«Θα πληρώσει όποιος υποτιμήσει τις ελπίδες του κόσμου»
Η υπουργός Εξωτερικών τονίζει ότι οι πολίτες αντιμετωπίζουν δυσκολίες, ενώ αρνείται ότι θα «σκοπιανοποιηθεί» η πολιτική ατζέντα
Συνέντευξη στην Ειρήνη Καρανασοπούλου
Η προβολή βέτο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε τα Σκόπια να μη λάβουν ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων σε περίπτωση που δεν έχει βρεθεί λύση στο ζήτημα της ονομασίας, είναι κάτι που η Ντόρα Μπακογιάννη θεωρεί τουλάχιστον πρόωρο. Μάλιστα, όπως λέει, «ελπίζω να έχουμε καταλήξει στη λύση μέχρι τότε», δηλαδή, στη Σύνοδο Κορυφής του ερχόμενου Δεκεμβρίου. Η υπουργός Εξωτερικών αρνείται πεισματικά το ενδεχόμενο να «σκοπιανοποιηθεί» η εξωτερική πολιτική – ή και η εσωτερική πολιτική. Και τονίζει ότι «το υπουργείο Εξωτερικών δεν έχει την πολυτέλεια να ασκεί μονοθεματική πολιτική», ενώ «η ατζέντα της επικαιρότητας διαμορφώνεται από την ίδια την κοινωνία. Οι πολίτες αντιμετωπίζουν δυσκολίες, έχουν προβλήματα και ανάγκες. Ο πολιτικός που θα υποτιμήσει τους φόβους και τις ελπίδες των Ελλήνων θα το πληρώσει πολύ ακριβά».
Την απόφαση του Βουκουρεστίου ακολούθησε αφενός μεν μια «επίθεση φιλίας» από μέρους σας – κι από μέρους του πρωθυπουργού – προς τη FYROM, αφετέρου ένα…κατέβασμα των τόνων όσον αφορά τον προσδιορισμό μιας συμβιβαστικής ονομασίας: λιγότερες έως μηδαμινές αναφορές στο γεωγραφικό προσδιορισμό, μεγαλύτερη έμφαση στη λειτουργικότητα. Αυτό σημαίνει ότι η Αθήνα είναι έτοιμη να επαναχαράξει τις κόκκινες γραμμές της, προκειμένου να επιτευχθεί λύση το συντομότερο δυνατόν;
Οι θέσεις της Ελλάδος είναι ξεκάθαρες. Ας μην παίζουμε με τις λέξεις. Από την πρώτη στιγμή δηλώσαμε ανοικτά ότι εργαζόμαστε για μια πραγματική λύση σε ένα πραγματικό πρόβλημα. Και για να είναι μια λύση βιώσιμη οφείλει να είναι πρακτική και λειτουργική. Αυτή είναι και η λογική ενός γεωγραφικού προσδιορισμού έναντι όλων ο οποίος αντανακλά την πραγματικότητα επί του εδάφους. Δεν επιδιώκουμε λύση για την λύση. Έφτασε ο καιρός να αφήσουμε το βαλκανικό μας παρελθόν πίσω και να χτίσουμε μαζί το Ευρωπαϊκό μας μέλλον.
Σε περίπτωση που η αδιαλλαξία της γείτονος συνεχισθεί, ακόμη και μετά τη διεξαγωγή των εκλογών που, όπως όλα δείχνουν θα γίνουν πρόωρα, η Ελλάδα έχει δηλώσει ότι θα ασκήσει βέτο και σε επίπεδο Ε.Ε. – για τον προσδιορισμό ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων της FYROM. Εξετάζετε το ενδεχόμενο να ζητήσετε την αναβολή της λήψης απόφασης, ώστε να δοθεί περισσότερος χρόνος για τις διαπραγματεύσεις; Θεωρείτε ένα βέτο στην Ένωση πιο «βαρύ» από ότι στο ΝΑΤΟ;
Όπως σε κάθε στάδιο αυτής της διαδικασίας, έτσι και σήμερα μελετάμε και προετοιμαζόμαστε για κάθε ενδεχόμενο, κάθε εξέλιξη. Δεν είμαστε ακόμη στο σημείο που περιγράφετε. Ελπίζω να έχουμε καταλήξει στην λύση μέχρι τότε. Το λέω και το ξαναλέω: η Ελλάδα είναι έτοιμη, πανέτοιμη, να κάτσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων το ταχύτερο δυνατόν. Σε κάθε περίπτωση όμως μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι η κυβέρνηση θα επιμείνει στις θέσεις μας με την ίδια σαφήνεια και θα πορευθεί με την ίδια αποφασιστικότητα. Θυμίζω ότι το βέτο, είτε στο ΝΑΤΟ είτε στην ΕΕ δεν είναι επ’ ουδενί αυτοσκοπός. Στόχος μας είναι μια κοινός αποδεκτή, βιώσιμη, λύση χωρίς νικητές και ηττημένους.
