ΝΤ. ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ: Με τον Επίτροπο Ρεν είχαμε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και χρήσιμη συζήτηση σε άριστο κλίμα, που χαρακτηρίζει πάντα τη συνεργασία μεταξύ κρατών-μελών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η σημερινή μας συνάντηση και συζήτηση αποτελεί συνέχεια των όσων είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε λίγες μέρες πριν στις Βρυξέλλες, στο περιθώριο των εργασιών του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων και Εξωτερικών Σχέσεων.
Επικεντρωθήκαμε βεβαίως στο κρίσιμο θέμα της πολιτικής της διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι άλλωστε και η αρμοδιότητα του κ. Επίτροπου. Είναι γνωστό ότι τόσο στην κοινή γνώμη, αλλά και στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών υπάρχει ένας κατανοητός θα έλεγα προβληματισμός για την περαιτέρω πορεία, το εύρος και το ρυθμό προόδου και το όριο των διευρύνσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η Ελλάδα πιστεύει ότι η διαδικασία διεύρυνσης θα πρέπει να συνεχιστεί με προσεκτικά βήματα και κάτω από σαφείς προϋποθέσεις, που πρέπει να εκπληρώνονται βεβαίως απ’ τις ενδιαφερόμενες για ένταξη χώρες. Στο πλαίσιο αυτό υποστηρίζουμε την ευρωπαϊκή προοπτική και πορεία των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Θεωρούμε ότι είναι καταλύτης για τη σταθερότητα, την ειρήνη και την πρόοδο στην περιοχή μας.
Με τον κ. Rehn συζητήσαμε ασφαλώς και για την ενταξιακή διαπραγματευτική διαδικασία της Τουρκίας στην Ένωση. Είχα την ευκαιρία να υπενθυμίσω την εποικοδομητική στάση που κράτησε η χώρα μας τόσο το Δεκέμβριο του 2004, όσο και τον περασμένο Οκτώβριο, όσον αφορά την ευρωπαϊκή πορεία της γειτονικής χώρας.
Ταυτόχρονα υπογράμμισα ότι η πρόοδος της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας εξαρτάται πρωτίστως απ’ την ίδια, δηλαδή απ’ τον βαθμό ανταπόκρισής της σε κριτήρια, προαπαιτούμενα και υποχρεώσεις, που έχουν συμφωνηθεί από όλα τα κράτη-μέλη.
Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται βεβαίως και η εφαρμογή απ’ την Τουρκία του πρωτοκόλλου για την επέκταση της Τελωνειακής Ένωσης στα δέκα νέα κράτη-μέλη. Στο πλαίσιο αυτό ιδιαίτερη σημασία θα έχει η έκθεση που πρόκειται να υποβάλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το προσεχές φθινόπωρο.
Τέλος, ανέφερα στον κ. Rehn ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί πάντα να προσβλέπει σε ουσιαστική και εποικοδομητική συνεργασία με την Ελλάδα, η οποία υπήρξε πάντοτε ένθερμος και ενεργός υποστηρικτής μιας ισχυρής και αποτελεσματικής Ευρωπαϊκής Ένωσης.
O. REHN: Θέλω να ευχαριστήσω καταρχήν την κα Μπακογιάννη. Είχαμε μία εποικοδομητική και πολύ φιλική συνομιλία. Συζητήσαμε τα θέματα τα οποία η Υπουργός συνόψισε νομίζω εξαιρετικά. Από πλευράς Ευρωπαϊκής Επιτροπής θέλω να επιβεβαιώσω ότι εκτιμούμε ιδιαίτερα την υποστήριξη της Ελλάδας όσον αφορά τη σταθερότητα και την ασφάλεια στα Δυτικά Βαλκάνια και τη σταδιακή και προσεκτικά σχεδιασμένη ενταξιακή διαδικασία, η οποία είναι σημαντική για την ειρήνη, τη δημοκρατία και την πρόοδο της Ευρώπης.
Επίσης συζητήσαμε το θέμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, διαδικασία την οποία εφαρμόζουμε αυστηρά, τη διαδικασία εφαρμογής των γνωστών προϋποθέσεων.
Αυτό σημαίνει ότι η Τουρκία έχει μια σαφή ευρωπαϊκή προοπτική ένταξης, αλλά πρέπει βεβαίως πρώτα να εκπληρώσει πλήρως τα γνωστά κριτήρια και προϋποθέσεις για να επιτευχθεί πρόοδος στις διαπραγματεύσεις αυτές. Αυτό σημαίνει δύο πράγματα: Πρώτον, την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν το κράτος δικαίου και το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πρέπει τα δύο αυτά να γίνουν καθημερινή πράξη σε όλη την τουρκική επικράτεια.
Και δεύτερον, η Τουρκία πρέπει να σεβαστεί τις δεσμεύσεις της σχετικά με την Κυπριακή Δημοκρατία, συμπεριλαμβανομένης της πλήρους εφαρμογής του προσθέτου Πρωτοκόλλου της Άγκυρας.
Συζητήσαμε επίσης όπως είπα το θέμα των Δυτικών Βαλκανίων, την άμεση δηλαδή γειτονιά της χώρας σας, των οποίων η ασφάλεια και σταθερότητα είναι πολύ σημαντική για ολόκληρη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Και πράγματι τα Δυτικά Βαλκάνια βρίσκονται στον πυρήνα της ενταξιακής ατζέντας, γιατί η πολιτική της διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης αφορά τώρα τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Έχουμε ολοκληρώσει τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη. Τώρα ήρθε η σειρά της Νοτιοανατολικής Ευρώπης που είναι και η άμεση γειτονιά όπως είπα της χώρας σας. Συζητήσαμε ποιά θα είναι τα επόμενα βήματα για να κάνουμε πιο συγκεκριμένη την ευρωπαϊκή προοπτική των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Συμφωνούμε απόλυτα ότι πρέπει να στείλουμε το μήνυμα ότι υπάρχει αυτή η ευρωπαϊκή προοπτική για την περιοχή, για να την κρατήσουμε ακριβώς πάνω στον ευρωπαϊκό δρόμο της ειρήνης και των μεταρρυθμίσεων.
