Προβάλλονται και πάλι από την Τουρκία, με αφορμή και το «notam» που εκδόθηκε πρόσφατα το ρωτώ αυτό, οι γνωστοί ισχυρισμοί περί «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο. Οι κινήσεις καλής θέλησης της ελληνικής κυβέρνησης τελικά δεν βρίσκουν ανταπόδοση.
Πρώτα απ’ όλα να διευκρινίσουμε, ότι δεν ακούστηκε κουβέντα για τέτοια θέματα. Υπάρχουν δύο θέματα τα οποία είδαν το φως της δημοσιότητας και τα οποία είναι διαφορετικά το ένα από το άλλο. Το ένα είναι μία τουρκική άσκηση της οποίας η διαχείριση είναι η τρέχουσα διαχείριση, η οποία γίνεται σε κάθε άσκηση, ή τουλάχιστον στις περισσότερες ασκήσεις. Το δεύτερο ήταν ένα διαφορετικό θέμα, το οποίο αφορά στη διάσωση στο Αιγαίο. Επ’ αυτού είδε το φως της δημοσιότητας ένα έγγραφο του υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο όμως διαβάστηκε και είδε το φως της δημοσιότητας απολύτως αποσπασματικά. Αυτό το εσωτερικό έγγραφο δεν λέει τίποτα το οποίο να αλλοιώνει, ούτε κατ΄ ελάχιστο, τη σταθερή μας θέση: Σε περιπτώσεις έρευνας και διάσωσης εντός της περιοχής του FIR Αθηνών την αρμοδιότητα και το συντονισμό τα έχει η Ελλάδα. Στα θέματα της εξωτερικής πολιτικής, οφείλουν οι πάντες να επιδεικνύουν μεγάλη προσοχή και ιδίως αυτοσυγκράτηση.
Δεν αρνείστε όμως ότι υπάρχουν στην Τουρκία «φωνές», που προβάλουν τους γνωστούς ισχυρισμούς και τις γνωστές διεκδικήσεις και αυτό παρά το γεγονός ότι την Παρασκευή πραγματοποιήθηκε στην Βιέννη η δεύτερη μέσα σε μια εβδομάδα συνάντηση των κ.κ. Καραμανλή και Ερντογάν.
Δεν είναι εύκολες οι σχέσεις μας με την Τουρκία. Γίνεται όμως μια συνειδητή προσπάθεια και από τις δύο πλευρές όπως καταγράφηκε και από τη χθεσινή συνάντηση Καραμανλή-Ερντογάν να βελτιωθούν σημαντικά προς όφελος και των δύο χωρών. Αλλά δεν είναι ούτε σκόπιμο, ούτε επωφελές για την χώρα μας να μεγεθύνουμε τα προβλήματα. Οι σχέσεις μας με την Τουρκία έχουν ακόμα πολλά σκαμπανεβάσματα. Η ελληνική βούληση είναι καταγεγραμμένη. Είναι προς όφελος του ελληνικού λαού και βεβαίως του τουρκικού λαού, να είναι η γειτονική χώρα μια σύγχρονη ευρωπαϊκή δημοκρατία. Θα είναι, δηλαδή, προς δικό μας όφελος να βρεθεί μια μέρα η Τουρκία στην ΕΕ, υπό την προϋπόθεση βεβαίως, ότι θα αποδεχθεί το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Αλλά για να αποδεχθεί η Τουρκία το ευρωπαϊκό κεκτημένο η πορεία θα είναι μακρά και δύσκολη. Απαιτούνται πολλές εσωτερικές αλλαγές μέσα στη χώρα. Έχουμε υπομονή, έχουμε κατανόηση, αλλά και αξιολογούμε διαρκώς την Τουρκία, όχι μόνον εμείς, αλλά και οι εταίροι μας.