Στο Βουκουρέστι, διεφάνη μια αναβίωση του γαλλογερμανικού άξονα – που στη συγκεκριμένη λειτουργία λειτούργησε κόντρα στα συμφέροντα των ΗΠΑ. Αυτή η συμμαχία Βερολίνου – Παρισιού, είναι προς όφελος της Ελλάδας;
Στο ΝΑΤΟ κάθε απόφαση απαιτεί συναίνεση, κάθε πολιτική δράση απαιτεί αλληλεγγύη. Αυτή είναι η δύναμη της Συμμαχίας. Αυτό αποδειχθεί στην πράξη για άλλη μια φορά στο κείμενο του κοινού ανακοινωθέντος. Από ‘κει και πέρα είναι λογικό κάθε χώρα να έχει τις δικές της θέσεις, τις δικές της προτεραιότητες. Υπάρχουν μεταξύ μας – και το λέω διπλωματικά – σημεία σύγκλισης και σημεία απόκλισης. Είναι π.χ. ευρέως γνωστό ότι το Βερολίνο δεν ταυτίστηκε με την Ουάσινγκτον ή με την Βαρσοβία ως προς την πορεία της Ουκρανίας και της Γεωργίας όπως και εμείς με την σειρά μας με την υποστήριξη αρκετών χωρών δεν συμφωνήσαμε με τους φίλους μας τους Αμερικάνους. Στο τέλος όμως συνήθως βρίσκεται η κοινή συνιστώσα. Σημασία έχουν η ειλικρινής καλή διάθεση, η πειθώ, ο πολιτικός λόγος και τα επιχειρήματα κάθε χώρας.
Φοβάστε τη «σκοπιανοποίηση» της εξωτερικής πολιτικής – ή ακόμη ακόμη και της εσωτερικής πολιτικής;
Καθόλου. Είναι γεγονός ότι τις τελευταίες εβδομάδες το Σκοπιανό κυριάρχησε στην επικαιρότητα. Τέτοια ήταν η φύση των γεγονότων. Το Υπουργείο Εξωτερικών όμως δεν έχει την πολυτέλεια να ασκεί μονοθεματική πολιτική. Στις Βρυξέλλες, στο Βελιγράδι, στην Πρίστινα, στην Άγκυρα, στην Λευκωσία, οι εξελίξεις τρέχουν. Η Ελλάδα πρέπει να πρωταγωνιστεί, στα τεκταινόμενα στην ευρύτερη περιοχή μας. Συμμετέχει ενεργά, με ισχυρή φωνή, δυναμική και εποικοδομητική παρουσία. Ως προς το δεύτερο σκέλος της ερώτησης σας, είμαι αρκετά παλιά στην πολιτική για να ξέρω ότι η ατζέντα της επικαιρότητας διαμορφώνεται από την ίδια την κοινωνία. Οι πολίτες αντιμετωπίζουν δυσκολίες, έχουν προβλήματα και ανάγκες. Ο πολιτικός που θα υποτιμήσει τους φόβους και τις ελπίδες των Ελλήνων θα το πληρώσει πολύ ακριβά.