Αυτό σημαίνει για παράδειγμα τη δημιουργία μιας συμφωνίας περιφερειακού ελεύθερου εμπορίου το οποίο θα ενισχύει το εμπόριο, την παραγωγικότητα και τις επενδύσεις στα Δυτικά Βαλκάνια, προωθώντας έτσι τις συνθήκες ζωής, τις ευκαιρίες εργασίας και τις οικονομικές συνθήκες για τους πολίτες στα Δυτικά Βαλκάνια.
Πρέπει επίσης να εξευρωπαϊσουμε αυτή την γενιά και την επόμενη γενιά των ανθρώπων στα Δυτικά Βαλκάνια. Αρκεί να σας πω ότι το 70% των νέων Σέρβων δεν έχουν ταξιδέψει καν στο εξωτερικό. Πρέπει το ταξίδι γι’ αυτούς τους ανθρώπους να είναι εύκολο και φθηνό. Οι θεωρήσεις των διαβατηρίων συγκεκριμένα πρέπει να γίνουν εύκολες και φθηνές ιδιαίτερα για τους νέους και τους σπουδαστές. Και αυτό ακριβώς θα προαγάγει τις επαφές μεταξύ των ανθρώπων, μεταξύ των Δυτικών Βαλκανίων δηλαδή και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Για να συνοψίσω, βρισκόμαστε τώρα στο σταυροδρόμι στα Δυτικά Βαλκάνια και η περιοχή μπορεί να επιλέξει ένα ευρωπαϊκό μέλλον αντί του εθνικιστικού παρελθόντος. Αυτό είναι καλό για την Ευρώπη. Ταυτόχρονα είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε στην Ευρώπη ότι είναι υποχρέωσή μας να εξαγάγουμε τη σταθερότητα προς τα Δυτικά Βαλκάνια αντί να κάνουμε εισαγωγή αστάθειας απ’ την περιοχή. Σας ευχαριστώ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Αναφέρατε χθες ότι θα υπήρχαν αρνητικές συνέπειες για την Τουρκία εάν δεν εκπλήρωνε όλες τις προϋποθέσεις που έχουν τεθεί από την ενταξιακή διαδικασία. Αυτές οι αρνητικές συνέπειες θα προκύψουν πριν το φθινόπωρο, όταν θα επανεξεταστεί η ενταξιακή διαδικασία, ή μετά από αυτή την ημερομηνία;
O. REHN: Ας μη δραματοποιούμε την κατάσταση, ας μην προδικάζουμε δηλαδή αρνητικές εξελίξεις. Η Τουρκία έχει μπροστά της την ευκαιρία να αποφύγει τέτοιες αρνητικές εξελίξεις αφενός μεν επιταχύνοντας τις μεταρρυθμίσεις, αφετέρου δε εκπληρώνοντας τις υποχρεώσεις της έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Είναι αλήθεια ότι πριν το τέλος του 2006 θα αξιολογήσουμε την πρόοδο της Τουρκίας και σε ότι αφορά στις μεταρρυθμίσεις και σε ότι αφορά στην Κύπρο και η αξιολόγηση αυτή θα γίνει με τον γνωστό αντικειμενικό και αυστηρό τρόπο με τον οποίο προβαίνει σε τέτοιες αξιολογήσεις η Commission. Αλλά όπως είπα, ο καλύτερος τρόπος να αποφύγουμε μία περίοδο αρνητικών συνεπειών είναι η Τουρκία να τηρήσει τις δεσμεύσεις της και στα δύο μέτωπα, μεταρρυθμίσεις και Κύπρος.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Χθες συναντηθήκατε με τον κ. Γκιουλ. Είχατε κάποια σοβαρή ένδειξη από την τουρκική πλευρά ότι θα ανοίξει τα λιμάνια και τα αεροδρόμιά της στην Κύπρο;
O. REHN: Συζητήσαμε βεβαίως το άνοιγμα λιμανιών και αεροδρομίων. Η θέση μας ήταν και είναι σαφής. Η υπογραφή του πρωτοκόλλου ήταν ικανή και αναγκαία συνθήκη για την πρόοδο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Εμείς απ’ την πλευρά μας τηρήσαμε τον λόγο μας, ξεκινήσαμε τις εντααξιακές διαπραγματεύσεις στις 3 Οκτωβρίου. Τώρα αναμένουμε ότι η Τουρκία θα κρατήσει το λόγο της και θα εφαρμόσει πλήρως το σχετικό πρόσθετο πρωτόκολλο. Η ελεύθερη κυκλοφορία είναι τμήμα της ευρωπαϊκής έννομης τάξης. Και ελεύθερη κυκλοφορία σημαίνει ακριβώς ελεύθερη πρόσβαση στα λιμάνια και τα αεροδρόμια της Τουρκίας απ’ τα κυπριακά σκάφη.
Αναμένουμε ότι η Τουρκία θα συμμορφωθεί με αυτή την υποχρέωση, όσο και με την υποχρέωσή της να συμβάλλει στις προσπάθειες εξεύρεσης λύσης για την επανένωση του νησιού.
ΝΤ. ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ: Ευχαριστούμε πολύ.