Τις βλέπετε να γίνονται αυτές τις εσωτερικές αλλαγές;
Αλλαγές γίνονται. Γίνονται βήματα, ιδίως στην εσωτερική νομοθεσία, τα εμπορικά θέματα κλπ. Εκεί που παρατηρείται ακόμα, και μιλάω γενικά, ακαμψία είναι στα θέματα των ελευθεριών, των μειονοτήτων και όλα αφορούν στις σχέσεις της μαζί μας, το Πατριαρχείο, την Κύπρο. Αλλά και εκεί οι σχέσεις έχουν υπαχθεί σε Κοινοτική αξιολόγηση. Αν δεν βελτιωθούν, ανάλογη θα είναι και η επίδραση στην πορεία της ενταξιακής διαπραγμάτευσης. Πρέπει να υπογραμμίσω ότι σε σημαντικούς τομείς, στην ενέργεια και τους αγωγούς, στις εμπορικές συναλλαγές, στις εκατέρωθεν επενδύσεις, αλλά στις σχέσεις των δύο κοινωνιών, το τονίζω αυτό, υπάρχει μεγάλη βελτίωση. Κακώς μάλιστα τα θέματα αυτά τα αποκαλούν μερικοί «χαμηλής πολιτικής». Έχουν κι από μόνα τους μεγάλη σημασία, αλλά και πολιτικά δημιουργούν προϋποθέσεις μελλοντικής αλληλοκατανόησης.
Υπάρχουν ήδη κάποιες εκτιμήσεις, ότι τον Οκτώβριο που θα κριθεί αυτή η πορεία της Τουρκίας προς την Ευρώπη, τα νέα δεν θα είναι ευχάριστα για την Άγκυρα. Φοβάστε ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα μπορούσε η Τουρκία – όπως και στο παρελθόν – να «εξωτερικεύσει» αυτά τα προβλήματα;
Εμείς δεν αποκλείουμε τίποτα και είμαστε έτοιμοι για κάθε σενάριο. Από την άλλη μεριά όμως υπάρχει και μια νέα πραγματικότητα. Η Τουρκία παρακολουθείται σήμερα πολύ στενά από το σύνολο της ΕΕ. Η αρχή, λοιπόν, της καλής γειτονίας, ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των θρησκευτικών ελευθεριών κλπ. θέματα δηλαδή τα οποία εμμέσως αγγίζουν την Ελλάδα, έχουν μεταβληθεί από διμερή, όπως ήταν παλαιότερα, σε ευρωτουρκικά. Αυτό είναι ένα μεγάλο «συν» για την ελληνική εξωτερική πολιτική. Φυσικά και δεν μπορώ να αποκλείσω τίποτα. Λέω όμως, ότι η εκκίνηση γίνεται από μία καλύτερη βάση. Επίσης, όλες οι πλευρές επισήμως δηλώνουν ότι προσπαθούν και την ένταση να μειώσουν και τις σχέσεις να καλυτερεύσουν. Αν αυτό συμβεί, τότε η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας θα είναι πιο εύκολη για την ίδια.
Πιστεύετε, ότι μέσα στο 2006 ο κ. Καραμανλής θα πάει στην Άγκυρα;
Είναι ένα ταξίδι το οποίο είχε αναφερθεί ότι θα γίνει σε μία συγκεκριμένη στιγμή. Αυτή τη στιγμή αναζητούμε νέα ημερομηνία δια της διπλωματικής οδού.
Αυτή η ημερομηνία μπορεί να είναι μέσα στο 2006;
Βεβαίως.
Για το Κυπριακό, αυτή τη στιγμή η εικόνα που υπάρχει είναι ότι η διαδικασία επίλυσης δεν «τρέχει» με τους ρυθμούς που ενδεχομένως η ελληνική πλευρά θα ήθελε. Και αναφέρομαι στην διαμόρφωση μιας νέας φόρμουλας επίλυσης του ζητήματος.
