι θέλουν να συνεισφέρουν ποιος θα είναι ο ρόλος της ιδιωτικής ασφάλισης.
Είναι ένα θέμα στο οποίο υπάρχει διάλογος και μέσα στα κόμματα.
Προς το παρόν δεν υπάρχει διάλογος. Μόνο ανεπισήμως. Κυρίως δεν υπάρχει συγκεκριμένη πρόταση από την κυβέρνηση. Η κυβέρνηση έχει υποχρέωση να φέρει την πρόταση της, βάση της οποίας να γίνει ένας ανοικτός διάλογος με τους κοινωνικούς εταίρους και τα πολιτικά κόμματα. Φαίνεται όμως ότι το βάρος των εσωκομματικών προβλημάτων της κυβέρνησης, η πρόταση αυτή αλλάζει καθημερινά.
Και στο θέμα των ιδιωτικοποιήσεων υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και μέσα στο δικό σας κόμμα, πχ. από τους συνδικαλιστές.
Δεν υπάρχει αμφισβήτηση μέσα στη ΝΔ για το μέγεθος των ιδιωτικοποιήσεων. Κανενός είδους αμφισβήτηση. Κανείς δεν αμφιβάλει στη ΝΔ ότι το μεγάλο πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας είναι η έλλειψη διαρθρωτικών αλλαγών. Μιλήσαμε εγκαίρως για τα αφανή ελλείμματα, για τη δημιουργική λογιστική και για το κόστος από την καθυστέρηση στην απελευθέρωση των αγορών. Σήμερα δικαιωνόμαστε. Το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ελλάδας σήμερα είναι η οικονομία. Το παραδέχονται πλέον όλοι. Ακόμη και οι αναλυτές οικονομολόγοι οι οποίοι πριν από ένα χρόνο, κατά την προεκλογική περίοδο, παρουσίαζαν ρόδινη την κατάσταση, τώρα μιλούν για αποτυχία, παρουσιάζουν την άλλη πλευρά του νομίσματος.
Βούτυρο ή κανόνια;
Είναι ψευτοδίλημμα. Είναι η μεγαλύτερη φενάκη των τελευταίων χρόνων. Ποιος διαπραγματεύεται την εθνική του ασφάλεια ή τις κοινωνικές του παροχές; Εμείς είχαμε μιλήσει από την αρχή για μείωση των εξοπλισμών που θα ακολουθούσε τον εξορθολογισμό του αμυντικού συστήματος και πάνω σε βάση αμοιβαιότητας. Είναι δυνατόν η κυβέρνηση να αλλάζει τις αποφάσεις για το εξοπλιστικό πρόγραμμα σαν να αλλάζει πουκάμισα. Τι είδους σοβαρότητα είναι αυτή;
Υπάρχει η προϋπόθεση της αμοιβαιότητας;
Στην Τουρκία γίνεται διάλογος για το ίδιο θέμα. Και έχουν μεγάλο βάρος στην οικονομία, η οποία περνά μεγάλη κρίση και από το ΔΝΤ ανοίγει το θέμα των αμυντικών δαπανών. Όλα μπορούν να συζητηθούν. Αλλά η βασική προϋπόθεση είναι η σοβαρότητα, ο προγραμματισμός, η ιεράρχηση των στόχων. Δεν μπορούμε να ξεκινούμε λέγοντας ότι εμείς θα κάνουμε το μείζον και εν τω μεταξύ, κατά τη διάρκεια της πενταετίας να έχουμε ξεχάσει τον εκσυγχρονισμό των υπαρχόντων συστημάτων.
Δηλαδή λέτε ότι η κυβέρνηση πάσχει από έλλειψη σοβαρότητας;
Αυτό που έγινε είναι το άκρον άωτον. Είναι αδιανόητο για μία κυβέρνηση. Στην Ελλάδα έχουμε πάθει μιθριδατισμό και τίποτε δεν μας κάνει εντύπωση. Σε μία λογική κοινωνία το δίλημμα «βούτυρο ή κανόνια» θα είχε εξοργίσει όλους τους σκεπτόμενους πολίτες. Όπως θα έπρεπε να τους εξοργίσει και ο τρόπος με τον οποίο η κυβέρνηση χειρίζεται τα θέματα των εξοπλισμών. Για παράδειγμα ο κ. Τσοχατζόπουλος διαρρηγνύει τα ιμάτιά του υπέρ των Eurofigther, ο κ. Αποστολάκης ως υφυπουργός Άμυνας δηλώνει ότι η εθνική μας άμυνα δεν έχει ανάγκη από αυτόν τον τύπο μαχητικού αεροσκάφους.
Η Τουρκία ζήτησε την πολιτική στήριξη της Ελλάδας για την διεθνή οικονομική στήριξη. Πρέπει να το κάνει χωρίς όρους η Ελλάδα;
Δεν υπάρχει διάλογος χωρίς όρους. Ο καθένας βάζει στο τραπέζι τα θέματα που έχει υπερασπιζόμενος τα εθνικά του συμφέροντα. Ναι, να βοηθήσουμε, αλλά υπό προϋποθέσεις. Δεν είναι μονομερείς οι σχέσεις με την Τουρκία. Το ότι μονομερώς εμείς αποφασίζουμε δεν μπορεί να έχει μακροπρόθεσμη λογική.