Την επιδείνωση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων;
Η Ελλάδα του 2008 στέκεται στον κόσμο με αυτοπεποίθηση. Απαλλαγμένη από τις όποιες φοβίες και τα σύνδρομα του παρελθόντος. Οι σχέσεις μας με τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι πολύ καλές, θα έλεγα εξαίρετες. Οι δεσμοί μας είναι ισχυροί και έχουν δοκιμαστεί σε βάθος χρόνου. Δεν διαβλέπω κανένα πρόβλημα. Θεωρώ ότι οι δύο χώρες όταν έχουν διαφορετικές προσεγγίσειςή εκτιμήσεις για διάφορα θέματαμπορούν απλώς να διαφωνούν.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ «ΤΑ ΝΕΑ»
Οι πρόσφατες εξελίξεις δημιούργησαν μία παρα-φιλολογία γύρω από τη γενεσιουργό αιτία της αρνητικής στάσης των ΗΠΑ απέναντι στη στάση μας στο μακεδονικό ζήτημα; Θεωρείται την στάση τους αρνητική απέναντι μας; Και αν ναι, θεωρείται ότι εντάσσεται στην ενεργειακή πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση; (Χρήστος Λουτράδης)
Δεν πιστεύω ότι για να ερμηνεύσουμε τη στάση των ΗΠΑ στο θέμα των Σκοπίων πρέπει να υιοθετήσουμε εικασίες και σενάρια. Η ελληνική κυβέρνηση έχει σχεδιάσει μια ολοκληρωμένη ενεργειακή πολιτική που την καθιστά διεθνή ενεργειακό κόμβο. Αξιοποιούμε τις ευκαιρίες που δημιουργούν οι διεθνείς εξελίξεις, οικοδομούμε συμμαχίες και συνεργασίεςμε στόχο να έχουμε ποικιλομορφία, εναλλακτικές και ανεξάρτητες πηγές ενέργειας. Επαναλαμβάνω, ότι μπορούν δύο φίλες και σύμμαχοι χώρες, να έχουμε διαφορετική προσέγγιση σε κάποια θέματα. Εξάλλου με τις ΗΠΑ στο θέμα των Σκοπίων, διαφορετική ήταν η προσέγγιση από τις αρχές της δεκαετίας του ΄90, δεν θα πρέπει ωστόσο να παραβλεφθεί η επιθυμία των ΗΠΑ να βρεθεί μια ικανοποιητική κοινώς αποδεκτή λύση για την απρόσκοπτη πορεία των Σκοπίων προς τους ευρωατλαντικούς θεσμούς. Επιθυμία που συμμερίζεται και η χώρα μας και αποτελεί στόχο.
Για ποιο λόγο η κυβέρνηση δεν απορρίπτει για τα Σκόπια ονομασία που έχει τη λέξη Μακεδονία; (Αναστάσιος Αντωνάκος)
Ας μην ξεχνάμε ότι το θέμα δεν προέκυψε τώρα, υπάρχει μια ιστορία 17 χρόνων, με πολύχρονες διαπραγματεύσεις από όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις και με δυσμενείς εξελίξεις. Αυτό που διαπραγματευόμαστε σήμερα σύμφωνα με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ είναι το όνομα που θα έχει το κράτος των Σκοπίων. Και το ζητούμενο είναι μέσα από τη διαπραγμάτευση υπό τον ΟΗΕ οι δύο χώρες να καταλήξουν σε μια λύσημε αμοιβαία αποδεκτή ονομασία. Αυτή η λύση πρέπει να ενσωματώνει την πραγματικότητα της περιοχής όπου η Μακεδονία είναι μια ευρύτερη γεωγραφική περιοχή στα Βαλκάνια, η οποία βρίσκεται μεταξύ τριών κρατών: Το 51% ανήκει στην Ελλάδα,το 37% στο κράτος των Σκοπίων και το 11% Βουλγαρία.
Αν αύριο η ΠΓΔΜ πρότεινε την ονομασία Βόρεια Μακεδονία, θα τη δεχόσασταν; Θα αναλαμβάνατε (η κυβέρνηση) αυτό το πολιτικό ρίσκο και κόστος; (Αλέξανδρος Γιόβας)
Αν η κυβέρνηση ασκούσε πολιτική με κριτήριο το φόβο και το πολιτικό κόστος, τότε θα επέλεγε τον εύκολο δρόμο του λαϊκισμού, αποφεύγοντας να μιλήσει καθαρά και με σαφήνεια για τη σύνθετη ονομασία. Να είστε σίγουρος ότι για την όποια ονομασία προκύψει από μια θετική κατάληξη της διαπραγμάτευσης, η κυβέρνηση με παρρησία, υπευθυνότητα και αποφασιστικότητα, όπως κάναμε μέχρι σήμερα, θα προχωρήσουμε, ενημερώνοντας τους πολίτες και τον πολιτικό κόσμο, προτάσσοντας το εθνικό συμφέρον και το μακροχρόνιο όφελος της πατρίδας.
Πότε αναμένετε να καταργηθεί η βίζα για τις ΗΠΑ; (Α. Παπακώστας)
Βρισκόμαστε σε μια διαπραγμάτευση με τις ΗΠΑ και ελπίζω ότι σύντομα θα καταλήξει σε θετικά αποτελέσματα. Η Ελλάδα έχει λάβει όλα τα αναγκαία ουσιαστικά μέτρα καλύπτοντας τις απαιτήσεις που υπάρχουν.