Στην εξωτερική πολιτική ο χρόνος πάντα παίζει ρόλο. Η Ιστορία δεν συγχωρεί χαμένες ευκαιρίες. Αλλά πιστεύω ότι υπάρχει ένα νέο momentum στο Κυπριακό πρόβλημα, μετά τη συνάντηση του Προέδρου Παπαδόπουλου με τον γ.γ. του ΟΗΕ κ. Κόφι Ανάν στο Παρίσι πριν από δυόμισι μήνες. Υπάρχουν ήδη σχετικές συνεννοήσεις. Προχωρούμε στη διαμόρφωση των ονομαζόμενων «τεχνικών επιτροπών» οι οποίες θα συζητήσουν ορισμένα θέματα κοινού ενδιαφέροντος. Η βούληση της κυπριακής κυβέρνησης είναι να προχωρήσουν αυτές οι επιτροπές και σε θέματα πολιτικά, δηλαδή σε ουσιαστικά, έτσι ώστε να δράσουν προπαρασκευαστικά και για μια νέα πρωτοβουλία η οποία πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένη. Για το Κυπριακό εγώ έχω πει μια πολύ απλή αλήθεια, την οποία καταλαβαίνουν και όλοι οι ομόλογοί μου. Λύση επιβολής, ενάντια στην άποψη του λαού, δεν μπορεί να είναι λύση. Για να υπάρχει λύση, αυτή πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένη και αποδεκτή από ηγεσία και λαό. Τον λαό της Κύπρου, στο σύνολό του, Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους. Αυτός είναι ο στόχος. Είναι δύσκολος να επιτευχθεί; Βεβαίως, διότι αν ήταν εύκολος θα είχε επιτευχθεί πολύ νωρίτερα. Είναι λοιπόν δύσκολος, αλλά όχι ανέφικτος.
Η υπόθεση με τα έγγραφα που βρέθηκαν έξω από το υπουργείο εξωτερικών και οι πληροφορίες για χρηματισμό δημοσιογράφων, έχει εξέλιξη; Η ΕΔΕ που έχετε διατάξει προχωρά;
Θεωρώ ότι η υπόθεση αυτή είναι ύβρις κατά του Υπουργείου Εξωτερικών και των δημοσιογράφων και για μένα είναι ζήτημα τιμής να χυθεί άπλετο φως στην υπόθεση. Από την πρώτη στιγμή και για να αποτραπεί η διασπορά ψευδών ειδήσεων ζήτησα από τον εισαγγελέα πλήρη και εξονυχιστική έρευνα, διότι για μένα είναι μείζον θέμα. Δεν μπορεί ο καθένας να βγαίνει και να λέει ότι έχω μια λίστα, δεν τη δείχνω, δεν τη δίνω, δεν την ξέρω. Είμαι σαφής: Επί των ημερών μου και των ημερών του κ. Μολυβιάτη δεν υπάρχει τέτοιου είδους λίστα δημοσιογράφων. Είμαι κατηγορηματική. Πιστεύω δε ότι δεν υπήρχε ούτε επί του κ. Παπανδρέου.
Ποια είναι η θέση σας για την επιλογή του Γ. Παπανδρέου να στηρίξει μια μουσουλμάνα υποψηφία στην υπέρ- νομαρχία Δράμας – καβάλας – Ξάνθης;
Σε επίπεδο συμβολισμού, η υποψηφιότητα της κυρίας Καραχασάν είναι θετική. Είναι κατ’ αρχήν γυναίκα, επιτρέψτε μου να το θυμίσω αυτό, δεύτερον μουσουλμάνα και τρίτον νέα. Άρα έχει τρία χαρακτηριστικά σε επίπεδο συμβολισμού που είναι θετικά. Από κει και πέρα όμως μιλάμε για εκλογές Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, όπως και η Τοπική Αυτοδιοίκηση έχει χρέος να απαντά στα καθημερινά προβλήματα των πολιτών. Η κυρία Καραχασάν λοιπόν θα κριθεί αποκλειστικώς από το πρόγραμμα το οποίο θα παρουσιάσει και από την ικανότητά της να πείσει τους πολίτες ότι μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις τους. Για το περιεχόμενο της πολιτικής της δηλαδή.
Μιλήσαμε ήδη , για τις επικείμενες εκλογές για την αυτοδιοίκηση. Ποιος είναι ο πήχης τον οποίο εσείς βάζετε για τις Νομαρχιακές και τις Δημοτικές Εκλογές. Τι θα σημάνει για σας η νίκη και τι ήττα για την Κεντροδεξιά;
Η νίκη ή η ήττα σε Δημοτικές Εκλογές δεν αφορά το πού βάζεις τον πήχη. Ανακοινώνεται την ώρα των αποτελεσμάτων. Δεν θα δυσκολευτεί κανείς να δει ποιο είναι το κόμμα το οποίο υποστήριξε με μεγαλύτερη επιτυχία Νομάρχες και Δημάρχους. Το αποτέλεσμα των εκλογών είναι πάντοτε μια πραγματικότητα. Εγώ δε πιστεύω ακράδαντα ότι η ΝΔ έχει όλες τις προϋποθέσεις για να πάει πολύ καλά στις εκλογές αυτές.