Η οικονομική κρίση της Τουρκιάς δεν είναι καλή ευκαιρία για την Ελλάδα να προωθήσει τα συμφέροντά της;
Δεν μου αρέσει αυτό. Η Ελλάδα δεν έρχεται να εκμεταλλευτεί κάποια συγκυρία. Η Ελλάδα πρέπει να έχει πάγιες θέσεις. Είναι προς το συμφέρον της Τουρκίας και του τουρκικού λαού η επίλυση του Κυπριακού, η εξομάλυνση των εντάσεων με την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Τουρκία έχει μεγάλα προβλήματα προς ανατολάς θα έπρεπε να μπορεί να ρίξει το βάρος της προς τα εκεί.
Ναι αλλά αυτό έχει να κάνει με το πώς αντιλαμβάνεται η Τουρκία τον ρόλο της και το συμφέρον της. Σημασία έχει ότι εσύ με τις διάφορες δυνατότητες που έχεις προσπαθείς να περάσεις το μήνυμα. Αυτό που δεν μπορεί να κάνεις είναι να δίνεις την εντύπωση ότι εσωτερικοί πολιτικοί λόγοι ή εσωτερική αδυναμία – πχ το βούτυρο ή τα κανόνια – υπαγορεύουν την πολιτική σου.
Η πολιτική της ελληνοτουρκικής φιλίας έχει παράγει αποτελέσματα;
Μέχρι στιγμής όχι. Σε επίπεδο εντυπώσεων και κλίματος δεν είναι αμελητέα, αλλά επί της ουσίας δεν έχει αποδώσει. Αυτή τη στιγμή παρουσιάζεται το αντίθετο, μία σκλήρυνση της τουρκικής γραμμής, ιδιαίτερα στο Κυπριακό. Σκλήρυνση η οποία είναι αδικαιολόγητη μετά την στάση που κράτησε η Ελλάδα.
Μπορεί και η Τουρκία να χρησιμοποιεί την βελτίωση του κλίματος για να προβάλει καλύτερα τις αξιώσεις της.
Αυτό πρέπει να αποκλειστεί. Και το μήνυμα προς την Τουρκία πρέπει να είναι σαφές. Και τα σαφή μηνύματα λένε για παράδειγμα ότι προβολή αξιώσεων όπως η αποστρατικοποίηση των νήσων πρέπει να αποκλειστούν. Αυτό είναι σαφές μήνυμα.
Είπατε για σκλήρυνση της στάσης της Τουρκίας , βλέπετε δυσμενή εξέλιξη στο Κυπριακό;
Δεν μπορώ να κάνω πρόβλεψη. Εμείς δεν πρέπει να αποκλίνουμε από τον στόχο μας που είναι η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και της καθαρής κουβέντας που πρέπει να λεχθεί ότι «το ελληνικό κοινοβούλιο δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να επικυρώσει διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίς την Κύπρο». Αυτή είναι θέση και των 300 Ελλήνων βουλευτών και αυτό πρέπει εγκαίρως να γίνει γνωστό προς κάθε κατεύθυνση, και προς τους εταίρους μας στην ΕΕ και προς τις υπό διεύρυνση χώρες και προς τον ΟΗΕ.
Στο θέμα των Σκοπίων με αφορμή την επικείμενη αλλαγή στο προοίμιο του συντάγματός τους είναι ώρα να θέσει η Ελλάδα το ζήτημα της ονομασίας;
Το πρόβλημα των Σκοπίων είναι οξύ. Νομίζω ότι προτεραιότητα όλων αυτή την ώρα είναι η διατήρηση της συνοχής του κράτους αυτού η οποία απειλείται. Μιλάμε για ένα μια κρατική οντότητα μέσα στην οποία θα διασφαλιστούν τα δικαιώματα της αλβανικής μειονότητας. Το εγχείρημα είναι δύσκολα όταν ριζοσπαστικοί κύκλοι νομίζουν ότι μπορούν μέσω του ενόπλου αγώνα να πετύχουν ότι πέτυχαν και στο Κοσσυφοπέδιο.
Θα βλέπατε ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου έστω μελλοντικά;
Κανείς δεν μπορεί να το αποκλείσει αλλά δεν θα το έλεγα αυτή τη στιγμή. Για ένα ορατό μέλλον 10 έως 15 ετών βλέπω παρουσία των δυνάμεων στο Κόσοβο και δημιουργία των προϋποθέσεων που θα επιτρέψουν να λειτουργήσει το Κόσοβο με τη μεγαλύτερη δυνατή αυτονομία αλλά εντός των πλαισίων της Γιουγκοσλαβικής ομοσπονδίας.