Να διατηρήσει τις 30 Νομαρχίες δηλαδή;
Ενδεχομένως με κάποιες αλλαγές, αλλά, ναι, πιστεύω ότι θα έχουμε καθαρή πολιτική υπεροχή στις Νομαρχίες και στους Δήμους. Και μιλάω για τις πρωτεύουσες νομών για τις οποίες έχουμε συγκριτικά στοιχεία. Στον Α’ βαθμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα πρέπει να μάθουμε ότι, αν εξαιρέσει κανείς ενδεχομένως τις τρεις μεγάλες πόλεις, η τοπική κοινωνία από μόνη της παίρνει τις αποφάσεις της. Γι’ αυτό και είναι λάθος να πιστεύει κανείς ότι βγαίνουν ουσιαστικά πολιτικά συμπεράσματα στον Α’ βαθμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Σε επίπεδο νομαρχιών όμως; Η κατάσταση είναι διαφορετική.
Εκεί μπορεί κανένας να αναζητήσει και μηνύματα πολιτικά. Πάλι όμως ένας επιτυχημένος Νομάρχης, ο οποίος έχει αποδείξει ότι μπορεί να κάνει δουλειά σε τοπικό επίπεδο, ασχέτως χρώματος ή κομματικής ταυτότητας, παίζει ουσιαστικότατο ρόλο. Δεν βλάπτει τα κόμματα να απομακρυνθούν λίγο απ’ τις λογικές των «χρισμάτων». Καλό θα τους κάνει.
Κυβέρνηση και αντιπολίτευση παρουσίασαν τις προτάσεις τους για τη Συνταγματική Αναθεώρηση. Πώς αντιμετωπίζετε αυτές τις δυο προτάσεις κατ’ αρχήν;
Κατ΄ αρχήν δεν θεωρώ ότι η αναθεώρηση του Συντάγματος πρέπει να θίξει βασικές παραμέτρους του πολιτικού συστήματος στη φάση αυτή. Αλλά ούτε να μπει πάλι στον πειρασμό να λέει λεπτομέρειες. Άλλο Σύνταγμα, άλλο νόμοι και διατάγματα!
Στο παρελθόν έχετε προτείνει και την άμεση εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας και την εφαρμογή του μικτού εκλογικού συστήματος και τον αιρετό περιφερειάρχη. Προτάσεις που προχθές πρότεινε ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ως μέρος της πρότασης του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Πως το κρίνετε αυτό;
Πράγματι εδώ και πολλά χρόνια έχω μιλήσει γι΄ αυτά τα θέματα. Κάποιες από τις προτάσεις του κ. Παπανδρέου παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Είναι χρήσιμο σ΄ αυτό το δημόσιο διάλογο της αναθεώρησης να αναζητηθούν ευρύτερες συναινέσεις.
Το τελευταίο διάστημα δημοσιοποιήθηκαν κάποιες επαφές που κάνουν συνάδελφοι σας υπουργοί με βουλευτές της ΝΔ με αντικείμενο την μετά-Καραμανλή εποχή και αναφέρω ονόματα όπως είναι ο κ. Βουλγαράκης, ο κ. Αβραμόπουλος, ο κ. Σαμαράς που δημοσιεύτηκαν και δεν διαψεύστηκαν. Ποια είναι η θέση σας απέναντι σε αυτή τη συζήτηση που έχει ξεκινήσει, δειλά-δειλά αλλά έχει ξεκινήσει.
Είναι μία συζήτηση η οποία γίνεται εκτός τόπου και χρόνου. Ο Κώστας Καραμανλής χαίρει τεράστιας αποδοχής απ’ τον ελληνικό λαό. Είναι ένας νέος Πρωθυπουργός. Θα πρέπει να είναι πολύ αφελής κάποιος για να ξεκινήσει μια τέτοια κουβέντα.
Την πρόθεση του κ. Σαμαρά να επανέλθει στην κεντρική πολιτική σκηνή , πως την κρίνετε;
Θα δοκιμάσει την τύχη του υποθέτω όπως όλοι οι υποψήφιοι βουλευτές της ΝΔ, βάζοντας υποψηφιότητα και θέτοντας τον εαυτό του στην κρίση του λαού της Μεσσηνίας την οποία θέλει να υπηρετήσει.